InfoHub Logo

Taqyryby: Bilimdiler dodasy
Maqsaty: oqýshylardyń jaratylystaný jáne matematıka pánderine degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyra otyryp, olardyń oılaý qabiletterin damytý; uıymshyldyqqa tárbıeleý; ózara qarym - qatynas pen syılastyq qasıetterin sińirý.
Kórnekiligi: kompúterlik, ınteraktıvti taqta, sekýndomer, t. b.
Jospary: İ. Kirispe. (uıymdastyrý, maqsatyn aıtý, ótý barysymen qysqasha tanystyrý)
İİ. Negizgi bólim. (kezeń boıynsha saıystar)
İİİ. Qorytyndy. (jeńimpazdardy anyqtaý, marapattaý)

Barysy: Ár jarystyń óz sharty bolady. Bilimdiler dodasyn aqıyq aqyn Muqaǵalı Maqataevtyń myna óleń joldarymen bastaǵym kelip tur:
Shartym osy,
Osyǵan shydaısyń ba?
Shydasań, tynasyń, qulasań da.
Bolsań, sosyn bolarsyń, qol bastarsyń,
Shydaısyń ba?
Baǵyńdy synaısyń ba?

1 – kezeń: «Shıratý» - logıkalyq suraqtar (ár topqa jeke shaqyrylady da, muǵalimder men oqýshylardyń barlyǵyna ortaq suraq qoıylady, qansha suraqqa jaýap berse, sonsha «sıqyrly ýaqytqa» ıe bolady)

Logıkalyq suraqtar:
- neni sandyqqa tyǵa almaısyń? (kún sáýlesin)
- eger qaz bir aıaǵymen tursa 3 kg bolady, al 1 aıaǵymen tursa she? (3kg)
- kún kózi 2012 jyly neshe ret shyǵady? (366 ret)
- qandaı ydystan tamaq ishe almaısyń? (bos ydystan)
- barlyq sandardyń kóbeıtindisi? (nól)
- 28 sany qaı aıda kezdesedi? (barlyq aıda)
- Barlyq tilde sóıleıdi, ol – (jańǵyryq)
- Eń úlken san – (joq)
- Dúkenge barǵanda neshe teńgege saýda jasaısyń? (alǵan zatyma baılanysty)
Bilim degen - bıik shyń,
Baqytqa seni jetkizer.
Bilim degen - aqylshyń,
Qıyndyqtan ótkizer, - dep 2 – kezeńdi bastaımyz.

2 – kezeń. «Tapqyrlyq» - tanymdyq suraqtar (oqýshyǵa da, muǵalimge de birdeı suraq taratylady. Muǵalim óz jaýabyn qaǵazǵa jazady da, oqýshysy bul suraqtyń sheshimin taba ma, joq pa degen saýalǵa jaýap beredi. Oqýshy óz jaýabyn daýystap aıtady. Eger jaýaptary sáıkes kelse, «sıqyrly ýaqytqa» ıe bolady)

Tanymdyq suraqtar:
1. Bul basy da, ushy da joq qyzyq ári ádemi fıgýra. Ol turmysta da, tehnıkada da, barlyq jerde qoldanylady. Eger onyń boıymen júrseń, báribir shyqqan jerińe qaıtyp oralasyń. Bul ne? (sheńber. Mysaly keseniń, shelektiń t. b. jıekteri, mashınanyń, velosıpedtiń dóńgelekteri, t. b.)
2. Synyp bólmesindegi tereze oqýshynyń sol jaǵynda bolýy tıis. Nege? (Tereze oń jaqta bolsa, jazý jazatyn qol sáýlesi qalqalap turady)
3. Myna sandardyń ornalasý zańdylyǵyn anyqtap, «?» belgisiniń ornyna tıisti sandy tabyńdar. 9, 10, 12, 13, 15, 16,?. (18)
Aıyra bil, jaqsy menen jamandy,
Aıyra bil, qaryndash pen qalamdy.
Aıyra bil, soqpaǵyn da ómirdiń,
Aıyra bil, tapsyrmańdy aldaǵy.
Kelesi kezeń «Meni túsin» dep atalady.

3 - kezeńniń sharty: (muǵalim jasyrylǵan sózdi oqýshyǵa ymmen jetkizedi. Ár durys jaýap úshin 1 «sıqyrly ýaqyt» alady.) Oıyndy qaı top bastaıtyndyǵy qupıa sózdi tabý retimen anyqtalady. Jasyrylǵan áripterge uıaly telefondaǵy sıfrlar sáıkes keledi.
1 - suraq: óziniń oılap tapqan teoremasynyń qýanyshyna 100 ógiz soıǵan, kezinde judyryqtasýdan olımpıada chempıony bolǵan, ataqty grek matematıgi.
P ı f a g o r
Qupıa sózdiń suraǵy: Shyǵys Arıstoteli atanǵan ǵulama ǵalym:
F a r a b ı

H ------------------------ Ý --------------------- Z
Globýs ---------------- karta ---------------- dápter
Syzǵysh -------------- sırkúl ------------- transportır
Obrých --------------- dop ------------------- skakalka
Jýa -------------------- kartop --------------- gúl
Balǵa ------------------ shege ----------------- súrgi

4 – kezeń.
(zattyń nemese belgili adamnyń sýretin tabý, ol jaıly túsinik berý)
Sharty: (zat nemese sýret oqýshylarǵa aldyn - ala kórsetilip, jaýaptary vıdeorolıkke jazylyp alynady. Muǵalimge tapsyrma: jaýabyn oqýshy taba ala ma degen suraqqa jaýap berý. Eger jaýaptary sáıkes kelse, taǵy da «sıqyrly ýaqyt» ala alady.)
1. kári jiliktiń basy
2. úki
3. as úı quraly (kartoptyń ishin tazalaǵysh)
4. myna sýrettegi kim?
a) boksshy S. Qonaqbaev;
á) ánshi Á. Qashaýbaev;
b) kompozıtor B. Baıqadamov.

5 – kezeń: Qorytyndy.
Ár toptyń jınaǵan «sıqyrly ýaqyttary» esepteledi. Mysaly, 15 jeton bolsa, 15 ∙ 10 = 150 sek nemese 2 mınýt 30 sek. Tapsyrma osy ýaqyt ishinde maǵynasy bar sózder jıynyn quraý. Mysaly, «matematıka» sózinen mynadaı sózder jıynyn quraýǵa bolady: mat, mata, at, ata, atam, tam, et, em, ıt, ek, kı, tı, tıme, tat, tama, t. b.
Bizdiń ortalyq jaratylystaný jáne matematıka bolǵandyqtan, ár top «jaratylystaný» sózinen sózder jıynyn qurastyrady. Qaı top ózderine berilgen ýaqyt aralyǵynda kóp sóz tapsa, sol top jeńiske jetedi. Muǵalimderdiń kómektesýine bolady.
Marapattaý jáne án – shashý.