InfoHub Logo

E - learning (aǵylshyn tilinen Electronic Learning qysqartylǵan) – elektrondyq oqytý júıesi, qashyqtan oqytý, kompúterdiń kómegimen oqytý, jelilik oqytý, vırtýaldy oqytý, aqparattyq, elektrondyq tehnologıalardyń kómegimen oqytý sınonımi. IýNESKO mamandarynyń bergen anyqtamasy boıynsha: «e - learning – ınternet jáne mýltımedıa kómegimen oqytý».
E - learning – bul oqý jáne oqytý formaty, bilim berý kontentteriniń elektrondyq formasyna elektrondyq quraldardy, kompúterdi, uıaly telefondy, kommýnıkatorlardy qoldanyp, bilimdi basqarý júıesi (LMS) jáne ınteraktıvtik oqytý platformasyna negizdelgen sabaq berý formalarynyń biri.
Elektrondyq oqytý «ashyq bilim berý», «qashyqtyqtan bilim berý» sıaqty uǵymdardyń qosyndysyn beredi, ıaǵnı EO = kompúterlik oqytý + jelilik oqytý + on - laın oqytý + Internet oqytý + qashyqtyqtan oqytý.
E - learning uǵymy – bir, birneshe nemese barlyq elementterdi qoldanyp jumys jasaý múmkindigi aýqymdy oqytý formalarynyń biri retinde LMS (Learning Management System) nemese qashyqtyqtan oqytý júıesi (QOJ) qarastyrylady.
Bul júıe oqytýdyń barlyq úrdisteri júrgiziletin jáne uıymdastyrylatyn platformany usynady. Qashyqtan oqytý júıesi osy nemese basqa da jelide jumys isteýge qolaıly birneshe quraldardyń jıyntyǵynan turady: forýmdar, chattar, testileý júıesi, faıldardy almastyrý júıesi, elektrondyq tizim, vırtýaldy synyp bólmeleri, blogtar, vırtýaldy zerthanalar jáne taǵy basqalar.
Elektrondyq oqytý barlyq bilim berý uıymdarynyń qyzmetkerleri úshin bilimniń biryńǵaı standartyn qamtamasyz etedi.
1. Elektrondyq oqytýdyń sheteldik tájirıbeleri
E - learning termıni bilim berý úrdisiniń elektrondyq formasyn Internet nemese Intranettiń kómegine oqytýdy basqarý júıesi degendi bildiredi. E - learning oqý formasy búgingi kúngi eń ozyq bilim berý formasynyń biri bolyp tabylady jáne de IýNESKO - nyń qoldaýymen álemniń aldyńǵy qatarly bilim berý uıymdaryna jedel túrde engizilýde.
IýNESKO - nyń búkilálemdik baıandamasynda «Bilim qoǵamdaryna» barlyǵy úshin sapaly bilim – bilim qoǵamy 4 negizgi qaǵıdalarymen anyqtalady, al Internet – bilim qoǵamyn qurastyrýǵa motorymen anyqtalǵan. E - learning strategıalyq negizgi ulttyq bilim berý júıesin damytý jáne jańartý arqyly sıpattalatyndyǵymen aıqyndalady.
Elektrondyq oqytý júıesi engizilgen elderdiń aldyńǵy qataryna myna memleketter enedi: AQSH, Kanada, Ulybrıtanıa, Germanıa, Italıa, Fransıa.
Zertteýshilerdiń aıtýynsha, shetelde 70% stýdentter bilim alýdyń qashyqtan oqytý túrin tańdaıdy. AQSH - ta 200 - den astam ýnıversıtet jáne myńdaǵan kolejderde elektrondyq oqytý damyǵan, al elektrondyq kýrstardyń sany jyl saıyn shamamen 30 - 40%- ǵa ulǵaıý ústinde.
Dúnıejúzi boıynsha 100 mıllıonnan artyq adam elektrondy túrde bilim alady.
AQSH - tyń kompanıalarynyń qyzmetkerlerine saýalnama júrgizý barysynda elektrondyq oqytý týraly kelesi nátıje alynǵan:
- 87% - jumys ýaqyttarynda oqyǵandy qalaıdy;
- 52% - arnaıy kompúter synybynda emes, óz jumys oryndarynda oqýdy qalaıdy;
- 84% - oqýdy qaıtadan elektrondyq forma túrinde úırengisi keledi;
- 38% - elektrondyq oqý formasymen salystyrǵanda dástúrli túrdegi formany qalaıdy;
2009 jyldyń tamyzynan bastap, Kalıfornıada (AQSH) qaǵaz oqýlyqtarynan bas tartýǵa deıin áreketter júrgizilgen. Onlaın – oqýlyqtary tekserýden ótkizilip, standarttarǵa sáıkes kelgen. Sondyqtan bul memlekette baspa túrindegi oqýlyqtar shyǵarylmaıtyn bolǵan. Osyǵan oraı ekonomıkalyq únem $350 mıllıonǵa deıin artqan.
