InfoHub Logo

«Bilimdige - bıikten oryn»
1 – júrgizýshi:
Armysyzdar, qurmetti ustazdar, tárbıeshiler jáne qymbatty bilim súıgish jas dostar! Búgingi 6 - klass oqýshylary arasynda ótetin «Bilimdige - bıikten oryn» atty matematıkalyq ıntellektýaldy oıynymyzǵa qosh keldińizder!

2 - júrgizýshi:
Orys ǵalymy M. Lomonosov « Aqyl - oıdy tártipke keltiretin – matematıka, sondyqtan da ony oqý kerek,»- degen. Olaı bolsa, búgin sender matematıkanyń jumbaqty da, tartymdy álemimen tanysasyńdar.
Sender bul álemniń qanshalyqty qyzyqty, ári san túrli
ekendigine kóz jetkizesińder.

1 - júrgizýshi:
Saıysta senderge ár túrli qyzyqty suraqtar men tapsyrmalar usynylady. Saıysta jeńý úshin sender belsendilik tanytyp, berilgen suraqtarǵa ózgelerden tezirek oılanyp, jaýap berýleriń kerek jáne tapsyrmalardy durys oryndaýlaryń qajet.

2 - júrgizýshi:
Endeshe saıysymyzdy saralap otyratyn, qatysýshylarymyzdyń oıynyna ádil baǵa beretin ádil - qazy múshelerimen tanystyrýǵa ruqsat etińizder.

1 - júrgizýshi: Esepten saıysady qos komanda
Alǵa ozar eń myqtysy osy jolda
Kópshilik ónerlerin qyzyqtamaq
Suraıyq shyǵýlaryn jurt aldyna.
Sonymen, 6 «A» klassynyń namysyn qorǵaıtyn «__________» komandasy!
6 «Á» klass atynan «__________» komandasy!
6 «B» klass atynan «__________» komandasy!

2 - júrgizýshi: Al endi, oıynshylar oıynymyzdyń ótý barysyna qysqasha sholý jasap óteıik. Bizdiń oıynymyz İ - týr: «Báıge». Osy týrda oıynshylar ózderiniń izdenimpazdyǵy men alǵyrlyǵyn kórsetedi. Jáne ol eki bólimnen turady: 1 - bólim: « Tarıhqa saıahat»; 2 - bólim: «Maqaldyń izin tap»;

İİ – týr: «Jorǵa», ol da eki bólimnen turady: 1 - bólim «Vıktorınalyq suraqtar», 2 - bólim: «Shapshań oqy»
İİİ - týr: Úı jumysy
İV - týr: «Qara jáshik»
V – týr: « Márege jetý»

1 - júrgizýshi: Kezdeısoq emes, ásirese adamnyń oılaý kúshimen bolǵan, tamasha jańalyqtardyń naqty shyǵý tarıhyn bilý, óte paıdaly. Ol, tek jańalyq ashý óneriniń damý tásilderin kórnekti mysaldarǵa súıene otyryp, tanyǵandarǵa ǵana paıda ákeledi. G.Leıbnıs

Endeshe, İ týrymyzdy bastaımyz. Onyń İ bólimi «Tarıhqa saıahat» dep atalady. Iaǵnı qazir árbir toptan bir - bir oıynshydan shyǵyp, ózderine berilgen belgili bir matematıkalyq uǵymnyń shyǵý tarıhyn zalda otyrǵan kórermenderge uǵynyqty, utymdy jáne taqyryptan aýytqymaı túsindirip beredi. Aıtylǵan oı neǵurlym túsinikti ári naqty bolsa, ádil - qazy músheleriniń qoıar baǵasy da sonshalyqty joǵary bolady. Sonymen «Báıge»!

2 - júrgizýshi:
Tamasha! Osy qysqa da nusqa, biraq qajet ınformasıa bizdiń zalda otyrǵan kóreremenderimizge artyq etpesi anyq. Endi, İİ bólimge nazar aýdaraıyq. Ol «Maqaldyń izin tap» dep atalady. Iaǵnı, sizderdiń aldaryńyzdaǵy kartochkada maqaldardyń birinshi bóligi berilgen. Sender sonyń ekinshi jartysyn tabýlaryńyz kerek.
Endi osy bólimge ádil - qazylardyń qoıar baǵasyn bileıik.

