«Geosát» bilimdiler saıysy
Sabaqtyń taqyryby: «Geosát» bilimdiler saıysy
Synyp: 8 synyptar;
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń geografıa pánine degen qyzyǵýshylyqtaryn oıata otyryp, oqýshylar dúnıetanymyn keńeıtý; ár qurlyqtyń, ár eldiń, sondaı - aq ózderiniń týǵan ata mekeniniń qyzyqty da kúrdeli geografıasyn qalaı meńgergendikterin baqylaý, jańany bilýge qyzyqtyrý, tez oılana bilýge úıretý, geografıadan alǵan bilimderin ortaǵa salýǵa úıretý, daǵdylandyrý;
Kútiletin nátıje:
1. Oqýshylar dúnıetanymy keńeıedi;
2. Jańany bilýge qyzyǵady;
3. Tez oılana bilýge úırenedi;
Kórnekilikter: Slaıdtar, kartochkalar, sýretter, beınebaıandar;
Pánaralyq baılanys: bıologıa, qazaq tili;
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrýshylyq. Oqýshylarmen amandasyp, synypty 2 topqa bólý;
(Suńqar jáne Tulpar)
İİ. Negizgi bólim.
a) Ár top ózderin tanystyrady;
á) Muǵalim saıys erejelerimen, bólimderimen tanystyrady;
b) Ádilqazylar múshesi saılanady;
Saıysty bastaý
1 - kezeń. «Elder men astanalar»
2 - kezeń. «Bilimdi myńdy jyǵar»
3 - kezeń. «Álipbıdi áripte»
4 - kezeń. «Qazaqstan qoryqtary»
5 - kezeń. «Oılan, tap!»
6 - kezeń. «Topbasshylar saıysy»
1 - kezeń. «Elder men astanalar» bóliminde 8 uıashyq astynda jasyrylǵan 8 suraq beriledi. Ár top uıashyqty tańdap, suraǵyna jaýap beredi. Ár jaýapqa 1 upaı;
Jasyl uıashyqtar.
1. Aýstralıanyń 5 - astanasy. (Kanberra)
2. Orys qyzy atymen atalatyn astana. (Sofıa)
3. Eń jaqsy damyǵan Afrıka eli. (Ońtústik Afrıka Respýblıkasy)
Qyzyl uıashyqtar.
1. Eń bıik ornalasqan astana. (La - Pas)
2. Japyraǵynda úıeńki beınelengen el? (Kanada)
3. Grınvıch merıdıany qaı eldiń astanasyn kesip ótedi? (Ulybrıtanıa - London)
Kók uıashyqtar.
1. Dál ortasynan ekvator syzyǵy kesip ótetin el, astanasy (Ekvador, Kıto)
2. Dúnıe júzindegi eń kishkentaı el qaı astanada ornalasqan? (Rımde - Vatıkan)
2 - kezeń. «Bilimdi myńdy jyǵar» bóliminde barlyǵy 12 suraq qoıylady.(Shtordyń kómegimen jabylady) Ár jaýapqa 1 upaı;
1. Aýanyń kóldeneń baǵytta qozǵalýy........ atalady. (jel)
2. Absolút bıiktikteri birdeı núktelerdi qosatyn syzyqtar.... atalady. (ızogıeta)
3. Qazaqstannyń táýelsizdigin eń alǵash bolyp moıyndaǵan el? (Túrkıa)
4. "Kún Shyǵys" eli? (Japonıa)
5. Qurlyq betindegi ishine sý tolǵan tabıǵı oıys....... dep atalady. (kól)
6. Pishini jolbarysqa uqsaıtyn túbek? (Skandınavıa)
7. Ul balanyń atymen atalatyn paıdaly qazba? (Almas)
8. Qazaqstan Respýblıkasynyń eń kishi shekarasy qaı elmen, qansha shaqyrym? (Túrkmenstan – 426km)
9. Jan - jaǵyn sý qorshaǵan qurlyqtyń shaǵyn bóligi? (aral)
10. Jer betinde polústen polúske oısha júrgizilgen syzyq? (merıdıan)
11. Qyzdyń atymen atalatyn kól? (Vıktorıa)
12. Qazaqstan jer kóleminen qaı elden keıin 9 - orynda? (Argentınadan keıin);
3 - kezeń. «Álipbıdi áripte» bóliminde Alfavıttiń birneshe áripteri beriledi. Ár top 7 áripten tańdap, suraqtaryna jaýap beredi. Ár durys jaýapqa 1 upaı;
