As - adamnyń arqaýy
As - adamnyń arqaýy
Qazaq tili 5 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Densaýlyqtyń negizi – durys tamaqtaný ekenin túsindirý. Taǵam ataýlaryna baılanysty túsinik bere otyryp, mátin mazmunyn meńgertý. Mátin mazmunymen jumys jasaı otyryp, este saqtaý, saýatty jazý, baılanystyryp sóıleý jáne óz betimen jumys isteı bilý qabiletterin damytý.
Ádis - tásilder: synı turǵydan oılaý, oıyn, deńgeılik oqytý tehnologıalarynyń elementteri, áńgimeleý, suraq - jaýap, oılandyrý, mánerlep oqý, qaıtalaý, aýdarma.
Pánaralyq baılanys: tarıh, ádebıet, orys tili.
Kórnekilikter: ınteraktıvti taqta, slaıdtar, «Jeti qalpaq», «Jańbyr» oıyny, sergitý sáti, tilek aǵashy, stıkerler, poster, sýretter.
Sabaqtyń túri: ınteraktıv
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Jumys túri: ınteraktıvti taqtamen, postermen jumys, juptyq, toptyq jumys
İ Uıymdastyrý
Oqýshylar óleń arqyly amandasady:
Biler qazaq balasy,
«Sálem» sózdiń anasy.
Bárine de izetpen
Bizder sálem beremiz!
*Oqýshylarmen amandasý:
- Sálemetsizder me!
«Jańbyr» oıyny
Topqa bólý
«Oı shaqyrý»:
Sizdiń súıikti taǵamyńyz?
1. Siz bos ýaqytyńyzda qazaqtyń qandaı ulttyq taǵamdaryn daıyndaǵandy unatasyz?
2. Ulttyq taǵamdarymyzdyń adam ómirine mańyzy qandaı dep oılaısyz?
3. Ulttyq taǵam qajet dep oılaısyz ba?
4. Qasıetti taǵam (nan)
İİ. Búgin sabaqtyń taqyryby: As – adamnyń arqaýy
1. Jańa sózdermen jumys:
Sýsyn – napıtok
Saý adam – zdorovyı chelovek
Quramynda - v sostave
Aǵza – organızm
Usynys - predlojenıe
Qan tamyry _ krovenosnye sosýdy
Qundylyq - sennost
Bata – pojelanıe
Sóz tirkesin nemese sóılem qurastyrý.
Esterińde qalǵan sózderdi paraq betine jazyp berý.
2. Mátinmen jumys
Qymyz aýrýǵa em, saýǵa qýat. Qymyzdyń densaýlyqqa tıgizer paıdasyn aıtyp taýysa almaısyń. Qymyz quramynda «S» dárýmeni mol, sıyr sútimen salystyrǵanda on esse kóp. Onyń emdik qasıetteri, ásirese qurt aýrýyn emdeý qasıetteri joǵary. Onyń adam aǵzasyn álsiretetin sozylmaly aýrýlarǵa qarsy kúresetin artyqshylyǵyn da aıta ketken jón.
Dárigerler qymyzdy bezgek aýrýyna jáne jótelge qarsy ishýge usynys jasaıdy. Qymyzben emdelgende, qan quramyndaǵy gemoglobın, erıtrosıt kóbeıedi. Tamyrdyń soǵýy jıilep, qan aınalymy jyldamdaıdy. Qan tamyrynyń jumysy men júrek soǵysy jaqsarady.
Al osy kúni jastar jaǵy qymyzdyń ornyna sheteldik «Soso - sola», «Pepsi - cola» tárizdi sýsyndardy jıi tutynady. Onyń aǵzaǵa zıandylyǵyn eskerip júrgen biri joq. «Soso - sola» - nyń bala densaýlyǵyna aýyr zıan keltiretiniń dúnıe júzi bilip, jar salyp jatyr. Tipti jarnamalaýǵa tyıym salyp, kompanıaǵa onyń zıandylyǵyn moıyndatady. Osy «Soso - sola» sýsynymen kóliktiń esigin jýǵanda boıaýy birden ketip qalypty.
