InfoHub Logo

Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik maqsaty: Oqýshylarǵa Egıpette eń joǵary dárejede damyǵan ǵylymı bilimderdiń negizgi zańdylyqtaryn ashyp kórsetý jáne ejelgi Egıpet óneri - arhıtektýrasy, músinderi jáne kórkem ádebıeti óziniń kórkemdik dárejesiniń joǵarylyǵymen baǵaly ekenin, adamzat tarıhyndaǵy tuńǵysh músinder Egıpette jasalǵanyn baıandaý.
á) damytýshylyq maqsaty: Oqýshylardyń ónerge degen yqylastaryn arttyrý jáne ejelgi Egıpette matematıkalyq, geometrıalyq jáne aspan deneleriniń qozǵalysyn baqylap otyratyn astronomıalyq ǵylymı bilimderdiń bolǵanyn baıandaý arqyly bilimderin damytý.
b) tárbıelik maqsaty: bilim men ǵylymnyń ejelgi Egıpetten bastaý alǵany týraly aıtyp, oqýshylardyń bilim alýǵa degen qushtarlyǵyn arttyrý. Adamzat balasynyń qolymen jasalǵan kórkemónerdiń ozyq týyndylaryn sezine bilýge, baǵalaı bilýge, kórkemónerdi súıe bilýge tárbıeleý.
Sabaq túri: aralas sabaq
Sabaq ádisi: túsindirý, áńgimeleý, suraq - jaýap,
pikir aıtý
Jumys túri: toppen jumys
Kórnekiligi: slaıd, vıdeo, karta, test, kitaptar.
Jańa sabaq barysy:

İ. Uıymdastyrý kezeńi: oqýshylardy túgeldep, sabaqqa nazaryn aýdartý, topqa bólip ornalastyrý. İİ. Úı tapsyrmasy
Test
1. Egıpette shaǵyn memleketter qashan paıda boldy?
a) b. z. b. İÚ myńjyldyqta b) b. z. b. İİİ myńjyldyqta
á) b. z. b. İ myńjyldyqta v) b. z. b. Ú myńjyldyqta
2. Egıpetti eń alǵash biriktirýshi patsha kim?
a) Mardýk b) Navýhodonosor
á) Menes v) Týtmos
3. Egıpettikter “tiri ólikter” dep kimderdi atady?
a) jazǵyshtardy b) tutqyndardy
á) qolónershilerdi v) mýmıalardy
4. Nil ózeniniń uzyndyǵy qansha?
a) 6565km b) 6995km
á) 5565km v) 5589km
5. Jaratýshy qudaı qalaı ataldy?
a) Anıbýs b) Set
á) Amon v) Ra
6. “Shadýf” degen ne?
a) egin quraly b) qudyq
á) bóget v) quldy solaı ataǵan
7. Perǵaýynnan keıingi bedeldisi kim boldy?
a) Ákimder b) shabarmandar
á) Saqshylar v) jazǵyshtar
8. Egıpet áskeriniń negizgi bóligin kimder qurady?
a) quldar b) jaıaý jaýyngerler
á) sharýalar v) tutqyndar
9. Qolónershiler kóbinese neni ázirlegen?
a) Perǵaýynǵa kıim toqyǵan b) asyl tastardy bezendirgen
á) Qarý - jaraq v) túski asty
10. Perǵaýyn İİİ Týtmos Sırıaǵa neshe ret joryq jasaǵan?
a) 11 b) 19
á) 13 v) 17

Test jaýaptary:
1 - a
2 - Á
3 - B
4 - V
5 - Á
6 - B
7 - A
8 – B
9 – Á
10 - V

İİİ. Jańa sabaq jospary:
Test jaýaptary belgili bolǵannan soń ınternet jelisi arqyly Egıpet eline saıahat vıdeosyn tamashalaımyz. Munda oqýshylar Egıpet mádenıetimen tanysady.
Taqyryby: Egıpettegi ǵylym men mádenıet
♦ Egıpettegi jazý
♦ Din
♦ Ańyzdar
♦ Ádebıet
♦ Ǵylymı bilimderdiń damýy
♦ Beıneleý óneri
♦ Sáýlet óneri
♦ Egıpettikterdiń turmysy men dinı nanymy

