Derbes kompúter. Kompúterdiń qurylysy. Baspa qurylǵylary
Sabaqtyń taqyryby: Derbes kompúter. Kompúterdiń qurylysy. Baspa qurylǵylary
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń kompúterdiń negizgi qurylǵylary jóninde bilimin qalyptastyrý.Taqyryp boıynsha bekitý tapsyrmalary arqyly oqýshylardyń bilimin meńgertý, damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: suraq-jaýap
Sabaqtyń qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, ınteraktıvti taqta, elektrondy oqýlyq
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý
“Kim jyldam?” oıyny
1. Birinshi elektrondy - esepteýish mashına qalaı atalǵan? Ol qaı jyly jasaldy?
2. Mark - 1 mashınasy qandaı elementterde jatady?
3. Burynǵy Keńester Odaǵynda birinshi EEM qaı jyldary jasaldy? Ony kim jasady?
4. EEM býyndaryn atańdar. Olardyń bir – birinen aıyrmashylyǵy nede?
5. Qazirgi derbes kompúterler qaı býynǵa jatady?
İİİ. Jańa sabaq
Kompúter “sózi” esepteýish” degendi bildiredi, ıaǵnı esepteýge arnalǵan qurylǵy. kompúter - derekterdi baǵdarlamalap óńdeýge arnalǵan elektrondar qurylǵy. Qazirgi kompúterler tek eseptep qana qoımaı, sıfrlyq emes (mátinder, dybystar, grafıka jáne t. b.) aqparatty óńdeıdi, ár túrli tehnologıalyq prosesterdi, derekter bazasyn jáne basqalardy basqarady. Bul tıpti kompúterlerdi dúnıe júzinde júzdegen óndirýshiler shyǵarady. Olar ózara ónimdiligimen, jadynyń syıymdylyǵymen jáne birqatar fýnksıonal múmkindikterimen erekshelenedi. DK - si. Biraq. DK - lerdiń barlyq tıpteriniń aqparat óndeý jáne adammen qarym - qatynas jasaýynyń negizgi prınsıpteri birdeı. Derbes kompúter ónerkásip buıymy retinde ózara jalǵastyrýshy kabeldermen baılanystyrylǵan birneshe bloktardan turady.
Bloktardyń nomenklatýrasy ár túrli bolýy múmkin, biraq kez kelgen kompúter jumys isteýi úshin, úsh bloktan turatyn jınaq kerek. Basqa qurylǵylardyń barlyǵy qosymsha dep atalady. Olarǵa prınter, dybys kolonkalary, qulaqqap, mıkrofon, modem, skaner, maýs, trekbol, terte jatady. Kompúterdiń atalǵan negizgi jınaǵynyń basty elementi - júıelik blok. DK júıelik blogy – kompúterdiń negizgi toraptary ornalasqan tik tórtburyshty qorapsha, onda: mıkroprosesory men jedel jady jáne t. b. analyq taqsha, adapterler, qorektendirý blogy, ıilgish jáne qatqyl dıskidegi jınaqtaýyshtar, kontroler ajyratpalar ornalastyrylǵan.
DQ (derbes kompúter dep atalýynyń – bir - aq adam qoldanady) qazirgi kezde kópshilik arasynda keń taraı bastady. Kez - kelgen kompúterler birneshe qurylǵydan turady.
Monıtor, júıelik blok, pernetaqta, mýltımedıa kolonkasy, modem, maýs.
Bul qurylǵylardyń eń negizgisi Monıtor, júıelik blok, pernetaqta.
Kompúterdiń barlyq qurylǵylary onyń artyndaǵy ajyratyp qosqyshtar arqyly ajyratylady. Kompúterdiń prosesory men jedel jadysynan basqalary onyń syrtqy qurylǵylary bolyp tabylady. Olar: monıtor, pernetaqta, prınter, maýs, modem. Árbir syrtqy qurylǵy prosesormen arnaıy bloktar – adapter nemese kontroler arqyly jalǵasady. Kontroler nemese adapterdiń mindeti – prosesordan kelip túsken aqparatty qurylǵylardyń jumysyn basqaratyn sáıkes sıgnaldarǵa aınaldyrý.
