InfoHub Logo

5 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: Eń kishi ortaq eselik
 Sabaqtyń maqsaty:
1. Oqýshylarǵa berilgen sandardyń eń kishi ortaq eseligin tabýdy úıretý, taq sandar, jup sandar, jaı sandar jáne qurama sandar jaıly alǵan bilimderin pysyqtaý.
2. Tanymdyq, shyǵarmashylyq qabiletterin damytý.
3. Ózara yntymaqtastyqqa, qaıyrymdylyqqa, jyldamdyqqa, alǵyrlyqqa baýlý.

Ótkendi qaıtalaý:
 Jazylýy taq sıfrlarmen aıaqtalatyn sandardy taq sandar dep ataıdy.
 Jazylýy jup sıfrlarmen aıaqtalatyn sandardy jup sandar dep ataıdy.
 1 - ge jáne ózine ǵana bólinetin natýral sandardy jaı sandar dep ataıdy
 Bólgishterdiń sany ekiden kóp natýral sandardy qurama sandar dep ataıdy.

Jańa sabaq
Berilgen natýral sandardyń árqaısysyna eselik bolatyn eń kishi natýral sandy, sol sandardyń eń kishi ortaq eseligi dep ataıdy.
4 pen 6 sandarynyń eń kishi ortaq eseligi 12. Jazylýy: EKOE (4; 6)=12.
Eń kishi ortaq eselikti tabý tásilderi.
1 - tásil. Berilgen natýral sandardyń eń kishi ortaq eseligin, sol sandardy jaı kóbeıtkishterge jikteý arqyly tabý.
Ol úshin:
1) berilgen natýral sandardy jaı kóbeıtkishterge jikteý arqyly;
2) berilgen sandardyń eń úlkeniniń jaı kóbeıtkishterin jazyp, ony onyń jiktelýinde joq, biraq basqa sandardyń jiktelýinde bar jaı kóbeıtkishtermen tolyqtyrý kerek;
3) shyqqan kóbeıtkishterdiń kóbeıtindisin tabý kerek.

1 - mysal. 50 jáne 28 sandarynyń eń kishi ortaq eseligin tabý kerek. Ol úshin 50 men 28 sandaryn jaı kóbeıtkishterge jikteımiz:

Eger berilgen natýral sandardyń úlkeni kishilerine eselik bolsa, onda úlken san osy sandardyń eń kishi ortaq eseligi etip alynady.
Mysaly, EKOE(57, 19)=57; EKOE(8, 16, 32)=32.
Ózara jaı eki sannyń eń kishi ortaq eseligi, osy sandardyń kóbeıtindisine teń.
Mysaly, EKOE(5, 7)=35; EKOE(3, 11)=33;
EKOE(10, 21)=210; EKOE(6, 35)=210.

2 - tásil. Úlken sandy eseleı otyryp, berilgen sandardyń eń kishi ortaq eseligin tabý.
2 - mysal. EKOE(12, 16)=48;

Taqyrypty bekitý suraqtary:
1. Berilgen natýral sandardyń eń kishi ortaq eseligi dep qandaı sandy aıtady?
2. Berilgen natýral sandardyń eń kishi ortaq eseligi qalaı tabylady?
3. Ózara jaı sandardyń eń kishi ortaq eseligi nege teń?
4. Eger berilgen natýral sandardyń bireýi basqa berilgen sandarǵa bólinse, olardyń eń kishi ortaq eseligi qalaı tabylady?

№715. Sandardyń eń kishi ortaq eselikterin tabyńdar:
1) 6 men 8 -------------- 4) 5 pen 15 -------------- 7) 5, 16 jáne 20
2) 4 pen 7 -------------- 5) 6 men 10 -------------- 8) 15, 30 jáne 45
3) 9 ben 15 -------------- 6) 12 men 20 -------------- 9) 10, 14 jáne 35

№716. Jaı kóbeıtkishterge jiktelip jazylǵan sandardyń EKOE - sin tabyńdar:
1) a=2*3 jáne b=2*7 --------------- 4) m=2*2*3 jáne n=2*3*5
2) s=3*5 jáne d=3*3*5 ------------ 5) p=2*2*7 jáne t=2*3*7
3) e=2*2*5 jáne f=2*3*5 --------- 6) x=2*2*3*5 jáne y=2*3*3*5

№717. Sandardy jaı kóbeıtkishterge jiktep, EKOE - sin tabyńdar:
1) 21 men 18 -------------- 4) 20 men 35 -------------- 7) 14 pen 18
2) 24 pen 32 -------------- 5) 75 pen 90 -------------- 8) 28 ben 42
3) 16 men 20 -------------- 6) 6 men 13 -------------- 9) 21 men 33

№718. 2
Tańerteńgi saǵat 8 - de elevatordan astyq tasıtyn úsh mashına shyqty. Mashınalardyń birinshisi 3 saǵatta, 4 saǵatta, al úshinshisi 6 saǵatta elevatorǵa qaıtyp oralyp otyrady. Eger mashınalar bir qalypty júrip tursa, olar saǵat neshede elevatorda qaıta kezdesedi?

Sergitý sáti
1) 6 men 13 sandarynyń EKOE tabyńdar.
2) 5 pen 11 sandarynyń eń kishi ortaq eseligin tabyńdar
3) 2 men 7 EKOE tabyńdar
4) 21 men 8 EKOE tabyńdar.
5) 23 pen 5 EKOE tabyńdar.

Úıge tapsyrma:
Baǵalaý

Mańǵystaý oblysy, Aqtaý qalasy
№28 jalpy bilim berý orta mektebi KMM
Matematıka páni muǵalimi: Esırkepova Almagýl Beıbıtbaevna

Slaıdyn júkteý