InfoHub Logo

Matematıka 6 klass.
Sabaqtyń taqyryby: Fýnksıanyń grafıkpen berilýi. (prezentasıasymen)
Sabaqtyń túri: Qaıtalaý sabaǵy.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Fýnksıanyń berilý tásilderin qoldanyp esepter shyǵarý daǵdylaryn arttyrý.
2. Tárbıelik: Uqyptylyqqa, ádemilikke tárbıeleý. Matematıkalyq tilde sóıleýge tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: Fýnksıa kestesiniń, grafıginiń kómegimen esepti taldaý, oılaý, esepteý qabiletterin damytý.
Sabaqtyń ótý ádisi: Jarys.
Kútiletin nátıje: Fýnksıa grafıgi boıynsha esepti túsindire bilý, kesteniń, formýlanyń kómegimen izdelindi nárseni taba bilý.
Kórnekilikter: Proektor, syzbalar, asyqtar.

Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý bólimi.
İİ. Báıge (Suraq jaýap)
İİİ. Kókpar (Esepter shyǵarý)
İÚ. Tarıhı maǵlumattar (Oqýshylardyń qysqasha baıandamasy)
Ú. Jorǵa (Jedel test)
Úİ. Syzbamen jumys.
Úİİ. Qortyndy.

İ. Amandasý. Oqýshylardy sabaqqa daıyndaý.
Úı tapsyrmasyn tekserý. (Dápterlerdi jınaý)
Oqýshylardy sabaq barysymen tanystyrý.

İİ. Báıge. (Aýyzsha shapshań suraqtarǵa jaýap berý)
1. Fýnksıa degenimiz ne?
2. Táýelsiz aınymaly degenimiz ne?
3. Táýeldi aınymaly degenimiz ne?
4. Fýnksıanyń anyqtalý aımaǵy degenimiz ne?
5. Fýnksıanyń mánderiniń aımaǵy degenimiz ne?
6. Fýnksıa qandaı túrde beriledi?
7. Keste qadamy degenimiz ne?
8. Fýnksıa grafıgi degenimiz ne?

İİİ. Kókpar (Esepter shyǵarý)
1. uıashyq. Kestede saǵat esebimen berilgen ýaqyttyń mánderi mınýt esebimen jazylǵan:

1. Kestedegi bos oryndardy toltyryńdar;
2. ý – tiń mánderiniń h– tiń mánderine táýeldiligin órnekteıtin formýlany jazyńdar.
Sheshýi: ý=60h

2 uıashyq
№1318.
Araqashyqtyǵy 240 km a qalasynan V qalasyna bir ýaqytta júk mashınasy men jeńil mashına shyqqan. Sýrette júk mashınasynyń, jeńil mashınasynyń qozǵalys grafıkteri berilgen.

Grafıkten:
1) Jeńil mashınasynyń jyldamdyǵyn, júk mashınasynyń jyldamdyǵyn tabyńdar.
2) Jeńil mashınasynyń júrgen jolynyń ýaqytqa táýeldiligin formýlamen jazyńdar;
3) Júk mashınasynyń júrgen jolynyń ýaqytqa táýeldiligin formýlamen jazyńdar;
4) V qalasyna jeńil mashına júk mashınasyna qaraǵanda neshe saǵat buryn barǵan?

Sheshýi: 1.240/3=8km/saǵ 240/4=6 km/ saǵ
2. S=8t
3. S=6t
4. 1 saǵat buryn keledi.

3 uıashyq.
№1323.
Sýrette Katerdiń A aılaǵynan V aılaǵyna baryp qaıtý grafıgi keskindelgen.
Grafık boıynsha myna suraqtarǵa jaýap berińder.
1) A jáne V aılaqtarynyń araqashyqtyǵy neshe kılometr?
2) Ne sebepti S(4)=S(6)?
3) Katerdiń aǵysqa qarsy júzgendegi jyldamdyǵy saǵatyna neshe kılometr?
4) Katerdiń aǵyspen júzgendegi jyldamdyǵy saǵatyna neshe kılometr?
5) Katerdiń menshikti jyldamdyǵy qandaı?
6) Aǵys jyldamdyǵy qandaı?