Júıelik blok - munda kompúterdiń negizgi qurylǵylary ornalasqan. Kompúterdi qosyp óshirý batyrmasy, dıskjetek, kompakt - dıskini oqıtyn CD - ROM ornalastyrylǵan. Júıelik bloktyń ishinde analyq plata, prosesor, CD - ROM, beınetaqtasha, dybys taqtashasy men t. b. bar.
Prosesor - kompúterdiń eń basty bóligi. Ol kompúterdiń «mıy». Ol búkil kompúterdiń jumysyn basqarady jáne baǵdarlamadaǵy barlyq komandalardy oryndaıdy. İs júzinde kompúterdiń oryndaıtyn jumysynyń bárin onyń bas mıkroshemasyna – mıkroprosesor atqarady. Qazirgi kezde eń kóp taraǵan «pentıým» prosesor. Sondyqtan kompúter de pentıým dep atalady. Prosesor jadpen jumys isteıdi. Jad mıkroshemasynan prosesor ózine qajetti aqparatty alady.
Jedel jad - bul kompúterdiń ishki jady. Jedel jad nemese operatıvti jadtaıtyn qurylǵy (OJQ) – ol qajet aqparattardy ózine jyldam jazýǵa jáne odan oqýǵa múmkindik beredi. Biraq onda aqparattar ýaqytsha saqtalady, ıaǵnı kompúterdi óshirgenshe. Eger kompúterdi óshirse onda jedel jadtaǵy barlyq aqparat óshedi. Kompúterdiń ishki jadysynyń eki túri bar: turaqty jadtaıtyn qurylǵy TJQ (OZÝ) – aqparatty ýaqytsha saqtaıtyn jad. Engizý qurylǵylary: pernetaqta, maýs, djoıstık, ólsheý aspaptary, skaner. Shyǵarý qurylǵysy – prınter, dıspleı, grafoproektor.
Dıspleı – kompúterdiń ekranyna aqparatty shyǵaratyn qurylǵy. Dıspleı: elektrondyq – sáýleli tútiksheden (EST) (elektronnaıa lýchevaıa trýba ELT), qorektendirý blogynan jáne sáýleli basqarýshy elektrondyq bloktan turady. Monıtor túrli tústi monohromdy bolady.
Monıtor - aqparatty kompúter ekranyna shyǵarý qurylǵysy. Monıtordy eki belgisi boıynsha jikteýge bolady.
Beıneleý túsi boıynsha ------------- Shyǵaratyn aqparaty boıynsha
Monohromdyq (qara, aq, gradıasıasy sur) ------ Sımvoldyq, (tek mátindik aqparatty beıneleıdi)
Túrli tústi -------- Grafıkalyq (grafıkterdi, sýretterdi shyǵarýǵa múmkindik beredi)
Pernetaqta (Klavıatýra)
Pernetaqta - kompúterge aqparat engizetin qurylǵy. Onda 101 nemese 105 perne bolady. Tańbalyq derekterdi engizý qyzmetin atqarady jáne negizgi engizý qurylysy bolyp tabylady.
Pernetaqtanyń áreketeriniń prısıpteri:
1. Perneni basqanda pernetaqtaǵa ornatylǵan arnaıy mıkroshema ıdentıfıkasıalaıtyn skan - kod jiberiledi.
2. Skan - kod mıkroshemaǵa túsedi, ol óz kezeginde prosesorǵa bekitilgen nómiri bar túzý beredi.
3. Úzýdi alyp, prosesor aǵymdaǵy jumysyn keıinge qaldyryp, túzýge nómiri boıynsha túzýge qyzmet jasaıtyn baǵdarlamanyńadresin tabady.
4. Úzýdi óńdegennen keıin prosesor aıaqtalmaǵan iske qaıta oralady.
5. Engizilgen (biraq óńdelmegen) sımvoldar pernetaqtanyń býferine túsedi de, oǵan arnalǵan baǵdarlama olardy alyp ketkenshe saqtalady.
Shartty túrde pernetaqtany 5 - bólikti bólýge bolady:
- basý pernetaqtasy (alfavıtti - sıfrlyq jáne tańbalyq erneler)
- fýnksıonal perneler: F1 - F12
- arnaıy operasıalar perneleri: Enter, Esc, Tab6, Ctrl, Alt, BackSpace
- meńzerdi basqarý jáne redaksıalaý pernetaqtada.
- sandyq pernetaqta.
Fýnksıonaldyq perneler - Olar sımvoldyq pernelerdiń ústinde ornalasqan. Olar kompúterdiń kúrdeli operasıalaryn tez oryndaı. Ár túrli programmalardy ár túrli qyzmet atqarady.
Sımvoldyq perneler – pernetaqtanyń negizgi bóligi. Sımvol, sıfr engizýge bolady.
Nusqaýshy nemese meńzerdi ekranda basqarý pernesi. Meńzerdi ekranda jyljytýǵa arnalǵan.
Sıfrlyq - qosyma NumLock pernetaqta arqyly qosylyp ajyratylady.
Enter - engizý pernesi – belgili bir áreketti aıaqtaǵanda basylady.
Bos oryn – sımvoldardy bir - birinen ajyratady.
← nemese Backspace pernesi aldyńǵy sımvoldy óshiredi.
Shift - bul kishi áripterdi alken etýge jáne kerisinshe oryndaýǵa bolady.
Caps Lock - alken áripter engiziledi.
Delete - meńzerdiń oń jaǵynda ornalasqan sımvoldardy óshiredi.
keıbir amaldardy oryndaý úshin pernelerdiń kombınasıasyn paıdalanady. Ctrl Alt
Tyshqan. Qazirgi kezdegi kompúterler taǵy da bir aqparattardy engizý qurylǵysy – «Tyshqan» manıpýlátorymen jabdyqtalǵan. Budan bylaı ony tek tyshqan (maýs) dep qana ataıtyn bolamyz. Onyń aty tyshqan dep beker atalmaǵan. Sebebi ol - sur tústi, tyshqannyń quıryǵyna uqsaıtyn kompúterge jalǵanǵan ıilgish symy bar qorap. Ol alaqanǵa yńǵaıly jáne kilemshe betinde erkin jyljıtyn arnaıy qurylǵy.
Djoıstık. Djoıstık degen kompúterlik oıyndarda ekrandaǵy jyljıtyn obektilerdi basqarýǵa arnalǵan rychagty manıpýlátor.
Prınter. Aqparattardy qaǵazǵa basyp shyǵaratyn qurylǵy. Ol dıspleıge ne shyǵarylsa, sonyń bárin qaǵazǵa basyp shyǵarýǵa múmkindik beredi. Prınterge mátindik, kestelik, grafıkalyq aqparattardy shyǵarýǵa bolady. Prınterdiń úsh túri bar: matrısalyq, sıa búrikkish, lazerlik.
Matrısalyq prınterler – bul qarapaıym basý qurylǵylary. Derekter qaǵazǵa ınelerdiń boıaıtyn taspa arqyly soǵýynyń nátıjesinde paıda bolady.
