Arman kerek adamǵa...
Arman kerek adamǵa...
(Kezdesý keshi)
Keshtiń maqsaty:
1. Mamandyq tańdaý kezeńinde turǵan oqýshylarǵa baǵyt - baǵdar berip, tańdaý múmkindikterin sheshý.
2. Olardy óz pikirin erkin aıtýǵa, basqanyń pikirin syılaı bilýge, júıeli oılaýǵa baýlý
3. Oqýshylardyń qoǵamǵa degen azamattyq pozısıasyn qalyptastyryp, otansúıgishtikke tárbıeleý
Kirispe sóz: Mektepten túlep ushqaly otyrǵan oqýshylardy «qandaı mamandyqty tańdaımyn» nemese «tańdaǵan mamandyǵyma qalaı qol jetkizemin» degen oılar mazalaıtyny anyq. Mamandyq tańdaý kezeńinde turǵan oqýshylarǵa baǵyt - baǵdar berip, tańdaý múmkindikterin sheshý úshin ustazdarmen, ata - analarmen jáne ortamyzǵa kelip otyrǵan ár túrli maman ıelerimen suhbattassaq.
Júrgizýshi: Talmasyn qanat, sónbesin úmit,
Armandar alǵa jalǵansyn.
Soqsa da daýyl, órt bolyp ómir,
Qanattar balǵyn talmasyn –
dep, qurmetti qonaqtar, búgingi “Arman kerek adamǵa…” atty pikirlesý keshimizdi bastaýǵa ruqsat etińizder!
Júrgizýshi: Búgingi keshimizdiń qonaqtaryn ortadaǵy belgilengen oryndaryna jaıǵasýlaryn ótinemiz.
1.«Ustazdyq etken jalyqpas,
Úıretýden balaǵa» dep ustazdar atynan İlıasov Bolat aǵaıdy ortaǵa shaqyramyz.
2. «Balanyń bas ustazy – ata - anasy» demekshi ata - analardyń atynan Joljanova Jańyl apaıdy qoshemettep ortaǵa shaqyramyz.
3. «Bala – bizdiń bolashaǵymyz» dep, endi ortaǵa mektep bitirýshi túlekterimizge qosh kelipsizder deımiz.
4. Jáne sondaı – aq ár túrli mamandyq ıelerin shaqyryp otyrmyz, sol kisilerdi ortaǵa shaqyramyz.
Al qurmetti qonaqtar, keshimizdi ary qaraı osy mamandyq jaıynda jazylǵan A. Baqtygereevanyń jyr shýmaǵyn tyńdaıyq.
Mamandyq tańdaý
Alǵa tart dep jas júrek bulqynady.
Balalyqpen qoshtasar kún týady.
Onjyldyqtan shyqqandar oqý izdep
Iýrfakqa túsýge umtylady.
Ne demekpiz shólirkep dala jatsa,
Ne bolmaqshy teńiz, qum aralassa?
Jumys izdep ýaqytsha kelgendermen
Keship jatyr óz kúnin balabaqsha.
Bala baǵý. Ony eshkim jaratpady,
Zań mamany bolýdy qalap bári.
Aqıqatqa qushtar ma myna urpaq
Armandap júr kimderdi jaýaptaýdy?..
Ár adam óz qabiletine, ıkemdiligine qaraı sáıkes mamandyq tańdaýy tıis. Búgingi tańda naryqtyq ekonomıkanyń ósýdegi joǵarǵy qarqynyn jalǵastyra alatyn serpindi damyp kele jatqan kadrlar daıarlaý máselesi alǵa qoıylǵan. Aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa kóptegen mamandyqtar qajet.
“Mamandyqtyń jamany joq, biraq, munyń kez – kelgenine ıkemdilik qajet, bul jaı kúneltý, tamaq asyraýdyń ǵana joly emes, úlken ónerdi, zor sheberlikti qajet etetin nárse” J. Aımaýytov.
Árbir túlektiń asqar armany, aldyǵa qoıǵan maqsaty bar. «Men kim bolam?» dep oılanyp, maqsat qoıyp júrgen shákirtterdiń oı - armanyn beıneleıtin «mamandyqtar» máselen mynalar:
Endi bizde mamandyq tańdaýda kóptegen qıyndyqtar men qatelikter týyndap jatady. Soǵan nazar aýdarsaq.
