Bir - birine qarama-qarsy baǵyttaǵy qozǵalysqa esepter shyǵarý
Matematıka (4 - synyp)
Taqyryby: Bir - birine qarama - qarsy baǵyttaǵy qozǵalysqa esepter shyǵarý.
Maqsaty: 1) Bir - birine qarama - qarsy baǵyttaǵy qozǵalystarǵa esepter shyǵarý ádisterimen tanystyrý, jaqyndaý jyldamdyǵy degen uǵym berý.
2) Oqýshylardy qozǵalysqa qatysty esepterdi shyǵarý daǵdylaryn, aqyl – oıyn, oı - órisin, tanymdyq qabiletterin, logıkalyq oılaýyn damytý. Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, óz
oıyn qorytyndylaı bilýge baýlý.
3) Óz Otanyn, elin súıetin, bilimdi de, sanaly, naǵyz patrıottardy tárbıeleý. Ózindik baǵalaýǵa tárbıeleý.
Sabaq túri: toptyq - aralas
Sabaq tıpi: jańa bilimdi meńgertý
Ádisteri: túsindirý, «Oı ashý» strategıasy, suraq - jaýap, toptyq jumys, logıkalyq tapsyrma, kórnekilikpen jumys, grafıkalyq test jumysy.
Kórnekiligi: Qazaqstan kartasy ( 20 bólikke bólingen), syzbalar, kesteler, test tapsyrmalary, uran sóz, qozǵalysqa qatysty formýla maketi, dóńgelek, sheńber maketteri.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń oqý quraldaryn tolyq alýyn qadaǵalap, nazaryn sabaqqa aýdaramyn.
Shyryldady qońyraý
Biz sabaqty bastaımyz.
Partamyzǵa otyryp
Ózara kóz tastaımyz.
Tabys tilep kózbenen,
Jańa bilim alýǵa
Alǵa qadam attaımyz.
İİ. «Oı ashý» strategıasy
- Balalar, tańerteń turǵanda kúndi dene jattyǵýlarynan bastaıtyn sıaqty sabaǵymyzdy «Oı jattyǵýlarynan» bastaıyq. Meniń suraqtaryma jyldam jaýap berińder.
1. Jyldyń besinshi aıyn ata. / mamyr /
2. Búgin aptanyń qaı kúni? ( besinshi)
3. 320 men 1 - diń kóbeıtindisi. ( 320 )
4. Sharshy, tik tórt burysh, úshburysh neler? (geometrıalyq fıgýralar)
5. 513 pen 515 - tiń arasynda qandaı san bar? (514)
6. Esik qandaı geometrıalyq fıgýra? (tik tórt burysh)
İİİ. Sabaq mazmunymen tanystyrý
- Balalar aldymyzda úlken mereke kele jatyr. Ol qandaı mereke?
- /.............. /
- Bul týraly kúndelikti aıtyp júrmiz, teledıdardan da kórip júrsińder. Osy merekege oraı elimizdiń oblystarynda, qala - aýdandarda, aýyldarda, mekemelerde « 20 jyldyqqa 20 jarqyn is» degen uranmen kóptegen jumystar jasalyp, sharalar ótýde. Búgingi sabaǵymyzda toppen jumys jasaı otyryp «20 jarqyn is» degen uranmen 20 bólikten turatyn tapsyrmalardy oryndaı otyryp, myna mozaıkany qurastyrýlaryń kerek. Bul senderdiń táýelsizik merekesine 20 jarqyn isteriń bolady.
İÚ. Tirek bilimdi eske túsirý.
Alǵashqy 6 bólshekti ár topqa 2 - den taratamyn. Suraqtarǵa kórnekilikti paıdalanyp jaýap beredi de, órnekterdi taqtaǵa shyǵarady.
İ top. 1) Sheńber degen ne?
2) 4200 * 70
İİ top. 1) Dóńgelek degen ne?
2) 548100: 90
İİİ top. 1) Jyldamdyq, ýaqyt, qashyqtyq týraly aıt.
2) 15300 * 80
- Sonymen qozǵalysqa qatysty qandaı uǵymdarmen tanyspyz? /............ /
Ú. Jańa sabaq.
- Búgingi sabaǵymyzda bir - birine qarama - qarsy baǵyttaǵy qozǵalystarǵa esepter shyǵaryp úırenemiz. Syzbaǵa qaraıyq. Avtokólikter bir - birine jaqyndap keledi.
V¹=40 km/saǵ -------------------- t =? saǵ --------------------- V²=60 km/saǵ
-----------------------------------S = 400 km
Ýaqyt birliginde nysandardyń bir - birine jaqyndaýyn jaqyndaý jyldamdyǵy deıdi. Bir - birine qarama - qarsy baǵytta qozǵalý kezinde jaqyndaý jyldamdyǵy jyldamdyqtardyń qosyndysyna teń bolady.
V jaqynd. = V¹ + V²
60 + 40 = 100 ( km/saǵ )- avtokólikterdiń jaqyndaý jyldamdyǵy.
Avtokólikterdiń neshe saǵattan keıin kezdeskenin biý úshin, alǵashqy araqashyqtyqty jaqyndaý jyldamdyǵyna bólý qajet.
t = S: Vjaqynd.
400: 100 = 4 ( saǵ )
Jaýaby: avtokólikter 4 saǵattan keıin kezdesti.
- Ár saǵat saıyn avtokólikterdiń araqashyqtyǵy qansha ýaqytqa qysqarady? Kesteni toltyraıyq.
t ------------------------------------1 saǵat -------------------2 saǵat ---------------------3 saǵat
Avtokólikter
arasyndaǵy araqashyqtyq
Ýaqyt belgili, jaqyndaý jyldamdyǵy belgili, araqashyqtyqty tabý úshin ne isteımiz dep oılaısyńdar? Formýlasyn qurastyryp kórińder.
S =Vjaqynd. • t
Ár toptan 3 oqýshy shyǵyp ár baǵandy toltyra otyryp, 3 bólshekti ornatady
Úİ. Oqýshy bilimin alǵashqy bekitý.
10 - bólshek. №2 esepti shyǵar (Oqýshyǵa esepti oqytamyn, taldaımyz)
- Bul esepti 2 tásilmen shyǵarýǵa bolady, osy tásilderdi qarastyryp, túsindirip kórińder. (taqtaǵa ilemin)
1 – tásil
1) 14 • 2 = 28 (km)
2) 12 • 2 = 24 (km)
3) 28 + 24 = 52 (km)
2 – tásil
1) 14 + 12 = 26 (km/saǵ)
2) 26 • 2 = 52 (km)
- Al endi kelesi bólshekterdiń tapsyrmalaryn oryndaıyq. №3 tapsyrma
İ top. 11 - bólshek. №3 (a) 60 + 40 = 100 (km/saǵ) – Vjaqynd.
100 • 2 = 200 (km)
Jaýaby: aýyldardyń araqashyqtyǵy 200 kılometr
İİ top 12 - bólshek. №3 (á) 60 • 2 = 120 (km) – 1 - avtokólik
(200 – 120 ): 2 = 40 (km/saǵ)
Jaýaby: V²= 40 km/saǵ
İİİ top 13 - bólshek. №3 (b) 60 + 40 = 100 (km/saǵ) – Vjaqynd.
200: 100 = 2 (saǵ)
Jaýaby: 2 saǵattan keıin
- Osy esepter bir – birine keri esep bola ma?
- / keri esepter /
- Taǵy da bir keri esep qurastyrýǵa bola ma? / /
- Sonymen bir - birine qarama - qarsy qozǵalysqa berilgen esepterdi shyǵarýda jaqyndaý jyldamdyǵy jyldamdyqtardyń qosyndysyna teń bolady.