Lazerlik prınterler polıgrafıalyq baspadan kem emes baspa sapasyn qamtamasyz etedi. Olar mınýtyna bet baspaǵa shyǵý jyldamdyǵymen ólshenedi. Sıa búrikkish prınterler. Keskin boıaýdyń tamshylarynyń qaǵazǵa túsýiniń nátıjesinde aıda bolady. Sıabúrikkish prınterler túrli tústi baspadan keńinen qoldanylady
Syrtqy jad – syrtqy jad retinde magnıtti dısk paıdalanylady. Dıskiler qazirgi derbes kompúterlerde aqparat tasýshy bolyp tabylady, olar aqparatty turaqty túrde saqtaýǵa arnalǵan. Magnıtti dıskilerdiń eki tıpi bolady. Birinshi tıpke ıilgish, almaly - salmaly dıskiler nemese dısketter jatady.
Kompakt – dıskiler. Kompakt dıskini lazerlik dıski dep te ataıdy. Onyń syıymdylyǵy óte úlken, olardaǵy aqparatty tek oqýǵa bolady. CD - R kompakt – dıskilerine basqa jańa aqparattar jazýǵa nemese aqparattardy qaıta jazýǵa bolmaıdy. Al CD - RW dıskilerine aqparatty jazýǵa, qaıta jazýǵa bolady.
Fleshka - jınaqtaýyshtar jáne jady kartalary. Fleshka – aqparatty saqtaý úshin eń qolaıly konteıner bolyp tabylady. Olarǵa 32 Mbaıt - 8 Gbaıt deıin aqparat saqtaýǵa bolady. Salmaǵy jeńil, qolaıly fleshkalardy USB – portqp qosady, sekýndyna 1 - 10 Mbaıt jyldamdyqpen aqparat jazýǵa bolady.
Skaner - qaǵazdaǵy keskindi (jazýdy, sýretti) túsirip, dıspleı ekranyna shyǵarýǵa múmkindik beretin qurylǵy. Onyń kómegimen sýretti, grafıkti, mátinderdi skanerleýge (túsirip alýǵa) bolady.
İÚ.«Kim júırik» oıyny. Bul rebýsty sheshkende kompúter qurylǵysynyń aty shyǵady
REBÝS sheshý
Ú. Oqýshylardy baǵalaý
Úİ. Úıge tapsyrma
Derbes kompúter. Kompúterdiń qurylysy. Baspa qurylǵylary
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń kompúterdiń negizgi qurylǵylary jóninde bilimin qalyptastyrý.Taqyryp boıynsha bekitý tapsyrmalary arqyly oqýshylardyń bilimin meńgertý, damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: suraq-jaýap
Sabaqtyń qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, ınteraktıvti taqta, elektrondy oqýlyq
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý
“Kim jyldam?” oıyny
1. Birinshi elektrondy - esepteýish mashına qalaı atalǵan? Ol qaı jyly jasaldy?
2. Mark - 1 mashınasy qandaı elementterde jatady?
3. Burynǵy Keńester Odaǵynda birinshi EEM qaı jyldary jasaldy? Ony kim jasady?
4. EEM býyndaryn atańdar. Olardyń bir – birinen aıyrmashylyǵy nede?
5. Qazirgi derbes kompúterler qaı býynǵa jatady?
İİİ. Jańa sabaq
Kompúter “sózi” esepteýish” degendi bildiredi, ıaǵnı esepteýge arnalǵan qurylǵy. kompúter - derekterdi baǵdarlamalap óńdeýge arnalǵan elektrondar qurylǵy. Qazirgi kompúterler tek eseptep qana qoımaı, sıfrlyq emes (mátinder, dybystar, grafıka jáne t. b.) aqparatty óńdeıdi, ár túrli tehnologıalyq prosesterdi, derekter bazasyn jáne basqalardy basqarady. Bul tıpti kompúterlerdi dúnıe júzinde júzdegen óndirýshiler shyǵarady. Olar ózara ónimdiligimen, jadynyń syıymdylyǵymen jáne birqatar fýnksıonal múmkindikterimen erekshelenedi. DK - si. Biraq. DK - lerdiń barlyq tıpteriniń aqparat óndeý jáne adammen qarym - qatynas jasaýynyń negizgi prınsıpteri birdeı. Derbes kompúter ónerkásip buıymy retinde ózara jalǵastyrýshy kabeldermen baılanystyrylǵan birneshe bloktardan turady.