1. Birden joǵary kvalıfıkasıaly mamandyq tańdaý
2. Dostarynan qalmaý úshin mamandyq tańdaý
3. Mekteptegi pánniń mamandyqqa sáıkes kelýi
4. Óziniń qabiletin, jeke qasıetin anyqtaı almaý
Jáne sondaı-aq mamandyq tańdaýǵa áser etetin birshama faktorlar bar.
Endeshe, oqýshylar qaı mamandyqty qandaı kásip joldaryn tańdaýdy durys dep sheshý maqsatynda, árkim óz pikirin bildirip, oı tolǵaıdy. Zal ishinde eń myqty mamandar qonaqqa kelip otyr. Olarda óz mamandyqtary jaıly sóz alady.
Aldymen oqýshylar qandaı mamandyqty tańdap otyr eken, birinshi solardyń pikirlerin tyńdaıyq.
Júrgizýshi: Abaı atamyz: «Ustazsyz shákirt – tul, shákirtsiz ustaz - tul» dep, adam balasynyń kisi bolyp qalyptasýy kóbinese ustazǵa baılanysty ekenin erekshe atap aıtady. Ustaz ata - anaǵa qaraǵanda balaǵa qamqorlyqty anaǵurlym arttyra túsip, bilim berý, tárbıeleý isine arnaıy kúsh - jigerin, ýaqytyn bólip, shákirtine bar bilgenin, ónerin úıretip, tárbıeleıdi.
Ǵylym ıesi ǵalym da, tilinen bal tamǵan aqyn da, tegeýirini temir balqytqan jumysshy da, egin salǵan dıqan da, mal baǵyp terin tókken shopan da, kók kúmbezinen ári ótken ǵaryshker de – bári - bári ustazdan bilim, tálim alǵan, sondyqtan ulaǵatty ustazdar, Sizderge búkil adam balasy qurmetpen bas ıedi!
Shen - shekpenge jasyńnan
Qumar bolma depti Abaı
Mılary joq masylǵa
Syńar bolma depti Abaı
Búkil abzal adamnyń
Balasy bol depti Abaı
Atań menen anańnyń
Panasy bol depti Abaı
Ósıetin Abaıdyń
Oryndap júr kim qalaı
Júrgizýshi: Ustazdar oqýshyǵa basyn ıgen,
Keı kezde tipti oǵan kishireıgen.
«Syıǵa – syı, syraǵa - bal» degen sózdiń
Bolmasa erejesin buza bilgen.
Óıtkeni, ustaz – ana, ustaz – dana.
Mamandyq ol erekshe, jeke - dara – pikirlesý keshimizdiń alǵashqy suraǵyn ustazdar atynan kelip otyrǵan İlıasov Bolat aǵaıǵa qoısaq.
Suraq:
Júrgizýshi: Bitirýshi túlekter aǵaıǵa qoıar suraqtaryńyz bolsa, sóz kezegi sizderde.
Júrgizýshi: Sen arqyly úmit - ot janatyndaı,
Ár sekýndyń máńgilik saǵatyndaı.
Aldyńdaǵy aq paraq - adaldyǵyń,
Aq halatyń aqqýdyń qanatyndaı –
dep, aqyndarymyz jyrlaǵandaı qashanda adam janynyń arashasy bola biletin, aq halatty abzal jandar eńbegi erekshe. Búgingi keshimizge kelip otyrǵan dáriger qonaǵymyz Sholpan apaıymyzdy tanystyryp óteıik.
Keshimizge qosh keldińiz! Dáriger adam janynyń baǵbany deıdi. Meniń oıymsha dáriger kúrdeli mamandyq, osy kúrdeli joldy qalaýyńyzdyń sebebi nede?
Júrgizýshi: Rahmet. Túlekter qoıar suraqtaryńyz bolsa.
Júrgizýshi: Ata - ananyń armany – balasyn dúnıege ákelgen soń, qyzyǵyn kórý. Qazaqta sóz bar: «Jaqsy bala – súıik, jaman bala - kúıik» degen. Osy aıtylǵan sózdiń túbinde úlken oı jatyr. Árbir ata - ana balasynyń qyzyǵyn kórýdi armandaıdy, bilimdi bolǵanyn qalaıdy, ómirden óz ornyn tapsa eken dep jatsa da, tursa da alladan suraıdy. Endeshe, kelesi sóz kezegin keshimizdiń qurmetti qonaǵy bolyp otyrǵan, bizdiń belsendi ata - analarymyzdyń biri Jańyl apaı ortamyzda otyr eken.
