InfoHub Logo

Oblystyq bilimdi jetildirý jáne qaıta daıarlaý ınstıtýty № 7 Kásiptik lıseı
Taqyryby: Elektrofor mashınasyn CD-R dıskisinen jasaý
Oryndaǵan: № 4 top oqýshysy Ǵalamov Qýanysh
Mamandyǵy: gazelektrmen dánekerleýshi
Jetekshisi: fızıka páni muǵalimi
Ýpısheva Almagýl Mızamovna

«Jas tehnık» baıqaýy
• Elektrofor mashınasyn CD-R dıskisinen jasaý
Elektrofor mashınasynyń mańyzy, shyǵý tarıhy
Elektrofor mashınasyn alǵash 1865 jyly nemistiń fızık eksperımentatory Avgýst Tepler jasap shyǵardy. Sol mezgilde Avgýst Teplerge táýelsiz basqa nemis ǵalymy Vılgelm Gols (1836 –1913) jasady. Gols mashınasy Tepler mashınasymen salystyrǵanda potensıaldar aıyrmasyn kóbirek alýǵa múmkindik aldy jáne ony turaqty elektr togy kózi retinde paıdalanyldy.

Qoldaný aımaǵy:
Elektrofor mashınasy fızıka páni boıynsha elektrostatıka taraýyn oqyǵan kezde demonstrasıalyq tájirıbeler kórsetý kezinde úlken zarádtardy jáne joǵary potensıaldar aıyrmasyn alýǵa negizdelgen.

Elektrofor mashınasyn CD-R dıskisin paıdalanyp jasalý joldary
Elektrofor mashınasy kompakt dıskisi men eki kýlerden jasalǵan. Kondensator dıskisiniń arasyndaǵy sańylaýdan 20000 Vóltka deıin jınaqtaıdy. Jasalý jolymen sýretin usynyp otyrmyn. Ońaı jasaqtalatyn prıbor.

2 CD-R dıskasyn alyp ( ondaǵy ınformasıasy bar kabatty ońaı tazalaýǵa bolady) jáne ony jabyndysynan tazartyp, sodan keıin spırtpen súrtip tazaladym. Sodan keıin jeldetkishti germetızasıa jasaýǵa paıdalanatyn alúmını tústi skochtan sektor qıyp, dıskaǵa japsyrdym (sýret.1). Ondaı skochty qurylys dúkenderinen satyp alý qıynǵa túspeıdi. Sodan keıin kompúter IBP – synan 2 kýler alyp, jan-jaǵyndaǵy qanattaryn elektrofor mashınasynyń shetkasyna kedergi keltirmes úshin qıyp tastadym. Dıskiler dvıgatelge n qashyqtyqta bekitilgen. Dısk arasyndaǵy alshaqtyq óte az bolýy shart, sebebi oǵan mashınanyń PÁK – i táýeldi bolady. Shetka ustaǵyshy dıametri d = 1 mm bolatyn jez symnan jasalǵan. Al shetkanyń ózi kóp tindi symnan jasalǵan.

Mashınany júrgizý. ... Shetka durys ornalasqan jaǵdaıynda jáne olar dısk aınalasyna durys janasqan jaǵdaıda dvıgateldi iske qosqan kezde aq mashına kerneýdi óndire bastaıdy. Biraq mundaı jaǵdaı uzaqqa barmaıdy jáne shetkamen dıska arasynda sańylaý paıda bolady. Biraq ony joıý qıynǵa soqpaıdy. Dvıgateldi júrgizý úshin shetkany shamaly qysý kerek nemese dıskany elektrlik emes zatpen zarádtaý qajet( mashınanyń durys jumy jasap turǵanyn dısk aınalasynan ozon ıisiniń shyǵýymen sıpattalady).
Eskertý !!!
Qurylǵy joǵarǵy kerneýge arnalǵan ! Ony paıdalaný kezinde óte saq bolǵan jón!