Sheshýi: 1. 90 km.
2. 4 saǵ júrgennen keıin 2 saǵat toqtap tury, ıaǵnı jol júrgen joq.
3. 90/4=22,5 km/saǵ
4. 90/3=30 km/saǵ
5. 30-22,5=7,5 7,5/2=3,75
6. 22,5+3,75=26,25

Taqtadan buryn birinshi bolǵan oqýshyǵa qosymsha tapsyrma
Tik buryshty parallelıpıped pishindi akvarıýmniń taban aýdany 2,6 dm, onyń bıiktigi 4 dm. Akvarıýmǵa quıylǵan sý kóleminiń (V l) ondaǵy sý baǵany bıiktigine (h dm) táýeldiligi kestede berilgen.
1) Akvarıýmdaǵy sý kóleminiń (V) ondaǵy sý baǵany bıiktigine (h) táýeldiligin formýlamen
jazyńdar.
2) Kesteni toltyryńdar.
3) Sheshýi: 2,6*2=5,2 2,6*3=7,8 2,6*4=10,4
V=2.6h

İÚ. Tarıhı maǵlumattar.
HÚİİ jáne HÚİİİ ǵasyrlarda óndiris damyp, ǵylym jetistikterge jete bastady. Osy kezeńderde planetalardyń qozǵalysy zertteldi, úlken teńizder men muhıttarda júzý isi damydy.
Tabıǵattyń únemi ózgeriste bolatyndyǵy anyqtaldy. Mundaı ǵylym men tehnıkanyń damýy matematıka ǵylymynyń aldyna jańa mazmundy talaptar qoıdy.

Matematıka ǵylymy tabıǵattaǵy, tehnıkadaǵy jáne turmystaǵy aınymaly shamalar arasyndaǵy táýeldilikti zertteı bastady. Osy zertteler barysynda matematıkaǵa aınymaly shamalar uǵymy engizildi.

Matematıkaǵa aınymaly shama uǵymyn alǵash engizgen fransýz matematıkteri Rene Dekart (1596 - 1650) jáne Per ferma(1601 - 1665) bolatyn.

Nıkolaı Ivanovıch Lobachevskıı (1792 -1856) – matematıkalyq analızge jáne algebraǵa úlken úles qosqan. Joǵary dárejeli algebralyq teńdeýlerdi jýyqtap sheshý ádisin jasady.

Ú. Jorǵa (Jedel test)
1. ý=3h fýnksıasynda argýmenttiń máni h=2 fýnksıanyń mánini tabyńdar.
A) 1,5 V) 9 S) 6
2 Tujyrymdamany fýnksıonaldyq táýeldilik túrinde jaz.
Argýmenttiń máni 5 ke teń máninde, fýnksıanyń máni 35 –ke teń
A) ý=35h V) ý=7h S) ý=5h
3. f(h)=3h+5 fýnksıanyń máni 11 – ge teń argýmenttiń mánin tabyńdar.
A) 2 V) 23 S) 3
4. ; fýnksıanyń anyqtalý aımaǵyn tabyńdar.
A) h≠ 0 V) h≠3 S) h≠-3

5) Kvadrattyń aýdany S sm, onyń qabyrǵasynyń uzyndyǵy a sm. Fýnksıany formýlamen jaz.
A) S=4a V) S= S) S=

Úİ. Syzbamen jumys. Árbir oqýshyǵa Fýnksıa beriledi grafıgin salý kerek.
1. ý=2h+1 fýnksıasyn 2 qadammen quryp, grafıgin salyńdar. Mundaǵy -4≤h≤4.
2. ý=2h-1 fýnksıasyn 1 qadammen quryp, grafıgin salyńdar. Mundaǵy -3≤h≤3.
3. ý=h-2 fýnksıasyn 3 qadammen quryp, grafıgin salyńdar. Mundaǵy -6≤h≤6.
4. ý=2h+1 fýnksıasyn 1 qadammen quryp, grafıgin salyńdar. Mundaǵy -3≤h≤3.
5. ý=h+1 fýnksıasyn 2 qadammen quryp, grafıgin salyńdar. Mundaǵy -5≤h≤5.

Úİ. Qorytyndy. Upaı sanaý.
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma.