Densaýlyqty nyǵaıtý joldary
«Densaýlyqty nyǵaıtý joldary»
Qazirgi zamanda densaýlyqty saqtaý men nyǵaıtý eń basty máselelerdiń biri ekeni belgili. HHİ ǵasyr adamyna densaýlyqty qalyptastyrýǵa úırený qajet. Valeologıalyq mádenıetti qalyptastyrý ósip kele jatqan urpaqta densaýlyqtyń mádenıetin qalyptastyrý maqsatyna jetýdiń basty sharty.
Salaýattaný – tutasymen alǵanda jeke tulǵanyń, qoǵamnyń, tabıǵattyń densaýlyǵy týraly ǵylym.
Áleýmet sebepshi bolǵan aýrýlar sanynyń ósýine, adamnyń áleýmettik bıologıalyq máni arasyndaǵy qarama – qaıshylyqtardyń shıelenisýine baılanysty – salaýattanýdyń paıda bolýy zańdylyq. Salaýattaný ǵylymy aýrýdyń alǵashqy aldyn alý ádisnamasyn, densaýlyqty saqtaý jáne nyǵaıtý amaldary men ádisterin zertteıtin salaýatty ómir saltyn óalyptastyrýdyń ǵylymı negizi bolyp tabylady.
Salaýattanýdyń roli – adamnyń ishki bıologıalyq tabıǵatymen, ózin qorshaǵan tiri jáne óli tabıǵatpen ózara áseri sapasyn ózgertý, kıkiljińniń kózin joıý bolyp tabylady. Salaýattaný ǵylymy “qalaı densaýlyqty saqtaýdyń” ustanymdary men tetikterin zertteıdi. Salaýattaný nysany, birinshiden – deni saý adam, ekinshiden – ony qorshaǵandardyń barlyǵy jáne densaýlyqqa áreket etýshi faktorlar, úshinshiden – aýrýdyń paıda bolý sebepteri, organızmniń deni saý kúıge oralý tetigi, qorǵanýǵa beıimdelý tetikteri, tórtinshiden – saqtandyrý jáne saýyqtyrý sharalary bolyp tabylady.
Sonymen, joǵaryda aıtylǵan málimetterden árkimniń óziniń densaýlyǵynyń nasharlaýyna ózi kináli ekenin kórýge bolady. Aýrýdy aǵzaǵa jolatpaý, adamnyń óz qolynda. Densaýlyqty saqtaýdyń jolyn úırený árbir adamnyń basty mindeti.
Salaýattaný degenimiz ne?
«Salaýattaný» orystyń «valeologıa» sózinen shyqqan. Ol densaýlyq ǵylymy degen maǵynany bildiredi. Bul ǵylym qalaı salaýatty bolýdyń, densaýlyqty saqtaýdyń joldaryn úıretedi. Ol qorshaǵan ortanyń zıandy áserinen, túrli aýrýlardan saqtanýǵa kómektesedi. Densaýlyqty saqtaý úshin mynalardy oryndaýyń qajet:
• jeke bas gıgıenasyn saqta;
• kún tártibin orynda;
• deneshynyqtyrýmen aınalys;
• durys tamaqtan
• aǵzańdy shyńda
• belsendi jáne kóńildi bol.
Densaýlyq - bizdiń basty baılyǵymyz. Óz densaýlyǵyn saqtaý — ár adamnyń paryzy.
Durys tamaqtaný
Aǵzany shynyqtyrý
Gıgıenany saqtaý
Densaýlyqqa zıandy zattar
Durys tamaqtanýdyń 10 keńesi
1) Sýdy ash qarynǵa ishińiz
2) Ystyq shaıdy as qabyldaý kezinde ishińiz
3) «Kúnine bir alma sizdi barlyq dertterden qorǵaıdy» deıdi ulttyq danalyq
4) Imýnıtetti kúsheıtińiz
5) Asty durys qabyldańyz
6) Keıbir ónimderdi qabyldaýdy shekteńizder
7) Barlyq aýrýlar tisterden
8) Tamaqty jaqsylap shaınańyz
9) Óz salmaǵyńyzdy qadaǵalap júrińiz
10) Salaýatty ómir súrý salty - uzaq ómir súrýdiń joly!
Taǵamdy lastandyratyn bakterıalardy juqtyrmaý úshin:
1) Qolyńyzdy jýyńyz, jemister men kókónisterdi jýyńyz.
2) Satyp alý, tamaq ázirleý jáne saqtaý kezinde shıki, pisirilgen jáne paıdalanýǵa daıyn taǵamdardy bir - birinen bólek ustańyzdar.
3) Mıkroorganızmderdi joıý úshin tamaq ázirleý kezinde olardy qaýipsiz temperatýraǵa deıin qyzdyryńyzdar.
4) Jyldam buzylatyn tamaqtardy tońazytqyshta saqtańyzdar.
5) Mynalardy paıdalanýdan alshaq bolyńyzdar:
• shıki (pasterlenbegen) sútten jáne quramyna pasterlenbegen sút kiretin taǵamdardan;
• shıki ne shala pisirilgen jumyrtqalardan, quramyna shıki jumyrtqa kiretin taǵamdardan
• shıki nemese shala pisken etterden, taýyq etinen;
• pasterlenbegen shyrynnan.
Petropavl qalasy.