1 - júrgizýshi:
İİ týr «Jorǵa» dep atalady. Onyń birinshi bólimi komanda kapıtandarynyń bilimderin synaýǵa arnalǵan. Bul bólimde oıynshylarymyz 1 mın ýaqyt ıshınde qoıylǵan suraqtarǵa durys jaýap berýge tyrysady. Árbir durys jaýap 10 baldyq upaımen eseptelinedi. Barlyq múmkin upaı sany 100, ıaǵnı 10 suraq. Eger komanda kapıtandary daıyn bolsa, olardy sizderdiń qoshemetterińizben ortaǵa shaqyramyz. Birinshi «__________» komandasynyń kapıtany _________. Sonymen daıynsyz ba?
1. Qarama – qarsy sandar qosyndysy nege teń (0)
2. Buryshty ólsheıtin qural (transportır)
3. Eń kishi jaı san (2)
4. Tiktórtburyshtyń bir buryshynan kesip túskende qandaı fıgýra shyǵady? (Besburysh)
5. 5 ke qarama – qarsy san (- 5)
6. Alymy bóliminen úlken san (burys)
7. Keri sandar kóbeıtindisi nege teń? (oń san)
8. Dóńgelek salatyn qural (sırkúl)
9. Soldattyń «krýgom» degendegi burylatyn buryshy (180 gradýs)
10. Kópburyshtyń qabyrǵalarynyń qosyndysy (perımetr)
Sizge ____ suraq qoıylǵan bolatyn, siz sonyń ____ jaýap berdińiz.

2 - júrgizýshi: Kelesi kezekte «Radıýs» komandasynyń kapıtany Jandos, kóp sozbaı oıynymyzdy bastaıyq. Jandos, daıynsyz ba?
1. Bólýdiń nátıjesi. (bólindi)
2. Sheńber radıýsy 6sm, dıametri qansha? (12 )
3. Bes taıaqtyń 10 sheti bar? Bes jarym taıaqtyń neshe sheti bar?(12)
4. Túzýdiń bir núktemen bólingen bóligi ne? (sáýle)
5. Eń kishi natýral san (1)
6. Úsh túıequs ushyp kele jatty. Ańshy olardyń bireýin atyp aldy. Olardyń qanshasy qaldy? (túıequs ushpaıdy)
7. Tańbalary birdeı sandardyń kóbeıtindisi qandaı san (oń san)
8. Jarty teńgeniń jartysy (25)
9. - 5 ke keri san? (- 1/5)
10. 0 den úlken sandardyń tańbasy? (oń)
Sizge ____ suraq qoıylǵan bolatyn, siz sonyń ____ jaýap berdińiz.

1 - júrgizýshi: Endigi kezekte «__________» komandasynyń kapıtany _________. _________ daıynsyz ba?
1. Sheńberdiń dıametri 20 sm, radıýsy qansha? (10sm)
2. Parlap jegilgen atta 30 km shapty. Ár at qansha km shapty?(30)
3. Qosý nátıjesi ne? (qosyndy)
4. Arhımedtiń vanadan shyǵyp, aıqaılaǵan sózi. (evrıka)
5. 69ǵa keri san (1/69)
6. Táýliktiń 24 ten bir bóligi (saǵat)
7. Eń úlken eki tańbaly san (99)
8. Pıfagor teoremasyn oılap tapqan kim? (Pıfagor)
9. Eki qatynastyń teńdigi (proporsıa)
10. 3 qosý 2 kóbeıtý 4 neshege teń? (11)
Sizge ____ suraq qoıylǵan bolatyn, siz sonyń ____ jaýap berdińiz.
Sonymen İ bólimniń nátıjelerimen tanys bolaıyq. «__________» komandasy óziniń tapqyr kapıtanynyń arqasynda ____ upaı sanyna ıe bolyp otyr, al «__________» komandasy ____ upaıdy qanjyǵasyna baılasa, «__________» komandasy ____ upaıdy enshilenedi.

2 - júrgizýshi: İ bólimniń qorytyndylarymen tanys bolsaq, ekinshi bólimdi bastaýǵa ruqsat etińiz. Ol «Shapshań oqy» dep atalady. Iaǵnı qazir ár komandadan bir - bir oıynshydan shyǵyp aldaryńyzdaǵy ekranda berilgen sıqyrly sóılemderdi tez ári durys oqýlaryńyz qajet. Árbir qatesiz jáne shapshań oqylǵan sóılemge 10 baldyq upaı beriledi. Ár komandadan oıynshylarymyz daıyn otyrsa oıynymyzdy bastaımyz. Sonymen «__________» komandasynyń oıynshysy ________ ekranǵa nazar aýdaryńyz.________
____ sóılemdi durys oqydy.

1 - júrgizýshi: Kelesi kezek «__________» komandasynyń oıynshysy _________ ózińizde, endeshe ekranǵa nazar aýdaryńyz. _______ ____ sóılemdi durys oqydy.

