InfoHub Logo

Sabaq taqyryby: «Batyr Baıan» - batyrlyq baıan.
Maqsaty:
Poemamen tereń tanysa otyryp, shyǵarmadaǵy Abylaı, Baıan, Noıan, qalmaq qyzy beınelerin ashý, keıipkerler sıpatyn san qyrynan taldaı otyryp, olarǵa baǵa bergizý.

Mindeti:
Maǵjan poemasyndaǵy obrazdar júıesine baǵa bere otyryp, aqynnyń asqaq tulǵasy men baı shyǵarmashylyǵyna degen qyzyǵýshylyqtary men súıispenshiligin oıatý.
Synı turǵydan oılaı bilýge jeteleı otyryp, kórkem shyǵarmanyń qundylyǵyn túsine bilýge tárbıeleý.

Sabaq bólimderi
1. Bilý
1. Sabaqtyń taqyryby men maqsatyn anyqtaý
1. 1. Maqsat qoıý
a) Balalar, ekrandaǵy beınetúsirilimdi kóre otyryp,
qaı kezeńdegi tarıhı oqıǵany eske túsirdińizder?
b) – Qalaı oılaısyńdar, bul beınetúsirilim men Maǵjan aqynnyń qandaı baılanysy bar?
v) Durys aıtasyzdar, Abylaıhannyń qazaq halqynyń eldigin saqtap qalýdaǵy talaı joryqtarynda aýraýty batyrynyń biri - Baıan batyr M. Jumabaevtyń «Batyr Baıan» poemasynyń basty keıipkeri eken.
(Oqýshylardyń oıyn tyńdaı otyryp, sabaq maqsatyn anyqtap alý)

1. 2.
Toptyq jumys
1 - top
Baıan Qasabolatuly (shamamen 1710/15 – 1757)– batyr. Búkil ómirin qazaq jurtynyń táýelsizdigi jolyndaǵy kúreske arnaǵan erjúrek ardagerlerdiń biri — batyr Baıan Qasabolatuly. Batyrlyǵymen, tapqyrlyǵymen Abylaı hannyń erekshe qurmetine bólengen. Qazaq - jońǵar shaıqastaryna qatysyp, "Batyr Baıan" atanǵan.
2 - top
Baıan batyr kim, tarıhta bolǵan adam ba?
Batyr Baıan jóninde derekterdi Maǵjan Jumabaevtyń "Batyr Baıan" poemasynan, jyraýlar shyǵarmalarynan, Shoqan Ýálıhanovtyń eńbekterinen kezdestirýge bolady. Tarıhı derekterde Baıan jońǵar shapqynshylyǵyna qarsy kúresken qazaq batyrlarynyń ishindegi shoqtyǵy bıik bolyp kórsetiledi
3 - top
Baıan batyrdyń batyrlyǵynan syr shertetin shyǵarmalar men zertteý eńbekterinen úzindi keltirińder

«Bógenbaı ólimin Abylaıǵa estirtý»
Qara Kereı Qabanbaı,
Qanjyǵaly Bógenbaı,
Sary, Baıan men Saǵynbaı
Qyrmap pa edi jaýyńdy,
Qýantpap pa edi qaýymdy,
Umyttyń ba sony, Abylaı.
Úmbeteı jyraý

Bókeıdi aıt Saǵyr menen Dýlattaǵy,
Deripsáli, Mańdaıdy aıt Qypshaqtaǵy.
Ózge batyr qaıtsa da bir qaıtpaıtyn
Sary menen Baıandy aıt Ýaqtaǵy.
Táttiqara jyraý

... Ýaq Baıan aqyly men erjúrektiligi jaǵynan barlyǵynan artyq.
(Sh. Ýalıhanov zertteý eńbekterindegi Abylaı han aıtýy boıynsha)

«Batyr Baıan»
poemasynyń jospary boıynsha mazmunyn aıtý
1. Kórikti Kókshe - Abylaı, Baıan bastaǵan el qorǵandarynyń \ qonysy.
2.« Baıansyz qanatymdy qalaı jaıam?!»
3.«Joryqta jaýynyń bir sulýyn alyp qaıtqan..»
5.« Óltirdim be, inimdi alashtyń namysy úshin..»
6.«Eli úshin tókken erler qanyn jutqan jer umytpas»

Poema boıynsha meniń pikirim/ oqýshylardyń pikirin tyńdaý/
1.«Batyr Baıan» poemasynyń negizgi ıdeıasy nede?
2.«Batyr Baıan» poemasynyń basty taqyryby
nede dep oılaısyń? Oıyńdy poemanyń úzindilerimen dáleldep jetkiz?
3«Batyr Baıan» poemasynyń basty keıipkerleri kimder?
4. Poema keıipkerleriniń qaısy saǵan erekshe áser etti?
5. Poemadaǵy qandaı oqıǵa saǵan erekshe áser etti?
6.«Batyr Baıan» poemasyndaǵy oqıǵaǵa degen jeke kózqarasyń qandaı?
Toptyq jumys. Pikirtalas: «Qaı keıipker aıypty?»
Usynylatyn aıǵaqtar:
«Atanyń atyn bylǵaǵan aqylsyz balanyń áke omyrtqasynan jaralyp, ana qursaǵynda shyrlanyp týmaǵany jaqsy»
Qorqyt ata
«Ótelmeıtin qylmys bar, ol – Otanǵa opasyzdyq jasaý. Opasyzda Otan joq»
Baýyrjan Momyshuly

Mahabbatsyz qan salqyn. Mahabbat - qushtarlyq ataýlynyń eń qudirettisi. Ol jasty da, júrekti de, tándi de túgel baýraıdy.
Volter
1 - top
Baıan batyr aıypty sebebi onyń sulýǵa degen mahabbaty, aıyrylyp qalý kúıinishi qylmysqa ıtermeleıdi. Kisi óltirmeı er, el namysyn qorǵaýǵa bolmaı ma? İnisin qanǵa boıamaı - aq elge qaıtaryp alýǵa bolar edi. Áıel úshin inisin óltirý batyrǵa laıyq is pe? Baıan kózsiz, ashýyn tejep ustaı almaıtyn qyzba batyr.
2 - top
Noıan - mahabbattyń quly. Ol óz júrek qalaýymen unatqan qalmaq qyzynyń arbaýyna tez tústi. Oılanýǵa da mursaty bolmady. «Elden keteıik» degen sózine oılanbastan «ıá» dep kelise saldy. Noıannyń bul is - áreketi baryp turǵan satqyndyq. Óz elin satqan – opasyzdyq

Batyr Baıan - batyrlyq baıan. júkteý