«Pepsi - cola» sýsynyn da ishkennen ata - babalarymyzdyń izimen ulttyq taǵamdarymyzdy boıymyzǵa, ulttyq qundylyqtarymyzdy janymyzǵa azyq eteıik, aǵaıyn!
1 - 2 topqa tapsyrma, mátinnen óz qalpaǵynyń túsine laıyqty sóılemderdi taýyp alý.
Aq qalpaq – faktilerdi tabady
Sary qalpaq – pozıtıv; jaqsy jerin tabý
Qara qalpaq – negatıv, unamaǵan jeri
Qyzyl qalpaq – emosıa, qýaný
Jasyl – shyǵarmashylyq, basqasha qalaı bolýy
Kók qalpaq – fılosofıa, qorytyndy jasaıdy.
Qorytyndy:
Avtor maqalasyndaǵy negizgi ıdeıa qaısy?
Asqa baılanysty kim qansha, qandaı maqal biledi?
As attaryn paıdalanyp, dıalog quryńyz.
3. Vıdeo kórinisi
Pepsı kola men Koka kolanyń zıany týraly
Sýsyndardyń paıdasy men zıany.
Oqýshylardy úsh topqa bólý. 1 top - sýsyndardyń paıdasy bar, 2 top – ǵazdalǵan sýsyndar zıan, 3 top – paıdaly da, zıan da.
Zıany bulardyń paıdasynan zıany kóp, kraska, bótelkeleri, hımıalyq qospalary
Qazaq taǵamtaný akademıasynyń tóraǵasy Tóregeldi Sharmanov bul sýsyndardy múlde ishýge bolmaıdy deıdi eken.
Paıdasy: Sýsyn tátti, sýsaǵandy basady. Qymyz ishýdiń aldynda, bıeni saýy kerek, qymyzdy durys daıyndaý kerek. Qymyz árbir dúkende satyla bermeıdi, al gazdalǵan sýsyndar túgel dúkende satylady. Kolamen Amerıkanyń soltústik shtattarynda jol polısıasy avarıadan keıingi asfálttaǵy qandy jýyp ketirý úshin qoldanady eken.
Eger densaýlyǵyńyzda osy sýsyndarǵa qarsy naýqastar(qant dıabeti sıaqty) bolmasa onda sonshalyqty zıany bar dep oılamaımyn. Sebebi bul brendterdi búkil dúnıe júzi paıdalynady, al neden, qalaı jasaıtyny óte qupıa. Sondyqtan ol týraly áńgimeler shyndyqtan góri, ótirikke kóbirek uqsaıdy. Alaıda bul sýsyndardyń aǵzaǵa alyp bara jatqan paıdalary da bola qoımas dep oılaımyn. Negizi qymyz, shubat sıaqty dástúrli sýsyndarymyzdyń eshqandaı hımıalyq qospasyz, tabıǵı ekenine eshkim de daý aıta almas. Sondyqtan da olardan paıdaly sýsyndar bar degenge senbeımin.
Bul sýsyndardyń qaıda qalaı daıyndalatyny týraly estigenbisiń? Koka kolany qurt - qumyrsqadan daıyndaıdy. onyń densaýlyqqa zıandy tustary kop adamnyń baýyr, ót, asqazanǵa, mıǵa zıan! pepsı de dal solaı! bul sýsyndardy óndirýshilerdiń ózi qurt' - qumyrsqadan daıyndalatynyn moıyndady!
4. Qazaqtyń ulttyq taǵamy et asý ret - retimen jazyńyz
1. Nan jazylady
2. Tuzdyq quıylady
3. Et týralady
4. Et tabaqqa salynady
5. Sýǵa et qaınatylady
6. Kóbigi alynady
7. Nan salynady
8. Et pen nan qaınatylady
9. Nan tabaqqa salynady
10. «Besbarmaq» daıyn
5. Jyljyma sýreti
Ár topqa A4 formatyndaǵy qaǵaz jáne túrli – tústi qaryndashtar beriledi. Muǵalim qolyndaǵy sýretin jasyryp turady. Qazaqtyń dastarqany, qyz qýý sýretteri.