Úİİ. Logıkalyq tapsyrmalar
İ top. 14 - bólshek. Meniń aqsham osy aqshamnyń jartysyn qossa, 150 teńge bolar edi. Mende qansha aqsha bolǵan? (100 teńge bolǵan)
İİ top. 15 – bólshek. Sheshesi balalaryna 10 shokoladty bólip, qyzdaryna úsh - úshten, uldaryna eki - ekiden berdi. Qyzdar nesheý, uldar nesheý? (2 ul, 2 qyz)
İİİ top. 16 - bólshek. Kez kelgen nárseniń tórtten bir bóligi kóp pe, álde jartysynyń ekiden bir bóligi kóp pe? (ekeýi birdeı)
Úİİ. Oqýshylardyń tirek bilimderin pysyqtaý jattyǵýlary.
17 – bólshek. № 4 aýyzsha. Ýaqyt qanshaǵa artty?
??
12: 15--------→13: 05 ------------→16: 25
--------(50 mın) ------(3 saǵ 20 mın)
18 – bólshek. №5 ár toptan bir oqýshydan shyǵyp berilgen órnekti tıimdi tásilmen esepteıdi.
450 • (2 • 7 ) = (450 • 2 ) • 7 = 900 • 7 = 6 300
720 • ( 9 • 2 ) = ( 720 • 9 ) • 2 = 12 960
17 • 2 • 8 • 125 = ( 17 • 2 ) • (8 • 125 ) = 34 • 1000 = 34 000
19 – bólshek № 6 tapsyrma ( Syzbamen jumys )
- Kesindiniń qaısysy radıýs bolyp tabylady?
- Qaısysy dıametr?
Radıýstar 1) OS, OM, OH, OA 2) OS, OV, OD
Dıametr 1) HO 2) VD
20 - bólshek Ózdik jumys №7
Eki birdeı sharshydan qabyrǵalary 3 sm jáne 6 sm bolatyn tik tórtburysh qurastyryldy. Eseptiń syzbasyn syzyp, perımetrin tap.
Úİİİ. Sabaqty bekitý kezeńi
- Mine, balalar, búgingi sabaǵymyzda sender 20 jarqyn is isteý arqyly elimizdiń kartasyn qurastyrdyńdar. Jaraısyńdar! « Egemendi eldiń erteńi – oqý men bilimniń tereńdigimen ólshenedi» dep aıtylǵandaı senderdiń elimizdiń kórkeıýine eń basty qosar úlesteriń sabaqty jaqsy oqyp, oqýdy jaqsyǵa aıaqtaý.
- Búgingi sabaqtaǵy bilimderińdi bekitý úshin grafıkalyq test jumysyn taratamyn, jyldam belgilep shyǵasyńdar. Munda jaýaptar geometrıalyq fıgýramen berilgen, sol boıynsha durys jaýaptyń fıgýrasyn salasyńdar
1. V¹=20 km/saǵ---------------t =? saǵ---------------V²=26 km/saǵ
--------------------------------S = 460 km
t = 2 saǵ
t = 10 saǵ
t = 5 saǵ
2. V¹=60 km/saǵ-------------t = 2 saǵ---------------V²= 80 km/saǵ
--------------------------------S =? km
280 km
360 km
140 km
3. V¹=? km/saǵ-------------t = 3 saǵ-----------------V²=5 km/saǵ
----------------------------S = 27 km
5 km/saǵ
6 km/saǵ
4 km/saǵ
4. Jaqyndaý jyldamdyǵy nege teń?
Jyldamdyqtardyń qosyndysyna
Jyldamdyqtardyń aıyrmasyna
Jyldamdyqtardyń kóbeıtindisine
5. Avtokólik 65 km/saǵ jyldamdyqpen 2 saǵat jolda bolsa, qansha joldy júrip ótedi?
67 km
120 km
130 km
Test kiltin arqyly oqýshylar óz jumystaryn ózderi tekseredi.
Test kilti
İH. Sabaqty qorytyndylaý
- Búgingi sabaq boıynsha suraqtaryń bar ma?
- Sabaqtan ne túsindińder? Ne bildińder?
H. Baǵalaý
Hİ. Úıge tapsyrma. № 2 (á), № 9
Shyǵys Qazaqstan oblysy, Aıagóz aýdany, Qosaǵash aýyly
"Sh. Ýalıhanov atyndaǵy jalpy bilim beretin orta mektep" KMM
bastaýysh synyp muǵalimi Sakenova Asemgýl Serıktaevna
Tolyq nusqasyn júkteý
Taqyryby: Bir - birine qarama - qarsy baǵyttaǵy qozǵalysqa esepter shyǵarý.