Júrgizýshi: Aqylmen toltyryp sanalaryn,
Taýdaı bop ósti mine balalaryń.
Shýaǵyn bar álemniń syılaıtuǵyn,
Qýanyshtaryń qutty bolsyn analarym –
dep, sóz kezegi ata - analar sizderde. Mamandyq tańdaý jóninde balańyzǵa qandaı oı saldyńyz, balańyzdyń tańdaǵan mamandyǵyna kóńilińiz tola ma?
Apaıǵa qoıar suraqtaryńyz bolsa.
Júrgizýshi: Keshe ǵana sábı bolsańdar, búginde mektepten ushyp, arman qýǵaly otyrǵan túleksizder, al keleshekte búgingi ata - ana, ustazdarmen, dárigerlermen ıyqtas bolatyn ómirimizdiń murattaryn jalǵastyrýshy uly kúshke aınalasyzdar. Búgingi kún umytylmastaı árbir júrekte qalary sózsiz.
Júrgizýshi: Kelesi sóz kezegin keshimizge kelip otyrǵan maman ıelerine beremiz. Árkim óz mamandyǵy týraly syr shertse, jáne qoıatyn suraqtaryńyz bolsa oqýshylar qoıa berýlerińizge bolady. Búgingi keshimizge kelip otyrǵan mamandarǵa bitirýshi túlekter atynan alǵys bildirý úshin ortaǵa Jánibekova Tursyndy shaqyramyz.
Qurmetti qonaqtar! Sizderge bir tapsyrma bolaıyn dep tur. Keshimizge kelip otyrǵan apaı aǵaılar 11 - synyp túlekterine qandaı tilekter bildiresizder, sol oılaryńyzdy qaǵaz betine túsirip, estelik retinde usynsańyzdar.
Júrgizýshi: Senbe jurtqa tursa da qansha maqtap,
Áýre etedi ishine qýlyq saqtap.
Ózińe sen ózińdi alyp shyǵar,
Eńbegiń men aqylyń eki jaqtan.
(Kezdesý keshi)
Keshtiń maqsaty:
1. Mamandyq tańdaý kezeńinde turǵan oqýshylarǵa baǵyt - baǵdar berip, tańdaý múmkindikterin sheshý.
2. Olardy óz pikirin erkin aıtýǵa, basqanyń pikirin syılaı bilýge, júıeli oılaýǵa baýlý
3. Oqýshylardyń qoǵamǵa degen azamattyq pozısıasyn qalyptastyryp, otansúıgishtikke tárbıeleý
Kirispe sóz: Mektepten túlep ushqaly otyrǵan oqýshylardy «qandaı mamandyqty tańdaımyn» nemese «tańdaǵan mamandyǵyma qalaı qol jetkizemin» degen oılar mazalaıtyny anyq. Mamandyq tańdaý kezeńinde turǵan oqýshylarǵa baǵyt - baǵdar berip, tańdaý múmkindikterin sheshý úshin ustazdarmen, ata - analarmen jáne ortamyzǵa kelip otyrǵan ár túrli maman ıelerimen suhbattassaq.
Júrgizýshi: Talmasyn qanat, sónbesin úmit,
Armandar alǵa jalǵansyn.
Soqsa da daýyl, órt bolyp ómir,
Qanattar balǵyn talmasyn –
dep, qurmetti qonaqtar, búgingi “Arman kerek adamǵa…” atty pikirlesý keshimizdi bastaýǵa ruqsat etińizder!
Júrgizýshi: Búgingi keshimizdiń qonaqtaryn ortadaǵy belgilengen oryndaryna jaıǵasýlaryn ótinemiz.
1.«Ustazdyq etken jalyqpas,
Úıretýden balaǵa» dep ustazdar atynan İlıasov Bolat aǵaıdy ortaǵa shaqyramyz.
2. «Balanyń bas ustazy – ata - anasy» demekshi ata - analardyń atynan Joljanova Jańyl apaıdy qoshemettep ortaǵa shaqyramyz.
3. «Bala – bizdiń bolashaǵymyz» dep, endi ortaǵa mektep bitirýshi túlekterimizge qosh kelipsizder deımiz.
