InfoHub Logo

Bastaýysh synyp oqýshylarynyń ana tili sabaqtarynda shyǵarmashylyq qabiletin damytý joldary.

Maqsaty: Oqýshylar boıyndaǵy shyǵarmashylyq qabiletterin anyqtaı otyryp, bala boıyndaǵy rýhanı adamgershilik qundylyqtar arqyly túrli is - áreketin qalyptastyrý. Balalar boıyndaǵy shyǵarmashylyq qabilettiń belgilerin anyqtaý joldaryn izdestirý, qıyndyqtar men qarama - qaıshylyqtardy esepke alý.

Mindeti:
1. Oqýshylardyń boıynda jasyryn jatqan qabiletterin shyǵarmashylyq jumystar arqyly jaryqqa shyǵarý;
2. Oqýshy boıyndaǵy dara erekshelikterdi anyqtaý jáne júıeleý.
3. Qazirgi zaman talabyna sáıkes jańa tehnologıalar negizinde oqýshylardyń shyǵarmashylyq deńgeıin kóterý.

Kútiletin nátıje:
1 Oıy, qıaly, este saqtaý qabileti damıdy.
2. Shyǵarmashylyq qabileti artady.
3. Qorshaǵan ortany tanyp biledi.
4. Dúnıetanymy, oı - órisi keńeıedi.
5. Rýhanı adamgershilik qundylyqtardy baǵalaýǵa úırenedi.
6. Óz oı - pikirin ashyq, erkin aıta bilýge tóseledi.

Qazirgi zaman talaby - ǵylym men tehnıkanyń deńgeıin árbir oqýshyǵa sanaly da tereń bilimniń berilýin talap etedi. Sondyqtan da mekteptegi oqý úrdisiniń negizgi maqsaty - ártúrli pedagogıkalyq ádis - tásildermen júıeli túrde oqýshylardyń shyǵarmashylyq oılaryn damytyp, ǵylymı kózqarasy men belsendiligin qalyptastyrý bolyp sanalady. Erteńine laıyq urpaq tárbıelemegen eldiń keleshegi joq desek, sol urpaqty tárbıeleýdegi ustaz eńbegi uly eńbek. «Ustazyn syılamaǵan eldiń urpaǵy azady»- deıdi halyq danalyǵy. Bastaýysh synyp oqýshysy tulǵasy men sanasynyń damýy qatar júretin, erekshe qundy, qaıtalanbas kezeń. Sondyqtan bastaýysh bilim - úzdiksiz bilim berýdegi alǵashqy basqyshy qıyn da jaýapty kezeń.
Mektep tabaldyryǵyn alǵash attaǵan bala eshqandaı jazý túspegen aq paraq tárizdi. Ol kirshiksiz aq paraqqa jazýdy qalaı túsirý sol balanyń alǵashqy
ustazyna baılanysty. Sebebi aınala qorshaǵan ortany, dúnıeni áli tanyp bilmegen balaǵa aınala qorshaǵan orta týraly túsinik berip, oqý, jazýǵa úıretip, aınalaǵa zer sala qarap, mánin túsinýge baýlıtyn bilim, uǵymdar mektep ómiriniń alǵashqy

satysynda qalyptasady. Osy sátten bastap oqýshy men ustaz arasynda belgili bir qarym - qatynas arqyly birlesken júıeli jumys jolǵa qoıylady. Osyndaı nátıjege baǵyttalǵan júıeli jumysty júrgizýde árbir ustaz balaǵa bala kózben qaraı alatyn, balamen balasha til tabysa alatyn, tereń bilimdi, jańalyqqa jany qumar, izdenýden jalyqpaıtyn, eńbeksúıgish bolýy qajet. Ustaz eńbegi - oqýshy bilimimen ólshenedi desek, ustaz eńbeginiń kúrdeliligi árbir oqýshy júregine jol taba bilýinde. Aldyna kelgen árbir balanyń boıyndaǵy qabiletti damytý arqyly ózin, ómirdi, álemdi tanyp bilýge, qoǵam aldyndaǵy jaýapkershilik qasıetterin sezindire bilýinde jatyr. Bala mektep tabaldyryǵyn alǵash attap, jańa ómirge beıimdele bastaǵannan bastap balany shyǵarmashylyq baǵytta jan - jaqty damytý – búgingi kúnniń basty talaby. Shyǵarmashylyq - búkil tirshiliktiń kózi. Adam balasynyń sóıleı bastaǵan kezinen bastap, búgingi kúnge deıin jetken jetistikteri shyǵarmashylyqtyń nátıjesi.

Shyǵarmashylyq degenimiz - adamnyń ómir shyndyǵyna, ózin - ózi tanýǵa umtylýy, izdenýi. Shyǵarmashylyqtyń negizgi sıpaty jańalyq ashýǵa, jańa tásilder tabýǵa umtylý dep aıtýǵa tolyq negiz bar. Shyǵarmashylyq áreketke oqýshynyń máseleni kóre bilýi, óz is - áreketiniń baǵdarlamasyn jasaı bilýi jáne oıdy iske asyrý úshin jańa ıdeıalar alýy jatady. Jalpy shyǵarmashylyq týyndy ómirge kelgenge deıin ustaz oqýshynyń ónege tutar aqylshysy, pikirles dosy, bapkeri bolýy tıis. Balanyń shyǵarmashyly, jetistigi árýaqytta ustaz, synyp ujymy, ata - analar tarapynan qoldaý taýyp otyrýy tıis. Sondyqtan balany shyǵarmashylyqqa baýlýda ustaz boıynda myna qasıetter bolýy kerek.
 Muǵalim óz shákirtiniń basqaǵa uqsamaıtyn qasıetterin asha bilýi kerek;
 Muǵalim, oı - órisi keń, jan - jaqty bilimdar, óz mamandyǵynyń sheberi bolýy kerek;
 Muǵalim óz bilimin óz betinshe úzdiksiz shyńdaı túsýi qajet;
 Muǵalim oqýshynyń kishkene jetistigin baıqap, ańǵarympaz bolýy qajet;
 Muǵalim oqýshynyń jetistigine birge qýanyp, madaqtap qoldap otyrýy qajet;
 Muǵalim kúndelikti sabaǵyn jańa tehnologıa ádis - tásilderin tıimdi paıdalanyp, shyǵarmashylyqpen ótkizýi qajet;
Al ustaz shákirtterinen myna tómendegideı qasıetterdi kútedi.
 Oqýshy oı - júıesi óziniń bilimine berik bolýy tıis;
 Oqýshyda sabaqqa degen qulshynys turaqty bolýy kerek;
 Oqýshy bilimi, talǵamy barlyq pánge durys kózqarasta bolǵany jón;
 Oqýshy biliminiń tereńdigi pánaralyq baılanysta bolǵany jón;
 Oqýshy óz pikirin jetkizýde oıyn jınaqtap júıeli túrde aıtýy tıis;
Bastaýysh synyp oqýshylarynyń ana tili sabaqtarynda shyǵarmashylyq qabiletin damytý joldary. júkteý