Maqsaty: 1) Bir - birine qarama - qarsy baǵyttaǵy qozǵalystarǵa esepter shyǵarý ádisterimen tanystyrý, jaqyndaý jyldamdyǵy degen uǵym berý.
2) Oqýshylardy qozǵalysqa qatysty esepterdi shyǵarý daǵdylaryn, aqyl – oıyn, oı - órisin, tanymdyq qabiletterin, logıkalyq oılaýyn damytý. Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, óz
oıyn qorytyndylaı bilýge baýlý.
3) Óz Otanyn, elin súıetin, bilimdi de, sanaly, naǵyz patrıottardy tárbıeleý. Ózindik baǵalaýǵa tárbıeleý.
Sabaq túri: toptyq - aralas
Sabaq tıpi: jańa bilimdi meńgertý
Ádisteri: túsindirý, «Oı ashý» strategıasy, suraq - jaýap, toptyq jumys, logıkalyq tapsyrma, kórnekilikpen jumys, grafıkalyq test jumysy.
Kórnekiligi: Qazaqstan kartasy ( 20 bólikke bólingen), syzbalar, kesteler, test tapsyrmalary, uran sóz, qozǵalysqa qatysty formýla maketi, dóńgelek, sheńber maketteri.
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń oqý quraldaryn tolyq alýyn qadaǵalap, nazaryn sabaqqa aýdaramyn.
Shyryldady qońyraý
Biz sabaqty bastaımyz.
Partamyzǵa otyryp
Ózara kóz tastaımyz.
Tabys tilep kózbenen,
Jańa bilim alýǵa
Alǵa qadam attaımyz.
İİ. «Oı ashý» strategıasy
- Balalar, tańerteń turǵanda kúndi dene jattyǵýlarynan bastaıtyn sıaqty sabaǵymyzdy «Oı jattyǵýlarynan» bastaıyq. Meniń suraqtaryma jyldam jaýap berińder.
1. Jyldyń besinshi aıyn ata. / mamyr /
2. Búgin aptanyń qaı kúni? ( besinshi)
3. 320 men 1 - diń kóbeıtindisi. ( 320 )
4. Sharshy, tik tórt burysh, úshburysh neler? (geometrıalyq fıgýralar)
5. 513 pen 515 - tiń arasynda qandaı san bar? (514)
6. Esik qandaı geometrıalyq fıgýra? (tik tórt burysh)
İİİ. Sabaq mazmunymen tanystyrý
- Balalar aldymyzda úlken mereke kele jatyr. Ol qandaı mereke?
- /.............. /
- Bul týraly kúndelikti aıtyp júrmiz, teledıdardan da kórip júrsińder. Osy merekege oraı elimizdiń oblystarynda, qala - aýdandarda, aýyldarda, mekemelerde « 20 jyldyqqa 20 jarqyn is» degen uranmen kóptegen jumystar jasalyp, sharalar ótýde. Búgingi sabaǵymyzda toppen jumys jasaı otyryp «20 jarqyn is» degen uranmen 20 bólikten turatyn tapsyrmalardy oryndaı otyryp, myna mozaıkany qurastyrýlaryń kerek. Bul senderdiń táýelsizik merekesine 20 jarqyn isteriń bolady.
İÚ. Tirek bilimdi eske túsirý.
Alǵashqy 6 bólshekti ár topqa 2 - den taratamyn. Suraqtarǵa kórnekilikti paıdalanyp jaýap beredi de, órnekterdi taqtaǵa shyǵarady.
İ top. 1) Sheńber degen ne?
2) 4200 * 70
İİ top. 1) Dóńgelek degen ne?
2) 548100: 90
İİİ top. 1) Jyldamdyq, ýaqyt, qashyqtyq týraly aıt.
2) 15300 * 80
- Sonymen qozǵalysqa qatysty qandaı uǵymdarmen tanyspyz? /............ /
Ú. Jańa sabaq.