Bloktardyń nomenklatýrasy ár túrli bolýy múmkin, biraq kez kelgen kompúter jumys isteýi úshin, úsh bloktan turatyn jınaq kerek. Basqa qurylǵylardyń barlyǵy qosymsha dep atalady. Olarǵa prınter, dybys kolonkalary, qulaqqap, mıkrofon, modem, skaner, maýs, trekbol, terte jatady. Kompúterdiń atalǵan negizgi jınaǵynyń basty elementi - júıelik blok. DK júıelik blogy – kompúterdiń negizgi toraptary ornalasqan tik tórtburyshty qorapsha, onda: mıkroprosesory men jedel jady jáne t. b. analyq taqsha, adapterler, qorektendirý blogy, ıilgish jáne qatqyl dıskidegi jınaqtaýyshtar, kontroler ajyratpalar ornalastyrylǵan.
DQ (derbes kompúter dep atalýynyń – bir - aq adam qoldanady) qazirgi kezde kópshilik arasynda keń taraı bastady. Kez - kelgen kompúterler birneshe qurylǵydan turady.
Monıtor, júıelik blok, pernetaqta, mýltımedıa kolonkasy, modem, maýs.
Bul qurylǵylardyń eń negizgisi Monıtor, júıelik blok, pernetaqta.
Kompúterdiń barlyq qurylǵylary onyń artyndaǵy ajyratyp qosqyshtar arqyly ajyratylady. Kompúterdiń prosesory men jedel jadysynan basqalary onyń syrtqy qurylǵylary bolyp tabylady. Olar: monıtor, pernetaqta, prınter, maýs, modem. Árbir syrtqy qurylǵy prosesormen arnaıy bloktar – adapter nemese kontroler arqyly jalǵasady. Kontroler nemese adapterdiń mindeti – prosesordan kelip túsken aqparatty qurylǵylardyń jumysyn basqaratyn sáıkes sıgnaldarǵa aınaldyrý.
Júıelik blok - munda kompúterdiń negizgi qurylǵylary ornalasqan. Kompúterdi qosyp óshirý batyrmasy, dıskjetek, kompakt - dıskini oqıtyn CD - ROM ornalastyrylǵan. Júıelik bloktyń ishinde analyq plata, prosesor, CD - ROM, beınetaqtasha, dybys taqtashasy men t. b. bar.
Prosesor - kompúterdiń eń basty bóligi. Ol kompúterdiń «mıy». Ol búkil kompúterdiń jumysyn basqarady jáne baǵdarlamadaǵy barlyq komandalardy oryndaıdy. İs júzinde kompúterdiń oryndaıtyn jumysynyń bárin onyń bas mıkroshemasyna – mıkroprosesor atqarady. Qazirgi kezde eń kóp taraǵan «pentıým» prosesor. Sondyqtan kompúter de pentıým dep atalady. Prosesor jadpen jumys isteıdi. Jad mıkroshemasynan prosesor ózine qajetti aqparatty alady.
Jedel jad - bul kompúterdiń ishki jady. Jedel jad nemese operatıvti jadtaıtyn qurylǵy (OJQ) – ol qajet aqparattardy ózine jyldam jazýǵa jáne odan oqýǵa múmkindik beredi. Biraq onda aqparattar ýaqytsha saqtalady, ıaǵnı kompúterdi óshirgenshe. Eger kompúterdi óshirse onda jedel jadtaǵy barlyq aqparat óshedi. Kompúterdiń ishki jadysynyń eki túri bar: turaqty jadtaıtyn qurylǵy TJQ (OZÝ) – aqparatty ýaqytsha saqtaıtyn jad. Engizý qurylǵylary: pernetaqta, maýs, djoıstık, ólsheý aspaptary, skaner. Shyǵarý qurylǵysy – prınter, dıspleı, grafoproektor.