E - learning korporatıvti praktıkalardy dástúrli formadan CD - ROM - ǵa programmalyq qamtamasyz etýdi qoldanýmen almastyrylyp keledi jáne de kóptegen sarapshylardyń baǵalaýy boıynsha 2004 jylǵa AQSH pen Batys Eýropada naryqta elektrondyq oqytý formasynyń máni joǵary bolǵan. Dıagramda IDC kompanıasynyń saraptamalyq boljamdary boıynsha elektrondyq ádisterdiń kólemi 1999 jylǵy 38 %- dan salystyrmaly túrde jalpy kólemi 63%- ǵa deıin joǵarylaǵandyǵy anyqtalyp otyr.
E - learning – Fınlándıada, Irlandıada, Ońtústik Koreıada bilimdi jańartý jáne ekonomıkalyq ósýdiń negizgi quraly boldy.
E - learning júıesimen jumys jasaý birneshe negizgi komponentterden turady:
- Mektepti basqarý júıesi (SMS);
- Synypty basqarý júıesi (CRMS);
- Oqý úrdisin basqarý júıesi(LMS);
- Testileýdi basqarý júıesi (TMS);
- Pánder boıynsha elektrondyq ádistemelik júıeler (MMS);
- Elektrondyq psıhologıalyq – monıtorıńtik júıe (MPsMS);
- Aqparattyq - anyqtamalyq júıe(IMS).
SMS - School Management System (mektepti basqarý júıesi) oqýshynyń úlgerimi men sabaqqa qatysýy týraly esepti engizetin júıe. SMS oqýshylardyń sabaqqa qatysýyn baqylaı otyryp, ákimshilik saıasatyn jaqsartý negizinde júrgiziletin esepteý nátıjelerin qalyptastyrýǵa múmkindik beredi. Júıe ortalyq server jáne málimetterdiń shlúzinen turýy kerek. Mektepti basqarý júıesi mekteptegi úrdisterdiń kúndelikti aǵymdaǵy kásibı qyzmetteri men esebin júrgizýdi avtomattandyrýǵa múmkindik beredi.
Júıe muǵalimderge derbes blogtar arqyly kásibı tájirıbelermen jáne portfolıomen pikir almasýdy, oqýshylardyń úlgerim dınamıkasyn zerttep otyrýdy, oqýshylar reıtıńisin júrgizýdi, mektep ustazdarynyń jáne ákimshiliginiń jańalyqtary men habarlamalaryn berýdi jáne taǵy basqa. Áreketterdi oryndaýdy qamtamasyz etedi.
«Elektrondyq synyp jýrnaly» modýli
Elektrondyq jýrnalǵa ruqsat qoldanýshynyń kásibı deńgeıine baılanysty kelesi áreketterdi oryndaýyn qajet etedi:
- Elektrondyq synyp jýrnalynyń ınterfeısi dástúrli túrdegi jýrnalǵa barynsha sáıkes kelýi;
- Jýrnal sabaq kestesimen jáne kúntizbelik - taqyryptyq jospardy qurastyrý modýldarymen kiriktirilýi;
- Sabaqtardyń taqyrybyn jáne ótkiziletin kúnin, oqýshyny avtomatty túrde tirkeý múmkindigi;
- Ár túrli baǵalar qoıý, baǵanyń túrleri múmkindigi;
- Atrıbýt qorytyndy baǵaǵa sáıkes eseptelýi;
- Toqsandyq jáne qorytyndy baǵalardyń eseptelýi;
- Taqyryptyń ótýin belgileýi;
- Oqý úlgerimi jáne sabaqqa qatysý jaıly derekter ortalyqtandyrylǵan jáne túrli esepter shyǵarýǵa múmkindik beretin onlaın rejımde saqtalýy;
- Synyp jýrnalynyń Excel - de jáne HTML formatynda usynylýy;
- Synypty topqa bólý esebi.
Mektepti basqarý júıesi (SMS) – oqýshynyń úlgerimi men sabaqqa qatysýy týraly esepti engizetin júıe.
Bul júıe oqý ornynyń elektrondyq jýrnalyn júrgizý qyzmeti ata - analar men oqýshylarǵa mektep ómiriniń barlyq oqıǵalary týraly sms - kúndelik, sms - habarlama, e - mail nemese ınternet jelisi arqyly aqparattardy berýmen aınalysady.
Servıstiń múmkindikteri aýqymdy jáne jedeldetilgen bolyp tabylady. Onyń keıbir múmkindikteri tómende keltirilgen:
• Balanyń baǵalary týraly ata - analarǵa derekter berý;
• Ata - analarǵa balasynyń sabaqta joqtyǵy týraly málimdeme berý;
• Sabaq kestesiniń ózgerisi týraly derekter berý;
• Ata - analar jınalysy týraly habarlandyrý;
• Mektepke ata - analaryn shaqyrý týraly habarlandyrý;
• Úıge berilgen tapsyrmalardy ata - ananyń nemese oqýshynyń elektrondyq poshtasyna jiberý;
• Aldaǵy baqylaý jumystary jáne emtıhan týraly derekter berý;
• Jalpy habarlamalardy jiberý (mysaly, sabaqtyń bolmaýy);
• Mádenı is - sharalar týraly derekter berý.