InfoHub Logo

8 synyp
«Aqparattar álemi» saıysy
Maqsaty: Saıys ótkizý arqyly oqýshylardyń ınformatıka pánine degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Tanymdyq is – áreketi men aqparattyq mádenıetin qalyptastyrý. Oılaý qabiletterin damytý; Sóıleý sheberligin arttyrý, ınformatıka ǵylymyna boılatý. Óz bilimderin damytýǵa, bir – birin qurmetteýge, qarsylasyn baǵalaı bilýge, ınformatıka tarıhyn bilýge tárbıeleý.
Túri: saıys sabaq
Ádisi: toptyq saıys, suraq – jaýap, toppen jumys, qurastyrý.
Kórnekiligi: Qurastyrma sýretter,
Qural jabdyqtar: Kompúter, A4 paraqtary
Saıystyń barysy:
Armysyzdar qurmetti ustazdar, oqýshylar saıysymyzǵa qatysýshy jas órender.
Búgingi «Aqparattar álemi» atty saıys sabaǵyna qosh keldińizder!
Júzden júırikti, myńnan tulpardy anyqtaıtyn ádilqazy alqasymen tanysaıyq.
1.__________
2.__________
3.__________
Saıysqa úsh top saıysqa túspekshi.
İ top «Monıtor» toby
İİ top «Pernetaqta» toby
İİİ top «Prosesor» toby

«Monıtor» toby:
Jarys dese janamyz,
Búgingi kún jarysty alǵyrlyqpen alamyz.
Top músheleri:_______

«Pernetaqta» toby
Qandaı synaq bolsa – daǵy berispe,
Árqashanda úmitkermiz jeńiske.
Top músheleri:_______

«Prosesor» toby
Jeńispen márege baraıyq,
Jeńistiń uranyn salaıyq.
Top músheleri_______

Saıys kezeńderi:
1 - týr. «San suraqqa saıahat»
2 - týr. «Qatesin anyqta»
3 - týr. «Til óner»
4 - týr. «Sıqyrly sózder»
5 - týr. «Adasqan áripter»

Kezeńdermen tanys bolsaq saıysymyzdy bastaıyq.

İ KEZEŃ
«San suraqqa saıahat» suraqqa jaýap berý
Ár topqa 10 suraqtan qoıylady. Soǵan jaýap bereıik.
İ topqa.
1. Alǵashqy esepteý qurylysy
2. Qolǵa alyp júretin kompúter
3. Sýret salýǵa arnalǵan programma
4. Vırýsty joıatyn programma
5. Kompúterdiń negizgi qurylǵylary
6. Kompúterdiń mıy
7. Djoıstık degenimiz ne?
8. Engizý qurylǵysy
9. Paint redaktorynyń jumys aýmaǵynda qansha qural bar?
10. Faıldar jıyny
İİ topqa.
1. Kompúterdegi aqparattardy joıatyn programma
2. Kompúter janyndaǵy ósimdik?
3. Internetke qosylýǵa arnalǵan qurylǵy
4. Basyp shyǵarýǵa arnalǵan qurylǵy
5. Óshirilgen obektileri ornalasatyn papka
6. Kompúterdiń qosymsha qurylǵylary
7. Beıne materıaldardyń kóshirmesin kompúterge engizetin qurylǵy
8. Mátindik redaktor
9. Dybys shyǵarý qurylǵysy
10. Pernetaqta neshe perneden turady turady?
İİİ topqa.
1. Úlken temir qorap
2. Kompúter teledıdary
3. Terezeniń oryssha ataýy?
4. Dúnıejúzilik jeli?
5. Kompúterdiń negizgi qurylǵylary
6. Dybysty jazatyn qurylǵy
7. Kompúterdiń mamany
8. Tyshqan sóziniń orysshasy
9. Antıvırýs degenimiz ne?
10. Prınter men skaner kompúterdiń qosymsha qurylǵylaryna jatama?

2 KEZEŃ
«Qatesin anyqta» ár topqa mátin beriledi. Sol mátindegi qatelikterdi tabý kerek.
İ topqa.
Men skaner men pernetaqtany iske qosyp, kompúterdi qostym. Monıtormen mátin jazyp, sýretti kompúterge engizý úshin prınterdi paıdalandym. Jazǵan aqparattarymdy qaǵazǵa basyp shyǵarý úshin júıelik blok qoldandym.
İİ topqa.
Men kompútermen jumys istegende, mindetti túrde monıtor men skanerdi iske qosamyn. Tyshqanmen áripterdi terip, sýret salý kerek bolsa, skanerdi paıdalanamyn. Kompúterge daıyn mátindi qoldan engizbeý úshin djoıstıkti qoldanamyn. Al mátindi basyp alý úshin júıelik blokqa qaǵaz salamyn. Prınter arqyly ánderdi tyńdaımyn.
İİİ topqa.
Men pernetaqtamen jumys istegendi unatamyn. Óıtkeni onda kóptegen qujattardy saqtaýǵa, skanerleýge bolady. Pernetaqtanyń úsh túri bar: lazerlik, matrısalyq, sıa búrikkish. Saqtalǵan qujattardy Shift pernesin basyp joıýǵa bolady. Jazylǵan mátinimdi shyǵarý úshin kolonkalardy paıdalanamyn.

3 KEZEŃ
«Til – óner» jumbaqtardy sheshý.
1. Tórtburyshty áınek,
Tunyp turǵan álek. (monıtor)

2. Uzyntura Jalqaýbek,
Turmaı ylǵı jatady.
Qozǵala qalsa artynan,
Eshbir belgi qalmaıdy (probel)

3. Butaq ornynda myń bir ınesi,
Kompúter jany mekeni (kaktýs)

4. Tetigin bassań alańsyz,
Jazady qalam, qaǵazsyz (pernetaqta)

5. Batyrmasyn bassań
Qajetti faıldy ashasyń (tyshqan)

6. Jurtty ózine qaratqan
Aqparatty saqtap, taratqan. (fleshka, dısk, dısketa)

4 KEZEŃ.
Sıqyrly áripter. Berilgen sózden jańa sóz qurastyrý qajet
1 – top. – Pernetaqta.(perne, taqta, per, aq, taq, aqta, qanat, taq, tap, ret, er, et,....)
2 – top. – Baǵdarlama.(baǵdar, lama, rama, baǵa, maral, ara, dara, amal, mal, al, aral, bar,...)
3 - top. – Informatıka(mata, ınformatık, ıt, forma, format, orman, ana, rım, rıtm, ata, ar, at,.)

5 KEZEŃ.
Adasqan áripter. Adasqan áripterden sóz qurastyr.
İ top.
1. Nımotor (monıtor)
2. Komterpú (kompúter)
3. Ernetaqtap (pernetaqta)
4. Laıf (Faıl)
5. Kýlkaltorá (Kálkýlátor)
6. Taýsaq (Saqtaý)
7. Elektrınoka (elektronıka)
İİ top.
1. Innetter (ınternet)
2. Mıkfonro (mıkrofon)
3. Kaners (skaner)
4. Ksıd (dısk)
5. Prosorses (prosesor)
6. Ranke (ekran)
7. Irýsv (vırýs)
İİİ top.
1. Shyntaq (tyshqan)
2. Terpınt (prınter)
3. Tezere (Tereze)
4. Taıb (baıt)
5. Kaflesh (Fleshka)
6. Repne (perne)
7. Qatta (taqta)
Saıysty qorytyndylaý.
Qatysýshy toptardy marapattaý.
Búgingi saıysymyz óz máresine jetti. Kelesi kezekte adil qazylar alqasynyń sheshimin tyńdaıyq.