A – Besinshi muhıt dep atalatyn qabyq; (Atmosfera)
Á – Bul memlekettiń astanasy – Baký qalasy; (Ázirbaıjan)
B – Táýligine baǵytyn 2 ret ózgertetin jel; (Brız)
V – Sırek kezdesetin tústi metal; (vólfram)
G – Atyraý qalasynyń burynǵy ataýy; (Gýrev)
D – Paleozoı erasynyń dáýiri; (devon)
E – Jetisý Alataýynyń ońtústik - shyǵysynda Qytaıdy ornalasqan Ebinur kóli qazanshuńqyrynda soǵatyn jel; (Ebi)
J – Kaspııge quıatyn negizgi ózen; (Jaıyq)
Z – Jeti juttyń biri; (Zilzala)
I – Janartaýlar eli; (Islandıa)
K – Aýa - raıynyń bir jerge tán kópjyldyq ortasha jaı - kúıi; (klımat)
Q – Qazaqstandaǵy kólemi jóninen eń úlken oblys; (Qaraǵandy)
L – Bastapqy merıdıan kesip ótetin qala (London)
M – Jezqazǵanda mol qory bar paıdaly qazba; (mys)
N – Atom bombasy tastalǵan Japonıa qalasy? (Nagasakı)
O – Munaıdy syrtqa eksporttaıtyn elderdi biriktiretin uıym; (OPEK)
Ó – Qazaqstannyń ekologıasy jaǵynan eń las qalasy; (Óskemen)
P – Ejelgi birtutas materık; (Pangeıa)
R – Qazaqstannyń eń úlken shekarasy qaı elmen? (Reseı)
S – Ǵalamshardyń biri (Satýrn)
T – Tynyq muhıttyń Ońtústik - Shyǵys Azıaǵa jaqyn mańynda paıda bolatyn surapyl daýyl; (Taıfýn)
Ý – Qazaq arasynan shyqqan geografıa salasyndaǵy saıahatshy ári geograf; (Sh. Ýalıhanov)
Ú – Teńiz deńgeıinen bıiktigi 200m-ge jýyq bıiktik ústindegi jazyq qalaı atalady? (ústirt)
U – AQSH pen Kanada shekarasynda ne ornalasqan? (Uly kólder)
F – Qazaqstan álemde bul paıdaly qazbanyń qory jóninen AQSH - tan keıingi 2 - orynda (fosforıt)
H – Vetnam astanasy; (Hanoı)
S – «qurylys nany» atalatyn qurylys materıaly; (sement)
Ch – AQSH - tyń iri qalasy? (Chıkago)
Sh – klımaty óte qurǵaq, ósimdigi ári jutań, ári sırek aýmaqtar; (shól)
E – Jer sharyndaǵy eki polústen birdeı qashyqtyqta oısha júrgizilgen sheńber; (ekvator)
Iý – BUU - nyń arnaýly mamandanǵan mekemesi (IýNESKO)
Ia – Ońtústik - shyǵys Azıadaǵy kishkentaı aral; (Iava)
4 - kezeń. «Qazaqstan qoryqtary» bóliminde ár topqa Qazaqstannyń qoryqtar týraly
4 deńgeıli suraqtan turatyn uıashyqtar beriledi. Ár top ózine tıistisine ǵana jaýap beredi.
1 - topqa
1. Eń alǵash qurylǵan qoryq? (Aqsý - Jabaǵyly, 1926j)
2. Aral teńiziniń soltústik - batysynda ornalasqan qoryq? (Barsakelmes qoryǵy)
3. Marqakól qoryǵynda kezdesetin dárilik ósimdik? (Aralıı)
4. Qıyr Shyǵysta ǵana kezdesetin malıýs bokata almasynyń jabaıy túri kezdesetin qoryq (Naýryzym)
2 -topqa
1. Mańǵystaý oblysynda ornalasqan eń jas qoryqtardyń biri? (Ústirt)
2. İle ózeniniń ataqty "ánshi taýy" Aqqum qalqan shóli qaı qoryqqa tıesili?(Almaty q)
3. Ústirt qoryǵynda ósiriletin jabaıy qoı? (mýflon)
4. IýNESKO - nyń tizimine erekshe qorǵalatyn batpaqty - shóldi landshaft retinde engen qoryq? (Qorǵaljyn qoryǵy)
5 - kezeń. «Oılan, tap!» bóliminde ár topqa tanymdyq suraqtar beriledi, toppen uıymdasyp suraqqa jaýap berý kerek. 3 kómek bolady, tek oılanyp 1 jaýap berý kerek, ekinshi jaýap qabyldanbaıdy. Ár suraqqa 50 upaıdan, biraq kómek alǵan saıyn 10 upaıdan shegerilip otyrady.
