InfoHub Logo

Erekshe daryn ıesi, óz zamanynyń qaıtalanbas aqyny, eldiń esinde erekshe esimmen qalǵan - Muqaǵalı Maqataev jas kezinen bastap talaı qıyndyqtardy kórse de, esh moıymaı óleń jyrǵa áýes bolǵan. Alǵashqy týyndylaryn on jasynan bastap qaǵaz betine túsire bastaǵan. Muqaǵalı atamyz kóptegen taqyryptarǵa qalam sermegen talantty aqyndardyń birine aınaldy. Aqynnyń ǵumyrly poezıasy búginde halqymyzdyń júreginen oryn alyp, qaıǵysy men qýanyshynda da birge bolýda. Aqyn óziniń kóptegen óleńderin mahabbat taqyrybynda keńinen sýrettegen. Muqaǵalı atamyzdyń óleńderi adamdy ózine shynaıylyǵymen, tazalyǵymen, ózindik erekshe maǵynasymen ózine baýrap alyp, adamǵa tereń oı salady. Bıyl Muqaǵalı atamyzdyń 90 jyldyǵy. Ómiriniń sońyna deıin shyǵarmashylyqpen aınalysyp, qazaqtyń qara óleń qudiretiniń tereń syryna qanyqqan aqyn. Osynaý qudiretiń mán maǵynasyn tereń túsinip, sóz marjanyn beıneli kesteleıtin Muqaǵalı atamyzdaı aqyn áli ómirge kelmegen.
Muqaǵalı Súleımenuly Maqataev - qazaqtyń bir týar aqyny 1931 jyly 9 aqpanda Almaty oblysy, qazirgi Raıymbek aýdanynyń Qarasaz aýylynda dúnıege kelgen. Azan shaqyryp qoıǵan aty - Muhammedqalı. Qarapaıym otbasynan shyqqan. Muqaǵalı úıiniń tuńǵysh perzenti bolǵan Muqaǵalı ájesi Tıynnyń qolynda ósken. Balalyq shaǵy soǵyspen qatar bolǵandyqtan bolar taǵdyrdyń ashshy dámin erte tatqan.
Muqaǵalı Maqataev shyǵarmashylyǵy keń aýqymdy qamtıdy. Muqaǵalı atamyz qazaq halqynyń qara sóziniń rýhyn ustanyp, ony túrlendirip qalyń halqynyń júreginen oryn taba bildi. Sonymen qatar týǵan jeriniń sýretin erekshe beınelep, ózindik órnektermen tanytyp ózgeshe álemge jol ashqandaı edi. Aqyn qaı taqyrypta jazsa da, jalǵan sezimdi emes tek shynaıylyqty súıgen. Ol týraly «Men jyrlamaımyn, Syrlasamyn... Syry bir zamandaspen muńdasamyn.. Kógendep jyr qosaǵyn, Kelmeıdi jyr jasaǵym» deı otyryp «Tipti de men emes-ti «Men» degenim.. Ózgeniń jany - syryn uǵý úshin, Ózimdi zerttegendi jón kóremin» degen eken. Muqaǵalı atamyzdyń shyǵarmashylyǵy negizinen «ózin - ózi» zertteýden turǵan. Aqynnyń halyqtyq dástúrlerin kóre bilýi, ony aqyn janymen sezine bilip ony ózgege jetkize bilý shyn degendegi talanty bolǵan. Sonymen qatar óz ómirinde kórgen bilgenin oı eleginen tereń ótkizgen. Sebebi, ol halyq ómirin azattyq pen ar namys, rýh pen nápsi arasyndyǵy tolasyz kúreske toly bolǵan ómirdi kórgen.. Oǵan «Búkil meniń jazǵanym bar joǵy bir ǵana bútin poema Aqynnyń ómiri men ólimi, qasireti men qýanyshy týraly poema» deıdi aqyn. Bul aqynnyń adamzat taǵdyry men álem syryn jyr etkendigi jáne de, qazaq ádebıetine óshpes mura bolǵandyǵynyń dáleli sekildi.
«Ólmes máńgi saparǵa jańa attadyń.
Árıne, sýyq qaıǵy, sýyq qaıǵy.
Kóńilin halqyń biraq sýytpaıdy.
Egerde halyq ózin umytpasa,
Batyl bol, halqyń seni umytpaıdy!»
Osy óleń joldaryn oqyǵanda, Muqaǵalı atamyzdyń óleń jyrlary osy ómirde óziniń oıyp turar orny bar ekendigin uǵyndyrǵandaı bolady. Osy sebepten de, Muqaǵalı atamyzdyń keıingi urpaqqa degen murasy men senimi, biz jastardy jarqyn bolashaqqa aparar joldyń túp nusqasy ekendigi bildiredi.