Egıpet jáne Qazaqstan
Taqtaǵa taqyryp pen josparyn jazyp qoıamyn. Oqýshylarǵa Egıpet tarıhyna sholý jasap túsindiremin de ár topqa taqyrypshalardy bólip beremin. Sabaqta jaýap aıtýǵa at salysqan oqýshylarǵa upaı berip otyramyn. Sońǵy top oqýshylary jalpy taqyrypqa qorytyndy jasaıdy.
Sodan soń Mysyr eli men Qazaqstan arasyndaǵy qazirgi qarym - qatynasqa toqtalamyn.
Mysyr Arab Respýblıkasynyń Basy jáne onyń qarýly kúshteriniń joǵarǵy bas bıleýshisi prezıdent, “raıs” dep atalady. Bul laýazymdy Hosnı Múbarak atqarady. 30 jyl ámir júrgizdi
13qazan 1981j - 11aqpan 2011j basqardy
Mýhammed Mýrsı 30maýsym 2012j - 3shilde 2013j basqardy.
Mysyr konstıtýsıalyq Sotynyń basshysy
Mysyr áskerine qatysty máselege baılanysty Adlı Mansýr ýaqytsha prezıdent retinde saılandy. 4shilde 2013j bastap 102kún bıleıdi.
Halqy.
Búgingi kúni Mysyrdyń turǵyndary 70, 5 mln. adamnan asady jáne jyl saıyn
1, 3 mln. ósip otyrady. Kaırda qazir 17 mln. adam ómir súrip jatyr, bul degenimiz 50 - shi jyldardaǵy barlyq eldiń turǵyndarynyń sany. Ejelgi egıpettikterdiń arabtanǵan urpaqtary turǵyndardyń 99% quraıdy. Etnıkalyq azshylyqty nýbıılyqtar, sonymen qatar bedýınder jáne ózge de kóshpeli taıpalar quraıdy. Turǵyndardyń 80% - sharýalar (fellahtar)
Tili.
Mysyrdaǵy ózara sóılesý tili arab tiliniń bir dıalektasy, resmı tili – “joǵary” arab tili dep atalatyn til. Arabtar ońnan solǵa qaraı jazady. Biraq sandary soldan ońǵa qaraı jazylyp, oqylady. Mysyrda aǵylshyn tili bilimi óte kómektesedi. Qalalar men kýrorttyq ortalyqtarda turatyn kóptegen arabtar aǵylshyn tilinde tildese alady; jol kórsetkishterinde jáne kóshe ataýlarynda jıi - jıi aǵylshyn jáne latyn shrıfteri paıdalanylady.
Jazýy
Egıpette jazý óneri b. z. b. IV m. j. paıda boldy. Eń alǵash jazýlar sýret retinde salynǵan. Eń alǵash jazýlardy tańbalar men sýretter qurady. Bundaı tańbalar ıeroglıfter dep ataldy, al egıpettik jazý ıeroglıfıka dep atalady. Olardyń sany 700 - den asa boldy, al keıinirek tipti birneshe myńǵa deıin jetti. Ieroglıfter ondaǵy beıneler qaıda qarap tur, solaı oqylady. Ońnan solǵa nemese soldan ońǵa. Egıpettikter tasqa, aǵash qabyǵyna, balshyqqa, terige jazǵan. Sonyń ishinde eń kóp taraǵany papırýs ósimdiginen jasalǵan qaǵaz - papırýs boldy.
Turmysy men dinı nanymy
Mysyrlyqtar keń pishilgen jeıdeler kıedi, jáı adamdar ádette aq tústi tańdaıdy, al áıelder ár túrli tústegi elementtermen árlendirgen, qara túste kıinedi, arasynda áshekeımen nemese shiltermen bezendiredi. Kóptegen áıelder musylmandyq qundylyqtarǵa bet bura kúıeýleriniń nemese januıasynyń degenimen hıjab – betti jappaı, tek shashty jaýyp turatyn paranjynyń bir túrin, jáne uzyn keń kóılek – galabeı kıedi.
Ǵylymı bilimderdiń damýy
Astronomıadaǵy jetistikteri:
• 365 kúnnen turatyn kúntizbeni qurastyrdy.
• Sýda ustaıtyn shydamdy saǵatty oılap tapty.
• Juldyzdardy juldyzdar birlestigine biriktirip, olarǵa ataý berdi.
• Kún saǵattary arqyly kúndizgi ýaqytty anyqtady.
• Túngi ýaqytty anyqtaıtyn juldyzdar kestesin jasady.
Egıpettikterdiń medısınalyq jetistikteri bizdiń kúnge deıńn jetken. Olardyń dárigerleri ár sala boıynsha mamandanǵan: bireýleri kózdi qaraǵan, ekinshileri - tis, endi bireýleri - aıaq.
Matematıkadaǵy jetistikter:
• Pıramıdalar salǵanda onyń kólemin eseptep otyrǵan.
• Kúrdeli geometrıalyq qurylystar salǵan.
• Arhıtektýra men sýret óneriniń birlestigin anyqtap, utymdy paıdalana bilgen.
• Dóńgelek kólemin qandaı ádispen anyqtaý kerektigin bilgen.
• Túbirasty kvadrattaryn anyqtaı bildi.
• - Kez kelgen zattyń kólemin esepteı alǵan.
• Arıfmetıkalyq jáne geometrıalyq progresıa týraly bildi.
Gızadaǵy áıgili Sfınks osydan 5000 jyl buryn salynǵan dep esepteledi. Bul - álemdegi kóne jáne eń iri eskertkishterdiń biri. Onyń qandaı maqsatta jáne kim úshin qoıylǵany áli kúnge deıin jumbaq.
Joser pıramıdasy Mysyr klasıkalyq sáýlet óneriniń alǵashqy qarlyǵashy bolyp tabylady. Bul sáýlet ónerine úlken betburys ákelip, tyń ınjenerlik júıeniń paıda bolýyna jol ashty. Eger buryn Mysyr sáýlet keshenderi bir qabatty mastabalardan [1] turatyn bolsa, bul pıramıda baqandaı jeti mastabadan turatyn záýlim sáýlet keshenin qurady. Sondyqtan da ony "satyly pıramıda" dep atady. Pıramıdanyń bıiktigi 60 metrge deıin jetti, b. e. d. 2630 jyly jasalynǵan.

İÚ. Qorytyndylaý.
Ú. Jańa sabaqty bekitý. «Baqytty sát» oıyny. Suraq - jaýap.
Úİİ. Baǵalaý.
Úİİİ. Úıge tapsyrma.
§7, 8. Oqý, túsinik aıtý.
36 - bettegi sandyq tańbalardy, Egıpet ıeroglıfterin dápterge túsirý