«Balaýsa» balabaqshasynyń tárbıeshisi
Danıarova Aınur Shahmetqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý
Qazirgi zamanda densaýlyqty saqtaý men nyǵaıtý eń basty máselelerdiń biri ekeni belgili. HHİ ǵasyr adamyna densaýlyqty qalyptastyrýǵa úırený qajet. Valeologıalyq mádenıetti qalyptastyrý ósip kele jatqan urpaqta densaýlyqtyń mádenıetin qalyptastyrý maqsatyna jetýdiń basty sharty.
Salaýattaný – tutasymen alǵanda jeke tulǵanyń, qoǵamnyń, tabıǵattyń densaýlyǵy týraly ǵylym.
Áleýmet sebepshi bolǵan aýrýlar sanynyń ósýine, adamnyń áleýmettik bıologıalyq máni arasyndaǵy qarama – qaıshylyqtardyń shıelenisýine baılanysty – salaýattanýdyń paıda bolýy zańdylyq. Salaýattaný ǵylymy aýrýdyń alǵashqy aldyn alý ádisnamasyn, densaýlyqty saqtaý jáne nyǵaıtý amaldary men ádisterin zertteıtin salaýatty ómir saltyn óalyptastyrýdyń ǵylymı negizi bolyp tabylady.
Salaýattanýdyń roli – adamnyń ishki bıologıalyq tabıǵatymen, ózin qorshaǵan tiri jáne óli tabıǵatpen ózara áseri sapasyn ózgertý, kıkiljińniń kózin joıý bolyp tabylady. Salaýattaný ǵylymy “qalaı densaýlyqty saqtaýdyń” ustanymdary men tetikterin zertteıdi. Salaýattaný nysany, birinshiden – deni saý adam, ekinshiden – ony qorshaǵandardyń barlyǵy jáne densaýlyqqa áreket etýshi faktorlar, úshinshiden – aýrýdyń paıda bolý sebepteri, organızmniń deni saý kúıge oralý tetigi, qorǵanýǵa beıimdelý tetikteri, tórtinshiden – saqtandyrý jáne saýyqtyrý sharalary bolyp tabylady.
Sonymen, joǵaryda aıtylǵan málimetterden árkimniń óziniń densaýlyǵynyń nasharlaýyna ózi kináli ekenin kórýge bolady. Aýrýdy aǵzaǵa jolatpaý, adamnyń óz qolynda. Densaýlyqty saqtaýdyń jolyn úırený árbir adamnyń basty mindeti.
Salaýattaný degenimiz ne?
«Salaýattaný» orystyń «valeologıa» sózinen shyqqan. Ol densaýlyq ǵylymy degen maǵynany bildiredi. Bul ǵylym qalaı salaýatty bolýdyń, densaýlyqty saqtaýdyń joldaryn úıretedi. Ol qorshaǵan ortanyń zıandy áserinen, túrli aýrýlardan saqtanýǵa kómektesedi. Densaýlyqty saqtaý úshin mynalardy oryndaýyń qajet:
• jeke bas gıgıenasyn saqta;
• kún tártibin orynda;
• deneshynyqtyrýmen aınalys;
• durys tamaqtan
• aǵzańdy shyńda
• belsendi jáne kóńildi bol.
Densaýlyq - bizdiń basty baılyǵymyz. Óz densaýlyǵyn saqtaý — ár adamnyń paryzy.
Durys tamaqtaný
Aǵzany shynyqtyrý
Gıgıenany saqtaý
Densaýlyqqa zıandy zattar
Durys tamaqtanýdyń 10 keńesi
1) Sýdy ash qarynǵa ishińiz
2) Ystyq shaıdy as qabyldaý kezinde ishińiz
3) «Kúnine bir alma sizdi barlyq dertterden qorǵaıdy» deıdi ulttyq danalyq
4) Imýnıtetti kúsheıtińiz
5) Asty durys qabyldańyz
6) Keıbir ónimderdi qabyldaýdy shekteńizder
7) Barlyq aýrýlar tisterden
8) Tamaqty jaqsylap shaınańyz
9) Óz salmaǵyńyzdy qadaǵalap júrińiz
10) Salaýatty ómir súrý salty - uzaq ómir súrýdiń joly!
Taǵamdy lastandyratyn bakterıalardy juqtyrmaý úshin:
1) Qolyńyzdy jýyńyz, jemister men kókónisterdi jýyńyz.
2) Satyp alý, tamaq ázirleý jáne saqtaý kezinde shıki, pisirilgen jáne paıdalanýǵa daıyn taǵamdardy bir - birinen bólek ustańyzdar.
3) Mıkroorganızmderdi joıý úshin tamaq ázirleý kezinde olardy qaýipsiz temperatýraǵa deıin qyzdyryńyzdar.
4) Jyldam buzylatyn tamaqtardy tońazytqyshta saqtańyzdar.
5) Mynalardy paıdalanýdan alshaq bolyńyzdar:
• shıki (pasterlenbegen) sútten jáne quramyna pasterlenbegen sút kiretin taǵamdardan;
• shıki ne shala pisirilgen jumyrtqalardan, quramyna shıki jumyrtqa kiretin taǵamdardan
• shıki nemese shala pisken etterden, taýyq etinen;
• pasterlenbegen shyrynnan.
Petropavl qalasy.
«Balaýsa» balabaqshasynyń tárbıeshisi
Danıarova Aınur Shahmetqyzy
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
-
Páni: Saýat ashýKúni:Synyp: 1Mektep: «Y. Altynsarın atyndaǵy orta mektep»KMMMuǵalim: Kaýmenova S. KQatysqandar sany: 18Qatyspaǵandar sany:- Sabaq barysy:Sabaqtyń taqyryby:5. 5. Tabıǵatqa saıahat. Jj ...