2 - júrgizýshi: Endigi kezekte «_______» komandasynyń oıynshysy ________ sizde, ekranǵa nazar aýdaryńyz. _______ ____ sóılemdi durys oqydy.
İİ bólimniń nátıjeleri boıynsha «__________» komandasy ___ upaıǵa ıe bolady, al «__________» komandasy ____ qanjyǵalasa,«__________» komandasy ____ upaıǵa qoly jetti.

1 - júrgizýshi: Sonaý - sonaý alysqa júzseń deseń kemeler,
Tylsym syrly ǵaryshqa ushsyn deneler,
Jasaý úshin bárin de matematıka –
Eń mańyzdy ǵylym bul,
Sondyqtan da, sondyqtan da sol ǵylymnyń tilin bil.
Endigi kezekti úı jumysyna bersek durys shyǵar dep oılaımyz. Sonymen, ár komanda ózderiniń salǵan sýretterin tóreshilerge jáne oqýshylarǵa túsindirip ótsin.

2 - júrgizýshi: Kóńildi tapqyshtar, bilgishter
Bar ónerin aldaryna salady.
Kim bilimdi, kóp oqyǵan bolsa eger
Búgingi oıyn jeńimpazy bolady.
Bul týr «Qara jáshik» dep atalady. Bul saıys durystap oılanyp jaýap berýdi talap etedi. Sondyqtan árbir komandanyń oıynshylary birigip oılanyp, jaýabyn sol komandanyń bir múshesi aıtady. Bul týrda da ár durys sheshilgen suraq 10 balmen esepteledi. Buryn bolǵan komanda oıyndy toqtatýyn suraıdy, olardyń bergen jaýaby durys emes jaǵdaıda kelesi komandaǵa múmkindik týady.

1. Kimdi nemese neni uly matematık Platon «Mylqaý ustaz» dep atady? (kitap)
2. Qaǵaz betine sheńber syzyp, qara jáshiktiń ishinde ne bar eken taýyp kór. (jáshik bos, sebebi nól latyn tilinde bos degen uǵymdy bildiredi)
3. Bul quraldardyń qoladan jasalǵan túrlerin arheologtar ejelgi Pompeı qalasynan kóptep tapqan. Al Reseıde bul quraldardy Novgorod qalasyndaǵy qazba jumystary kezinde tapqan. Ejelgi Grekıada osy quraldy ıgere bilý asqan sheberlik dep tanylsa, al onyń kómegimen esepterdi shyǵara bilgen adamdy úlken aqyl ıesi dep sanaǵan. Bul quraldyń arhıtektýra men qurylysta orny erekshe. Júzdegen jyldar boıyna onyń qurylymy ózgermegen. Al qazirgi kezde ony árbir oqýshy qoldana biledi. Sonymen qara jáshikte jatqan qandaı qural? (sırkúl)

1 - júrgizýshi: Al komanda oıynshylary oılanyp, tolǵanyp, pikir talastyryp jatqanda biz zaldaǵy kórermendermen oıyn uıymdastyrǵymyz kelip otyr. Oıyn «Kim júırik?» dep atalady.(Kórermendermen jumys)

2 - júrgizýshi: Ómirde oılap tursań bári de esep
Aýyrsań ishetuǵyn dári de esep
Esepsiz súrgen ómir mazmunsyz - aý
Dúnıeniń bar tulǵasy esep desek

1. Saǵat 22. 00 - de jaýyn jaýyp tursa, 24 saǵattan keıin kúnniń jarqyrap turýy múmkin be?(joq)
2. Ásem poezdyń basynan eseptegende 7 - vagonǵa otyrdy. Marına poezdyń sońynan eseptegende 7 - vagonǵa otyrdy. Sonda qyzdar bir vagonda boldy. Poezda neshe vagon bolǵan?(13)
3. Sáýlede 6 saqına bar, onyń 5 - eýiniń massasy birdeı, 1 - eýi jeńil. Tarazyǵa eki ret qana ólshep, jeńil saqınany qalaı anyqtaýǵa bolady?

1 - júrgizýshi: osymen biz ózimizdiń saıysymyzdyń da sońyna kelip jettik. Endigi sóz kezegi tóreshiler ózderińizde.

2 - júrgizýshi: Osymenen bul qyzyqty tamamdasaq,
Bul jaıdy aıtamyz ba jaman bolsaq?
Úırendik bilmegendi osy joly,
Taǵy da úırenermiz aman bolsaq!

1 - júrgizýshi: Búgingi oıynymyz barshańyzdyń kóńilderńizden shyqty degen úmitpen, qatysyp otyrǵan ustazdar men tárbıeshilerge alǵysymyzdy aıtyp, saıysymyzdy jabyq dep jarıalaımyz. Nazarlaryńyzǵa raqmet!