- Búgingi sabaǵymyzda bir - birine qarama - qarsy baǵyttaǵy qozǵalystarǵa esepter shyǵaryp úırenemiz. Syzbaǵa qaraıyq. Avtokólikter bir - birine jaqyndap keledi.
V¹=40 km/saǵ -------------------- t =? saǵ --------------------- V²=60 km/saǵ
-----------------------------------S = 400 km
Ýaqyt birliginde nysandardyń bir - birine jaqyndaýyn jaqyndaý jyldamdyǵy deıdi. Bir - birine qarama - qarsy baǵytta qozǵalý kezinde jaqyndaý jyldamdyǵy jyldamdyqtardyń qosyndysyna teń bolady.
V jaqynd. = V¹ + V²
60 + 40 = 100 ( km/saǵ )- avtokólikterdiń jaqyndaý jyldamdyǵy.
Avtokólikterdiń neshe saǵattan keıin kezdeskenin biý úshin, alǵashqy araqashyqtyqty jaqyndaý jyldamdyǵyna bólý qajet.
t = S: Vjaqynd.
400: 100 = 4 ( saǵ )
Jaýaby: avtokólikter 4 saǵattan keıin kezdesti.
- Ár saǵat saıyn avtokólikterdiń araqashyqtyǵy qansha ýaqytqa qysqarady? Kesteni toltyraıyq.
t ------------------------------------1 saǵat -------------------2 saǵat ---------------------3 saǵat
Avtokólikter
arasyndaǵy araqashyqtyq
Ýaqyt belgili, jaqyndaý jyldamdyǵy belgili, araqashyqtyqty tabý úshin ne isteımiz dep oılaısyńdar? Formýlasyn qurastyryp kórińder.
S =Vjaqynd. • t
Ár toptan 3 oqýshy shyǵyp ár baǵandy toltyra otyryp, 3 bólshekti ornatady
Úİ. Oqýshy bilimin alǵashqy bekitý.
10 - bólshek. №2 esepti shyǵar (Oqýshyǵa esepti oqytamyn, taldaımyz)
- Bul esepti 2 tásilmen shyǵarýǵa bolady, osy tásilderdi qarastyryp, túsindirip kórińder. (taqtaǵa ilemin)
1 – tásil
1) 14 • 2 = 28 (km)
2) 12 • 2 = 24 (km)
3) 28 + 24 = 52 (km)
2 – tásil
1) 14 + 12 = 26 (km/saǵ)
2) 26 • 2 = 52 (km)
- Al endi kelesi bólshekterdiń tapsyrmalaryn oryndaıyq. №3 tapsyrma
İ top. 11 - bólshek. №3 (a) 60 + 40 = 100 (km/saǵ) – Vjaqynd.
100 • 2 = 200 (km)
Jaýaby: aýyldardyń araqashyqtyǵy 200 kılometr
İİ top 12 - bólshek. №3 (á) 60 • 2 = 120 (km) – 1 - avtokólik
(200 – 120 ): 2 = 40 (km/saǵ)
Jaýaby: V²= 40 km/saǵ
İİİ top 13 - bólshek. №3 (b) 60 + 40 = 100 (km/saǵ) – Vjaqynd.
200: 100 = 2 (saǵ)
Jaýaby: 2 saǵattan keıin
- Osy esepter bir – birine keri esep bola ma?
- / keri esepter /
- Taǵy da bir keri esep qurastyrýǵa bola ma? / /
- Sonymen bir - birine qarama - qarsy qozǵalysqa berilgen esepterdi shyǵarýda jaqyndaý jyldamdyǵy jyldamdyqtardyń qosyndysyna teń bolady.
Úİİ. Logıkalyq tapsyrmalar
İ top. 14 - bólshek. Meniń aqsham osy aqshamnyń jartysyn qossa, 150 teńge bolar edi. Mende qansha aqsha bolǵan? (100 teńge bolǵan)
İİ top. 15 – bólshek. Sheshesi balalaryna 10 shokoladty bólip, qyzdaryna úsh - úshten, uldaryna eki - ekiden berdi. Qyzdar nesheý, uldar nesheý? (2 ul, 2 qyz)
İİİ top. 16 - bólshek. Kez kelgen nárseniń tórtten bir bóligi kóp pe, álde jartysynyń ekiden bir bóligi kóp pe? (ekeýi birdeı)
Úİİ. Oqýshylardyń tirek bilimderin pysyqtaý jattyǵýlary.