Dıspleı – kompúterdiń ekranyna aqparatty shyǵaratyn qurylǵy. Dıspleı: elektrondyq – sáýleli tútiksheden (EST) (elektronnaıa lýchevaıa trýba ELT), qorektendirý blogynan jáne sáýleli basqarýshy elektrondyq bloktan turady. Monıtor túrli tústi monohromdy bolady.
Monıtor - aqparatty kompúter ekranyna shyǵarý qurylǵysy. Monıtordy eki belgisi boıynsha jikteýge bolady.
Beıneleý túsi boıynsha ------------- Shyǵaratyn aqparaty boıynsha
Monohromdyq (qara, aq, gradıasıasy sur) ------ Sımvoldyq, (tek mátindik aqparatty beıneleıdi)
Túrli tústi -------- Grafıkalyq (grafıkterdi, sýretterdi shyǵarýǵa múmkindik beredi)
Pernetaqta (Klavıatýra)
Pernetaqta - kompúterge aqparat engizetin qurylǵy. Onda 101 nemese 105 perne bolady. Tańbalyq derekterdi engizý qyzmetin atqarady jáne negizgi engizý qurylysy bolyp tabylady.
Pernetaqtanyń áreketeriniń prısıpteri:
1. Perneni basqanda pernetaqtaǵa ornatylǵan arnaıy mıkroshema ıdentıfıkasıalaıtyn skan - kod jiberiledi.
2. Skan - kod mıkroshemaǵa túsedi, ol óz kezeginde prosesorǵa bekitilgen nómiri bar túzý beredi.
3. Úzýdi alyp, prosesor aǵymdaǵy jumysyn keıinge qaldyryp, túzýge nómiri boıynsha túzýge qyzmet jasaıtyn baǵdarlamanyńadresin tabady.
4. Úzýdi óńdegennen keıin prosesor aıaqtalmaǵan iske qaıta oralady.
5. Engizilgen (biraq óńdelmegen) sımvoldar pernetaqtanyń býferine túsedi de, oǵan arnalǵan baǵdarlama olardy alyp ketkenshe saqtalady.
Shartty túrde pernetaqtany 5 - bólikti bólýge bolady:
- basý pernetaqtasy (alfavıtti - sıfrlyq jáne tańbalyq erneler)
- fýnksıonal perneler: F1 - F12
- arnaıy operasıalar perneleri: Enter, Esc, Tab6, Ctrl, Alt, BackSpace
- meńzerdi basqarý jáne redaksıalaý pernetaqtada.
- sandyq pernetaqta.
Fýnksıonaldyq perneler - Olar sımvoldyq pernelerdiń ústinde ornalasqan. Olar kompúterdiń kúrdeli operasıalaryn tez oryndaı. Ár túrli programmalardy ár túrli qyzmet atqarady.
Sımvoldyq perneler – pernetaqtanyń negizgi bóligi. Sımvol, sıfr engizýge bolady.
Nusqaýshy nemese meńzerdi ekranda basqarý pernesi. Meńzerdi ekranda jyljytýǵa arnalǵan.
Sıfrlyq - qosyma NumLock pernetaqta arqyly qosylyp ajyratylady.
Enter - engizý pernesi – belgili bir áreketti aıaqtaǵanda basylady.
Bos oryn – sımvoldardy bir - birinen ajyratady.
← nemese Backspace pernesi aldyńǵy sımvoldy óshiredi.
Shift - bul kishi áripterdi alken etýge jáne kerisinshe oryndaýǵa bolady.
Caps Lock - alken áripter engiziledi.