4. Jáne sondaı – aq ár túrli mamandyq ıelerin shaqyryp otyrmyz, sol kisilerdi ortaǵa shaqyramyz.
Al qurmetti qonaqtar, keshimizdi ary qaraı osy mamandyq jaıynda jazylǵan A. Baqtygereevanyń jyr shýmaǵyn tyńdaıyq.
Mamandyq tańdaý
Alǵa tart dep jas júrek bulqynady.
Balalyqpen qoshtasar kún týady.
Onjyldyqtan shyqqandar oqý izdep
Iýrfakqa túsýge umtylady.
Ne demekpiz shólirkep dala jatsa,
Ne bolmaqshy teńiz, qum aralassa?
Jumys izdep ýaqytsha kelgendermen
Keship jatyr óz kúnin balabaqsha.
Bala baǵý. Ony eshkim jaratpady,
Zań mamany bolýdy qalap bári.
Aqıqatqa qushtar ma myna urpaq
Armandap júr kimderdi jaýaptaýdy?..
Ár adam óz qabiletine, ıkemdiligine qaraı sáıkes mamandyq tańdaýy tıis. Búgingi tańda naryqtyq ekonomıkanyń ósýdegi joǵarǵy qarqynyn jalǵastyra alatyn serpindi damyp kele jatqan kadrlar daıarlaý máselesi alǵa qoıylǵan. Aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa kóptegen mamandyqtar qajet.
“Mamandyqtyń jamany joq, biraq, munyń kez – kelgenine ıkemdilik qajet, bul jaı kúneltý, tamaq asyraýdyń ǵana joly emes, úlken ónerdi, zor sheberlikti qajet etetin nárse” J. Aımaýytov.
Árbir túlektiń asqar armany, aldyǵa qoıǵan maqsaty bar. «Men kim bolam?» dep oılanyp, maqsat qoıyp júrgen shákirtterdiń oı - armanyn beıneleıtin «mamandyqtar» máselen mynalar:
Endi bizde mamandyq tańdaýda kóptegen qıyndyqtar men qatelikter týyndap jatady. Soǵan nazar aýdarsaq.
1. Birden joǵary kvalıfıkasıaly mamandyq tańdaý
2. Dostarynan qalmaý úshin mamandyq tańdaý
3. Mekteptegi pánniń mamandyqqa sáıkes kelýi
4. Óziniń qabiletin, jeke qasıetin anyqtaı almaý
Jáne sondaı-aq mamandyq tańdaýǵa áser etetin birshama faktorlar bar.
Endeshe, oqýshylar qaı mamandyqty qandaı kásip joldaryn tańdaýdy durys dep sheshý maqsatynda, árkim óz pikirin bildirip, oı tolǵaıdy. Zal ishinde eń myqty mamandar qonaqqa kelip otyr. Olarda óz mamandyqtary jaıly sóz alady.
Aldymen oqýshylar qandaı mamandyqty tańdap otyr eken, birinshi solardyń pikirlerin tyńdaıyq.
Júrgizýshi: Abaı atamyz: «Ustazsyz shákirt – tul, shákirtsiz ustaz - tul» dep, adam balasynyń kisi bolyp qalyptasýy kóbinese ustazǵa baılanysty ekenin erekshe atap aıtady. Ustaz ata - anaǵa qaraǵanda balaǵa qamqorlyqty anaǵurlym arttyra túsip, bilim berý, tárbıeleý isine arnaıy kúsh - jigerin, ýaqytyn bólip, shákirtine bar bilgenin, ónerin úıretip, tárbıeleıdi.
Ǵylym ıesi ǵalym da, tilinen bal tamǵan aqyn da, tegeýirini temir balqytqan jumysshy da, egin salǵan dıqan da, mal baǵyp terin tókken shopan da, kók kúmbezinen ári ótken ǵaryshker de – bári - bári ustazdan bilim, tálim alǵan, sondyqtan ulaǵatty ustazdar, Sizderge búkil adam balasy qurmetpen bas ıedi!
Shen - shekpenge jasyńnan
Qumar bolma depti Abaı
Mılary joq masylǵa
Syńar bolma depti Abaı
Búkil abzal adamnyń
Balasy bol depti Abaı
Atań menen anańnyń
Panasy bol depti Abaı
Ósıetin Abaıdyń
Oryndap júr kim qalaı
Júrgizýshi: Ustazdar oqýshyǵa basyn ıgen,
Keı kezde tipti oǵan kishireıgen.
«Syıǵa – syı, syraǵa - bal» degen sózdiń
Bolmasa erejesin buza bilgen.
Óıtkeni, ustaz – ana, ustaz – dana.
Mamandyq ol erekshe, jeke - dara – pikirlesý keshimizdiń alǵashqy suraǵyn ustazdar atynan kelip otyrǵan İlıasov Bolat aǵaıǵa qoısaq.
Suraq:
Júrgizýshi: Bitirýshi túlekter aǵaıǵa qoıar suraqtaryńyz bolsa, sóz kezegi sizderde.
Júrgizýshi: Sen arqyly úmit - ot janatyndaı,
Ár sekýndyń máńgilik saǵatyndaı.
Aldyńdaǵy aq paraq - adaldyǵyń,
Aq halatyń aqqýdyń qanatyndaı –
dep, aqyndarymyz jyrlaǵandaı qashanda adam janynyń arashasy bola biletin, aq halatty abzal jandar eńbegi erekshe. Búgingi keshimizge kelip otyrǵan dáriger qonaǵymyz Sholpan apaıymyzdy tanystyryp óteıik.
Keshimizge qosh keldińiz! Dáriger adam janynyń baǵbany deıdi. Meniń oıymsha dáriger kúrdeli mamandyq, osy kúrdeli joldy qalaýyńyzdyń sebebi nede?
Júrgizýshi: Rahmet. Túlekter qoıar suraqtaryńyz bolsa.
Júrgizýshi: Ata - ananyń armany – balasyn dúnıege ákelgen soń, qyzyǵyn kórý. Qazaqta sóz bar: «Jaqsy bala – súıik, jaman bala - kúıik» degen. Osy aıtylǵan sózdiń túbinde úlken oı jatyr. Árbir ata - ana balasynyń qyzyǵyn kórýdi armandaıdy, bilimdi bolǵanyn qalaıdy, ómirden óz ornyn tapsa eken dep jatsa da, tursa da alladan suraıdy. Endeshe, kelesi sóz kezegin keshimizdiń qurmetti qonaǵy bolyp otyrǵan, bizdiń belsendi ata - analarymyzdyń biri Jańyl apaı ortamyzda otyr eken.
Júrgizýshi: Aqylmen toltyryp sanalaryn,
Taýdaı bop ósti mine balalaryń.
Shýaǵyn bar álemniń syılaıtuǵyn,
Qýanyshtaryń qutty bolsyn analarym –
dep, sóz kezegi ata - analar sizderde. Mamandyq tańdaý jóninde balańyzǵa qandaı oı saldyńyz, balańyzdyń tańdaǵan mamandyǵyna kóńilińiz tola ma?
Apaıǵa qoıar suraqtaryńyz bolsa.
Júrgizýshi: Keshe ǵana sábı bolsańdar, búginde mektepten ushyp, arman qýǵaly otyrǵan túleksizder, al keleshekte búgingi ata - ana, ustazdarmen, dárigerlermen ıyqtas bolatyn ómirimizdiń murattaryn jalǵastyrýshy uly kúshke aınalasyzdar. Búgingi kún umytylmastaı árbir júrekte qalary sózsiz.
Júrgizýshi: Kelesi sóz kezegin keshimizge kelip otyrǵan maman ıelerine beremiz. Árkim óz mamandyǵy týraly syr shertse, jáne qoıatyn suraqtaryńyz bolsa oqýshylar qoıa berýlerińizge bolady. Búgingi keshimizge kelip otyrǵan mamandarǵa bitirýshi túlekter atynan alǵys bildirý úshin ortaǵa Jánibekova Tursyndy shaqyramyz.
Qurmetti qonaqtar! Sizderge bir tapsyrma bolaıyn dep tur. Keshimizge kelip otyrǵan apaı aǵaılar 11 - synyp túlekterine qandaı tilekter bildiresizder, sol oılaryńyzdy qaǵaz betine túsirip, estelik retinde usynsańyzdar.
Júrgizýshi: Senbe jurtqa tursa da qansha maqtap,
Áýre etedi ishine qýlyq saqtap.
Ózińe sen ózińdi alyp shyǵar,
Eńbegiń men aqylyń eki jaqtan.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