17 – bólshek. № 4 aýyzsha. Ýaqyt qanshaǵa artty?
??
12: 15--------→13: 05 ------------→16: 25
--------(50 mın) ------(3 saǵ 20 mın)
18 – bólshek. №5 ár toptan bir oqýshydan shyǵyp berilgen órnekti tıimdi tásilmen esepteıdi.
450 • (2 • 7 ) = (450 • 2 ) • 7 = 900 • 7 = 6 300
720 • ( 9 • 2 ) = ( 720 • 9 ) • 2 = 12 960
17 • 2 • 8 • 125 = ( 17 • 2 ) • (8 • 125 ) = 34 • 1000 = 34 000
19 – bólshek № 6 tapsyrma ( Syzbamen jumys )
- Kesindiniń qaısysy radıýs bolyp tabylady?
- Qaısysy dıametr?
Radıýstar 1) OS, OM, OH, OA 2) OS, OV, OD
Dıametr 1) HO 2) VD
20 - bólshek Ózdik jumys №7
Eki birdeı sharshydan qabyrǵalary 3 sm jáne 6 sm bolatyn tik tórtburysh qurastyryldy. Eseptiń syzbasyn syzyp, perımetrin tap.
Úİİİ. Sabaqty bekitý kezeńi
- Mine, balalar, búgingi sabaǵymyzda sender 20 jarqyn is isteý arqyly elimizdiń kartasyn qurastyrdyńdar. Jaraısyńdar! « Egemendi eldiń erteńi – oqý men bilimniń tereńdigimen ólshenedi» dep aıtylǵandaı senderdiń elimizdiń kórkeıýine eń basty qosar úlesteriń sabaqty jaqsy oqyp, oqýdy jaqsyǵa aıaqtaý.
- Búgingi sabaqtaǵy bilimderińdi bekitý úshin grafıkalyq test jumysyn taratamyn, jyldam belgilep shyǵasyńdar. Munda jaýaptar geometrıalyq fıgýramen berilgen, sol boıynsha durys jaýaptyń fıgýrasyn salasyńdar
1. V¹=20 km/saǵ---------------t =? saǵ---------------V²=26 km/saǵ
--------------------------------S = 460 km
t = 2 saǵ
t = 10 saǵ
t = 5 saǵ
2. V¹=60 km/saǵ-------------t = 2 saǵ---------------V²= 80 km/saǵ
--------------------------------S =? km
280 km
360 km
140 km
3. V¹=? km/saǵ-------------t = 3 saǵ-----------------V²=5 km/saǵ
----------------------------S = 27 km
5 km/saǵ
6 km/saǵ
4 km/saǵ
4. Jaqyndaý jyldamdyǵy nege teń?
Jyldamdyqtardyń qosyndysyna
Jyldamdyqtardyń aıyrmasyna
Jyldamdyqtardyń kóbeıtindisine
5. Avtokólik 65 km/saǵ jyldamdyqpen 2 saǵat jolda bolsa, qansha joldy júrip ótedi?
67 km
120 km
130 km
Test kiltin arqyly oqýshylar óz jumystaryn ózderi tekseredi.
Test kilti
İH. Sabaqty qorytyndylaý
- Búgingi sabaq boıynsha suraqtaryń bar ma?
- Sabaqtan ne túsindińder? Ne bildińder?
H. Baǵalaý
Hİ. Úıge tapsyrma. № 2 (á), № 9
Shyǵys Qazaqstan oblysy, Aıagóz aýdany, Qosaǵash aýyly
"Sh. Ýalıhanov atyndaǵy jalpy bilim beretin orta mektep" KMM
bastaýysh synyp muǵalimi Sakenova Asemgýl Serıktaevna
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
-
Taqyryby: Sandy birneshe ese arttyrý jáne kemitý