Delete - meńzerdiń oń jaǵynda ornalasqan sımvoldardy óshiredi.
keıbir amaldardy oryndaý úshin pernelerdiń kombınasıasyn paıdalanady. Ctrl Alt
Tyshqan. Qazirgi kezdegi kompúterler taǵy da bir aqparattardy engizý qurylǵysy – «Tyshqan» manıpýlátorymen jabdyqtalǵan. Budan bylaı ony tek tyshqan (maýs) dep qana ataıtyn bolamyz. Onyń aty tyshqan dep beker atalmaǵan. Sebebi ol - sur tústi, tyshqannyń quıryǵyna uqsaıtyn kompúterge jalǵanǵan ıilgish symy bar qorap. Ol alaqanǵa yńǵaıly jáne kilemshe betinde erkin jyljıtyn arnaıy qurylǵy.
Djoıstık. Djoıstık degen kompúterlik oıyndarda ekrandaǵy jyljıtyn obektilerdi basqarýǵa arnalǵan rychagty manıpýlátor.
Prınter. Aqparattardy qaǵazǵa basyp shyǵaratyn qurylǵy. Ol dıspleıge ne shyǵarylsa, sonyń bárin qaǵazǵa basyp shyǵarýǵa múmkindik beredi. Prınterge mátindik, kestelik, grafıkalyq aqparattardy shyǵarýǵa bolady. Prınterdiń úsh túri bar: matrısalyq, sıa búrikkish, lazerlik.
Matrısalyq prınterler – bul qarapaıym basý qurylǵylary. Derekter qaǵazǵa ınelerdiń boıaıtyn taspa arqyly soǵýynyń nátıjesinde paıda bolady.
Lazerlik prınterler polıgrafıalyq baspadan kem emes baspa sapasyn qamtamasyz etedi. Olar mınýtyna bet baspaǵa shyǵý jyldamdyǵymen ólshenedi. Sıa búrikkish prınterler. Keskin boıaýdyń tamshylarynyń qaǵazǵa túsýiniń nátıjesinde aıda bolady. Sıabúrikkish prınterler túrli tústi baspadan keńinen qoldanylady
Syrtqy jad – syrtqy jad retinde magnıtti dısk paıdalanylady. Dıskiler qazirgi derbes kompúterlerde aqparat tasýshy bolyp tabylady, olar aqparatty turaqty túrde saqtaýǵa arnalǵan. Magnıtti dıskilerdiń eki tıpi bolady. Birinshi tıpke ıilgish, almaly - salmaly dıskiler nemese dısketter jatady.
Kompakt – dıskiler. Kompakt dıskini lazerlik dıski dep te ataıdy. Onyń syıymdylyǵy óte úlken, olardaǵy aqparatty tek oqýǵa bolady. CD - R kompakt – dıskilerine basqa jańa aqparattar jazýǵa nemese aqparattardy qaıta jazýǵa bolmaıdy. Al CD - RW dıskilerine aqparatty jazýǵa, qaıta jazýǵa bolady.
Fleshka - jınaqtaýyshtar jáne jady kartalary. Fleshka – aqparatty saqtaý úshin eń qolaıly konteıner bolyp tabylady. Olarǵa 32 Mbaıt - 8 Gbaıt deıin aqparat saqtaýǵa bolady. Salmaǵy jeńil, qolaıly fleshkalardy USB – portqp qosady, sekýndyna 1 - 10 Mbaıt jyldamdyqpen aqparat jazýǵa bolady.
Skaner - qaǵazdaǵy keskindi (jazýdy, sýretti) túsirip, dıspleı ekranyna shyǵarýǵa múmkindik beretin qurylǵy. Onyń kómegimen sýretti, grafıkti, mátinderdi skanerleýge (túsirip alýǵa) bolady.
İÚ.«Kim júırik» oıyny. Bul rebýsty sheshkende kompúter qurylǵysynyń aty shyǵady
REBÝS sheshý
Ú. Oqýshylardy baǵalaý
Úİ. Úıge tapsyrma
Derbes kompúter. Kompúterdiń qurylysy. Baspa qurylǵylary
You Might Also Like