Tapsyrma sharty: Toptardan bi - bir oqýshy 20 sekýnd ýaqyt ishinde muǵalimge jaqyndap, sýretti muqıat kórip, este saqtaýǵa tyrysady. Sodan óz toptaryna oralyp, top múshelerine kórgen sýretin barynsha sıpattaýǵa tyrysady, olar túsingenderi boıynsha sýretti salady. Sýretti kórgen oqýshyǵa ony salýǵa ruqsat berilmeıdi. Osylaısha ár top múshesi 20 sekýnd ishinde sýretti kórip, top bolyp sýretti jandandyrýǵa tyrysady. Bul tapsyrma oqýshylardyń sóıleý daǵdylaryn damytýǵa jaǵymdy áserin tıgizedi.
İİİ. Qorytyndy bólim:
Búgingi sabaqta ótken tamaqtardyń túrlerin bildik, kórdik, taldadyq. Qaı ýaqytta ne jeý, ne ishý týraly da bildik. Endi bizge bir nárse jetispeıdi. Ol ne? Ol – bata. Batany kim beredi?
Bata
Asyń asyn asyna, bereke bersin basyńa.
Bódenedeı jorǵalap.
Qyrǵaýyldaı qorǵalap,
Qydyr kelsin qasyna.
Baqyt seniń basyńnan, tepkilese ketpesin.
İV. Baǵalaý
V. Úıge tapsyrma: Bata jazyp kelý. Óz súıikti taǵamyn týraly shaǵyn esse jazyp kelý.
VI. Refleksıa
Pikirlerin stıkerge jazyp, tilek aǵashyna ilý.
As - adamnyń arqaýy. júkteý
Qazaq tili 5 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Densaýlyqtyń negizi – durys tamaqtaný ekenin túsindirý. Taǵam ataýlaryna baılanysty túsinik bere otyryp, mátin mazmunyn meńgertý. Mátin mazmunymen jumys jasaı otyryp, este saqtaý, saýatty jazý, baılanystyryp sóıleý jáne óz betimen jumys isteı bilý qabiletterin damytý.
Ádis - tásilder: synı turǵydan oılaý, oıyn, deńgeılik oqytý tehnologıalarynyń elementteri, áńgimeleý, suraq - jaýap, oılandyrý, mánerlep oqý, qaıtalaý, aýdarma.
Pánaralyq baılanys: tarıh, ádebıet, orys tili.
Kórnekilikter: ınteraktıvti taqta, slaıdtar, «Jeti qalpaq», «Jańbyr» oıyny, sergitý sáti, tilek aǵashy, stıkerler, poster, sýretter.
Sabaqtyń túri: ınteraktıv
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Jumys túri: ınteraktıvti taqtamen, postermen jumys, juptyq, toptyq jumys
İ Uıymdastyrý
Oqýshylar óleń arqyly amandasady:
Biler qazaq balasy,
«Sálem» sózdiń anasy.
Bárine de izetpen
Bizder sálem beremiz!
*Oqýshylarmen amandasý:
- Sálemetsizder me!
«Jańbyr» oıyny
Topqa bólý
«Oı shaqyrý»:
Sizdiń súıikti taǵamyńyz?
1. Siz bos ýaqytyńyzda qazaqtyń qandaı ulttyq taǵamdaryn daıyndaǵandy unatasyz?
2. Ulttyq taǵamdarymyzdyń adam ómirine mańyzy qandaı dep oılaısyz?
3. Ulttyq taǵam qajet dep oılaısyz ba?
4. Qasıetti taǵam (nan)
İİ. Búgin sabaqtyń taqyryby: As – adamnyń arqaýy
1. Jańa sózdermen jumys:
Sýsyn – napıtok
Saý adam – zdorovyı chelovek
Quramynda - v sostave
Aǵza – organızm
Usynys - predlojenıe
Qan tamyry _ krovenosnye sosýdy
Qundylyq - sennost
Bata – pojelanıe
Sóz tirkesin nemese sóılem qurastyrý.