1. Grek mıfologıasynda Apolon bul ósimdik japyraǵynan gúldeste jasap basyna jáne óziniń saz aspabyna ádemilik retinde taǵyp júrgen. Sodan beri kúni búginge deıin bul gúldeste "dańq sımvoly" retinde halyqaralyq túrli saıystaǵy jeńimpazdardyń moıyndaryna taǵylyp júr.
Birinshi kómek: Otany - Jerorta teńizi jaǵalaýy.
Ekinshi kómek: Bul ósimdik Gresıa memleketiniń eltańbasynda beınelengen.
Úshinshi kómek: Bul ósimdik japyraǵyn dámdeýish retinde tamaqqa da paıdalanady.
Jaýap: Lavr japyraǵy.
2. Eń alǵash bul sýsyn 18 ǵasyrda golandyqtar dastarhanynda paıda bolǵan. Reseıge bul sýsyn tosynnan kelgen. 1638 jyly Moskvadan monǵol hanyna syılyq keledi. Rıza bolǵan han jaýap retinde óz syıyn jiberedi. Orys elshileri bul syıdy kórip, jaramsyz zat retinde qabyldap, óz elderin tómendetý dep esepteıdi. Degenmen syılyq Reseıge jetedi, patsha ony unatady. Basynda ony dári retinde paıdalanady, al 19 ǵasyrdan bastap ony óte kóp mólsherde paıdalana bastady.
Birinshi kómek: Otany - Qytaı
Ekinshi kómek: Qytaıdan basqa Úndistanda, Shrı-Lankada, Japonıada, Indonezıada, Vetnamda. Grýzıada, Taılandta, Bırmada ósiriledi.
Úshinshi kómek: Bul sýsyndy ishpese qazaqtardyń basy aýrady.
Jaýaby: Shaı
3. Bul damýshy eldiń aýmaǵy eki dúnıe bóliginde ornalasqan. El halqynyń kóp bóligi álemdegi eń belgili ózeniń ańǵary men atyraýynda turady. El astanasy - materıktegi asa iri aglomerasıalardyń biri. Tarıhı - mádenı eskertkishter men rekreasıaly resýrstarǵa baı bolýy sebepti týrızm halyqaralyq dárejede damyǵan. El aýmaǵynda munaı óndiriledi. Jergilikti halyq negizinen aýyl sharýashylyǵymen aınalysady. Maqta - el eksportynyń mańyzdy bóliginiń biri.
Birinshi kómek: Afrıka men Azıa dúnıe bóliginde ornalasqan.
Ekinshi kómek: Jerorta teńiziniń ońtústiginde ornalasqan.
Úshinshi kómek: Pıramıdalar eli.
Jaýap: Egıpet
4. Bul eldiń ataýy óz tilderinen aýdarǵanda "tómen jatqan jer" degen maǵyna beredi. El Soltústik teńiz jaǵalaýynda ornalasqan. El aýmaǵynda halyq óte tyǵyz ornalasqan. Ónerkásiptegi joǵarǵy tehnologıa salalarynyń úlesi jóninen dúnıe júzinde Japonıadan keıin 2 oryn alady. Aýyl sharýashylyǵynyń basty salasy - kókónis jáne jemis - jıdek ósirý. Mal sharýashylyǵynyń negizi - sútti sıyr ósirýge mamandanǵan. Dúnıe júzine áıgili qara ala sıyr tuqymy ósiriledi.
Birinshi kómek: Munda sıyrǵa arnap eskertkish qoıylǵan.
Ekinshi kómek: Bul eldi gúlderdiń otany dep te ataıdy.
