InfoHub Logo

Geografıa 7 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Dúnıejúzilik muhıt
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylardyń dúnıejúzilik muhıt jáne onyń bólikteri boıynsha bilimderin tereńdetip, jan - jaqty bilim berý.
Oılaý qabiletterin, shapshań oılaýyn. Óz betterimen jumys jasaı bilý daǵdylaryn damytý.
Qorshaǵan ortanyń tabıǵatyn aıalaýǵa, qasterleı bilýge tárbıeleı oqytý.
Sabatyń kórnekiligi: globýs, dúnıe júzi fızıkalyq kartasy, keskin karta.

İ Uıymdastyrý kezeńi. Qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.

İİ Úı tapsyrmasyn tekserý. (suraq - jaýap arqyly)
1. Úshinshi ǵalamshar (Jer)
2. Qansha geografıalyq qabyq bar? (4)
3. Jer ǵalamsharyndaǵy sý qabyǵy (gıdrosfera)
4. Sý qaı ǵalamsharda suıyq kúıinde bolady? (Jer)
5. Sholpan ǵalamsharynda sý qandaı kúıde bolady? (gaz)
6. Teńizdiń, muhıttardyń sýynyń dámi qandaı? (ashshy, ishýge jaramsyz)
7. Muz ben ózen sýlary ashshy ma, álde tushshy ma? (tushshy)
8. Jer ǵalamsharyna jaqyn ornalasqan Marsta sý qandaı kúıde bolady? (muz)
9. Sý kóz aldymyzda neshe kúıde bola alady? (3)
10. dúnıejúzilik sý aınalymy degenimiz ne? (sýdyń muhıttan qurlyqqa jáne qurlyqtan muhıtqa úzdiksiz aınalý úrdisin dúnıejúzilik sý aınalymy dep ataımyz)

2. Toptastyrý:
Gıdrosferadaǵy sýdyń jalpy mólsheri 1, 6 mlrd km³
↓
97% muhıttar men teńizder
Tushshy sý 2, 5%
muzdyq pen
turaqty qar 1, 7%
ózen, kól, batpaq,
jer asty sýlary 1, 7%
atmosferadaǵy sý 0, 06%

Jańa sabaq: oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
Kartamen jumys. Nysanaǵa sáıkes sandardy kartadaǵy dóńgelekterge jazyńdar.
1 - Grenlandıa araly
2 - Madagaskar araly
3 - Jerorta teńizi
4 - Ohot teńizi
5 - Meksıka shyǵanaǵy
6 - Dreık buǵazy
7 - Arabıa teńizi
8 - Kaspıı teńizi
9 - Qara teńiz
10 - Gýdzon shyǵanaǵy

Sáıkestigin tap:
Tynyq
Atlant
Úndi
Soltústik Muzdy
Araldar
Teńizder
Shyǵanaq

92 mln. km2
Japon
180 mln. km2
Madagaskar
Barens
Meksıka
14 mln. km2
Marıan

Synyp oqýshylaryn 5 topqa bólip, suraqtar berý:
İ top. Dúnıejúzilik muhıt
1. Dúnıejúzilik muhıt degenimiz ne?
2. Dúnıejúzilik muhıt neshe bólikten turady?
3. Tynyq muhıty.
4. Atlant muhıty.
5. Úndi muhıty.
6. Soltústik muzdy muhıty. Ár muhıttyń aýdany (km2), jıekteıtin materıkter men araldar, eń tereń jeri, muhıt shekaralaryn aıtyp kórsetý.

İİ top. Materıkter men araldar, túbekter.
1. Materıkter nemese kontınentter degenimiz ne?
2. Jer sharynda neshe materık bar?
3. Jer sharynda neshe dúnıe bóligi bar?
4. Aral degenimiz ne? Dúnıe júzindegi eń úlken araldy jáne t. b. araldardy kartadan kórsetińder.
5. Túbek degenimiz ne?

İİİ top. Teńizder
1. Teńizder degenimiz ne?
2. Teńizdi muhıttan neler bólip turady?
3. Teńizder qaıda bolady?
4. İshki teńizder degenimiz qandaı teńizder?
5. Syrtqy teńizder degenimiz qandaı bolady?

İV top. Shyǵanaq.
1. Shyǵanaq degenimiz ne?
2. Atlant muhıty shyǵanaqtaryn kartadan kórset.
3. Úndi muhıtynyń shyǵanaqtaryn kartadan kórset.
4. Tynyq muhıty shyǵanaqtary.
5. Soltústik muzdy muhıt shyǵanaqtaryn ataý, kartadan kórsetý.

V top. Buǵaz.
1. Buǵaz degenimiz ne?
2. Dúnıejúzilik muhıttyń bólikteri bir - birimen neler arqyly jalǵasady?
3. Buǵazdardyń eni, tereńdigi, uzyndyǵy birdeı me?
4. Qandaı buǵaz eki teńizben eki muhıtty qosyp, eki materıkti jáne eki memleketti bólip turady?
5. Buǵazdardy kartadan kim tez ári kóp kórsetedi?

Oqýshylar berilgen suraqtarǵa oqýlyqtaǵy mátindi oqı otyryp jaýap beredi. Ár top óz taqyrybyn taldap, aıtyp bergennen keıin, qorytyndysyn top basshysy aıtady. 1 - topqa berilgen mátinniń mazmunyn 2 - top, 2 - toptyń tapsyrmasyn 3 - top, 3 - toptyń tapsyrmasyn 4 - top, 4 - toptyń tapsyrmasyn 5 - top, 5 - toptyń tapsyrmasyn 1 - top aıtady.