Esterińde qalǵan sózderdi paraq betine jazyp berý.
2. Mátinmen jumys
Qymyz aýrýǵa em, saýǵa qýat. Qymyzdyń densaýlyqqa tıgizer paıdasyn aıtyp taýysa almaısyń. Qymyz quramynda «S» dárýmeni mol, sıyr sútimen salystyrǵanda on esse kóp. Onyń emdik qasıetteri, ásirese qurt aýrýyn emdeý qasıetteri joǵary. Onyń adam aǵzasyn álsiretetin sozylmaly aýrýlarǵa qarsy kúresetin artyqshylyǵyn da aıta ketken jón.
Dárigerler qymyzdy bezgek aýrýyna jáne jótelge qarsy ishýge usynys jasaıdy. Qymyzben emdelgende, qan quramyndaǵy gemoglobın, erıtrosıt kóbeıedi. Tamyrdyń soǵýy jıilep, qan aınalymy jyldamdaıdy. Qan tamyrynyń jumysy men júrek soǵysy jaqsarady.
Al osy kúni jastar jaǵy qymyzdyń ornyna sheteldik «Soso - sola», «Pepsi - cola» tárizdi sýsyndardy jıi tutynady. Onyń aǵzaǵa zıandylyǵyn eskerip júrgen biri joq. «Soso - sola» - nyń bala densaýlyǵyna aýyr zıan keltiretiniń dúnıe júzi bilip, jar salyp jatyr. Tipti jarnamalaýǵa tyıym salyp, kompanıaǵa onyń zıandylyǵyn moıyndatady. Osy «Soso - sola» sýsynymen kóliktiń esigin jýǵanda boıaýy birden ketip qalypty.
«Pepsi - cola» sýsynyn da ishkennen ata - babalarymyzdyń izimen ulttyq taǵamdarymyzdy boıymyzǵa, ulttyq qundylyqtarymyzdy janymyzǵa azyq eteıik, aǵaıyn!
1 - 2 topqa tapsyrma, mátinnen óz qalpaǵynyń túsine laıyqty sóılemderdi taýyp alý.
Aq qalpaq – faktilerdi tabady
Sary qalpaq – pozıtıv; jaqsy jerin tabý
Qara qalpaq – negatıv, unamaǵan jeri
Qyzyl qalpaq – emosıa, qýaný
Jasyl – shyǵarmashylyq, basqasha qalaı bolýy
Kók qalpaq – fılosofıa, qorytyndy jasaıdy.
Qorytyndy:
Avtor maqalasyndaǵy negizgi ıdeıa qaısy?
Asqa baılanysty kim qansha, qandaı maqal biledi?
As attaryn paıdalanyp, dıalog quryńyz.
3. Vıdeo kórinisi
Pepsı kola men Koka kolanyń zıany týraly
Sýsyndardyń paıdasy men zıany.
Oqýshylardy úsh topqa bólý. 1 top - sýsyndardyń paıdasy bar, 2 top – ǵazdalǵan sýsyndar zıan, 3 top – paıdaly da, zıan da.
Zıany bulardyń paıdasynan zıany kóp, kraska, bótelkeleri, hımıalyq qospalary
Qazaq taǵamtaný akademıasynyń tóraǵasy Tóregeldi Sharmanov bul sýsyndardy múlde ishýge bolmaıdy deıdi eken.
