InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Elektr kerneýi. Vóltmetr
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik maqsaty: Elektr kerneýi uǵymdaryn qalyptastyrý, ólshem birlikterin engizý, vóltmetrdiń jumys isteý prınsıpimen tanystyrý, syzba boıynsha elektr tizbegin qurastyrý daǵdylaryn qalyptastyrý.
2. Damytýshylyq maqsaty: Praktıkalyq sıtýasıada jedel sheshim qabyldaı bilýge baýlý.
3. Tárbıelik maqsaty: Adamgershilikke, uqyptylyqqa, alǵyrlyqqa, otansúıgishtikke, tabıǵatty aıalaýǵa, syılastyq pen ádeptilikke baýlý.
Sabaqtyń túri: jarys sabaǵy
Sabaqtyń tıpi: aralas sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Áńgime, kitappen jumys, demonstrasıa, jattyǵýlar oryndaý
Sabaqtyń kórnekilikteri: plakattar, sýretter, úlestirme qaǵazdar6 elektrondy oqýlyq

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Sálemdesý, otyrǵyzý, túgendeý. Synypty 3 topqa bólý
Ár top ózderin tanystyrady.
Sabaqtyń ótý barysy

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý, qaıtalaý.
1. Teorıalyq saıys (ár jaýapqa 5 upaı)
1. Tok kúshi degenimiz ne?
2. Elektr togy degenimiz ne?
3. Tok kúshiniń formýlasy
4. Tok kúshin ólsheıtin qural
5. Tok kózderin ata
6. Toktyń qansha áreketi bar?
7. Bógde kúsh degenimiz ne?
8. Ampermetr ótkizgishke qalaı jalǵanady?
9. Toktyń jylýlyq áreketin túsindir

İİİ.. Jan - jaqty bilimderin tekserý:
2. Fızıkalyq qubylysty túsindir
Fızıkalyq qubylysty túsindir
1-top: Galvanı elementin ashqan kim?
2- top: Vólta baǵanasyn ashqan kim?
3- top: Elektr togyn ashqan kim?

3. Turaqtylar men ólshem birlikter
1. Elementar elektr zarády
2. Tok kúshiniń ólshem birligi
3. Ampermetrdiń shartty belgisi
4. Tok kóziniń shartty belgisi
5. Zarádtiń ólshem birligi
6. Proporsıonaldyq koefısıent shamasy

Búgingi sabaǵymyzda elektr kerneýimen tanysamyz.
İV. Jańa materıaldy meńgertý:
Elektr kerneýi
Biz elektr togy zarádtalǵan bólshekterdiń baǵyttalǵan qozǵalysy ekenin bilemiz. Bul qozǵalysty osy kezde jumys jasaıtyn elektr órisi týdyrady. Tokty týdyratyn elektr órisiniń jumysyn tok jumysy dep ataıdy:
A — tok jumysy. Bul jumys tizbektiń ár bóliginde ár túrli, biraq ol sol bólikterden ótetin zarádќa proporsıonal. Tizbek bóliginde zarád tasymaldaýǵa jumsalatyn tok jumysynyń mólsherin kórsetetin fızıkalyќ shamany osy bóliktiń elektrlik kerneýi (nemese jaı kerneý) dep ataıdy. Tizbek bóliginde q = 2 Kl zarádti tasymaldaý úshin A = 10 Dj jumys jasalsyn. 1 Kl zarádti tasymaldaý úshin jumsalatyn jumys 2 ese az bolar edi. 10 Dj — dy 2 Kl - ѓa bólip 5 Dj/Kl alamyz. Osy tizbek bóliginiń kerneýi bolyp tabylady. Kerneýdi U árpimen belgileıdi. U — kerneý. Sonymen, tizbek bóliginiń U kerneýin tabý úshin A — tok jumysyn osy bólikten ótetin q — zarádќa bólý kerek:
Eń alǵash tok kózin jasaǵan A. Vóltanyń ќurmetine kerneý birligi retinde vólt (V) alynǵan. 1 V — bul elektr órisi tizbek bóliginde 1 Kl zarádti tasymaldaýǵa 1 Dj jumys jasaıtyn kerneý. Eger tizbek bóliginiń kerneýi 10 V bolsa, onda tizbek boıymen 1 Kl zarádti tasymaldaý úshin 10 Dj jumys jasalady. İs júzinde vólttan basqa (eselik jáne bóliktik) kerneý birlikteri de ќoldanylady. Mysaly, kılovolt jáne mıllıvolt: 1 kV = 1000 V, 1 mV = 0, 001 V.
Kerneýdi ólsheıtin ќural vóltmetr dep atalady. Vóltmetrlerdiń ќurylymy ár túrli. Demonstrasıalyq mektep vóltmetri 30 - sýrette keskindelgen. Osy sýrette onyń shartty belgisi de keltirilgen. Tizbekke vóltmetrdi qosqanda mynadaı erejelerdi oryndaý qajet: 1) vóltmetr klemmalaryn arasyndaǵy kerneýdi ólsheý qajet bolatyn tizbek núktelerine ќosý kerek (kerekti tizbek bóligine paralel); 2) vóltmetrdiń «+» tańbaly klemmasyn tok kóziniń oń polúsin jalǵanǵan tizbek núktesine, al «–» tańbasy klemmasyn tok kóziniń teris polúsi jalǵanǵan núktege qosylady.

Sergitý sáti

V. Sabaqty bekitý:
Búldirgen terý strategıasy
1. Kerneý
2. Vóltmetr
3. tok kóziniń teris polúsi
4. tok kóziniń oń polúsi
5. 1V
6. tok kózin jasaǵan
7. zarádqa proporsıonal
8. Tok jumysy
9. Elektr togy

VI. Sabaqty qorytyndylaý:
Aldar kóse múltfılminen qımyl - synǵa baılanysty sabaqty túsindirý.(15 upaı)

VII. Úı tapsyrmasyn berý: 37 oqý, túsinik. Referat: «Volmetrdiń shyǵý tarıhy»
VIII. Baǵalaý