Paıdasy: Sýsyn tátti, sýsaǵandy basady. Qymyz ishýdiń aldynda, bıeni saýy kerek, qymyzdy durys daıyndaý kerek. Qymyz árbir dúkende satyla bermeıdi, al gazdalǵan sýsyndar túgel dúkende satylady. Kolamen Amerıkanyń soltústik shtattarynda jol polısıasy avarıadan keıingi asfálttaǵy qandy jýyp ketirý úshin qoldanady eken.
Eger densaýlyǵyńyzda osy sýsyndarǵa qarsy naýqastar(qant dıabeti sıaqty) bolmasa onda sonshalyqty zıany bar dep oılamaımyn. Sebebi bul brendterdi búkil dúnıe júzi paıdalynady, al neden, qalaı jasaıtyny óte qupıa. Sondyqtan ol týraly áńgimeler shyndyqtan góri, ótirikke kóbirek uqsaıdy. Alaıda bul sýsyndardyń aǵzaǵa alyp bara jatqan paıdalary da bola qoımas dep oılaımyn. Negizi qymyz, shubat sıaqty dástúrli sýsyndarymyzdyń eshqandaı hımıalyq qospasyz, tabıǵı ekenine eshkim de daý aıta almas. Sondyqtan da olardan paıdaly sýsyndar bar degenge senbeımin.
Bul sýsyndardyń qaıda qalaı daıyndalatyny týraly estigenbisiń? Koka kolany qurt - qumyrsqadan daıyndaıdy. onyń densaýlyqqa zıandy tustary kop adamnyń baýyr, ót, asqazanǵa, mıǵa zıan! pepsı de dal solaı! bul sýsyndardy óndirýshilerdiń ózi qurt' - qumyrsqadan daıyndalatynyn moıyndady!
4. Qazaqtyń ulttyq taǵamy et asý ret - retimen jazyńyz
1. Nan jazylady
2. Tuzdyq quıylady
3. Et týralady
4. Et tabaqqa salynady
5. Sýǵa et qaınatylady
6. Kóbigi alynady
7. Nan salynady
8. Et pen nan qaınatylady
9. Nan tabaqqa salynady
10. «Besbarmaq» daıyn
5. Jyljyma sýreti
Ár topqa A4 formatyndaǵy qaǵaz jáne túrli – tústi qaryndashtar beriledi. Muǵalim qolyndaǵy sýretin jasyryp turady. Qazaqtyń dastarqany, qyz qýý sýretteri.
Tapsyrma sharty: Toptardan bi - bir oqýshy 20 sekýnd ýaqyt ishinde muǵalimge jaqyndap, sýretti muqıat kórip, este saqtaýǵa tyrysady. Sodan óz toptaryna oralyp, top múshelerine kórgen sýretin barynsha sıpattaýǵa tyrysady, olar túsingenderi boıynsha sýretti salady. Sýretti kórgen oqýshyǵa ony salýǵa ruqsat berilmeıdi. Osylaısha ár top múshesi 20 sekýnd ishinde sýretti kórip, top bolyp sýretti jandandyrýǵa tyrysady. Bul tapsyrma oqýshylardyń sóıleý daǵdylaryn damytýǵa jaǵymdy áserin tıgizedi.
İİİ. Qorytyndy bólim:
Búgingi sabaqta ótken tamaqtardyń túrlerin bildik, kórdik, taldadyq. Qaı ýaqytta ne jeý, ne ishý týraly da bildik. Endi bizge bir nárse jetispeıdi. Ol ne? Ol – bata. Batany kim beredi?
Bata
Asyń asyn asyna, bereke bersin basyńa.
Bódenedeı jorǵalap.
Qyrǵaýyldaı qorǵalap,
Qydyr kelsin qasyna.
Baqyt seniń basyńnan, tepkilese ketpesin.
İV. Baǵalaý
V. Úıge tapsyrma: Bata jazyp kelý. Óz súıikti taǵamyn týraly shaǵyn esse jazyp kelý.
VI. Refleksıa
Pikirlerin stıkerge jazyp, tilek aǵashyna ilý.
As - adamnyń arqaýy. júkteý
You Might Also Like