Úshinshi kómek: Bul eldi ekinshi ataýymen Golandıa dep te ataıdy.
Jaýap: Nıderland
6 - kezeń. «Topbasshylar saıysy» bóliminde ár toptyń basshylary saıysady. Termınderdi retimen jazyp shyǵý, ár durys jaýapqa 1 upaıdan beriledi.
İİİ. Qorytyndy. Ádilqazylar alqasy upaı sandaryn shyǵaryp, jeńgen topty marapattaıdy.
Synyp: 8 synyptar;
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń geografıa pánine degen qyzyǵýshylyqtaryn oıata otyryp, oqýshylar dúnıetanymyn keńeıtý; ár qurlyqtyń, ár eldiń, sondaı - aq ózderiniń týǵan ata mekeniniń qyzyqty da kúrdeli geografıasyn qalaı meńgergendikterin baqylaý, jańany bilýge qyzyqtyrý, tez oılana bilýge úıretý, geografıadan alǵan bilimderin ortaǵa salýǵa úıretý, daǵdylandyrý;
Kútiletin nátıje:
1. Oqýshylar dúnıetanymy keńeıedi;
2. Jańany bilýge qyzyǵady;
3. Tez oılana bilýge úırenedi;
Kórnekilikter: Slaıdtar, kartochkalar, sýretter, beınebaıandar;
Pánaralyq baılanys: bıologıa, qazaq tili;
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrýshylyq. Oqýshylarmen amandasyp, synypty 2 topqa bólý;
(Suńqar jáne Tulpar)
İİ. Negizgi bólim.
a) Ár top ózderin tanystyrady;
á) Muǵalim saıys erejelerimen, bólimderimen tanystyrady;
b) Ádilqazylar múshesi saılanady;
Saıysty bastaý
1 - kezeń. «Elder men astanalar»
2 - kezeń. «Bilimdi myńdy jyǵar»
3 - kezeń. «Álipbıdi áripte»
4 - kezeń. «Qazaqstan qoryqtary»
5 - kezeń. «Oılan, tap!»
6 - kezeń. «Topbasshylar saıysy»
1 - kezeń. «Elder men astanalar» bóliminde 8 uıashyq astynda jasyrylǵan 8 suraq beriledi. Ár top uıashyqty tańdap, suraǵyna jaýap beredi. Ár jaýapqa 1 upaı;
Jasyl uıashyqtar.
1. Aýstralıanyń 5 - astanasy. (Kanberra)
2. Orys qyzy atymen atalatyn astana. (Sofıa)
3. Eń jaqsy damyǵan Afrıka eli. (Ońtústik Afrıka Respýblıkasy)
Qyzyl uıashyqtar.
1. Eń bıik ornalasqan astana. (La - Pas)
2. Japyraǵynda úıeńki beınelengen el? (Kanada)
3. Grınvıch merıdıany qaı eldiń astanasyn kesip ótedi? (Ulybrıtanıa - London)
Kók uıashyqtar.
1. Dál ortasynan ekvator syzyǵy kesip ótetin el, astanasy (Ekvador, Kıto)
2. Dúnıe júzindegi eń kishkentaı el qaı astanada ornalasqan? (Rımde - Vatıkan)
2 - kezeń. «Bilimdi myńdy jyǵar» bóliminde barlyǵy 12 suraq qoıylady.(Shtordyń kómegimen jabylady) Ár jaýapqa 1 upaı;
1. Aýanyń kóldeneń baǵytta qozǵalýy........ atalady. (jel)
2. Absolút bıiktikteri birdeı núktelerdi qosatyn syzyqtar.... atalady. (ızogıeta)
3. Qazaqstannyń táýelsizdigin eń alǵash bolyp moıyndaǵan el? (Túrkıa)
4. "Kún Shyǵys" eli? (Japonıa)
5. Qurlyq betindegi ishine sý tolǵan tabıǵı oıys....... dep atalady. (kól)
6. Pishini jolbarysqa uqsaıtyn túbek? (Skandınavıa)
7. Ul balanyń atymen atalatyn paıdaly qazba? (Almas)
8. Qazaqstan Respýblıkasynyń eń kishi shekarasy qaı elmen, qansha shaqyrym? (Túrkmenstan – 426km)
9. Jan - jaǵyn sý qorshaǵan qurlyqtyń shaǵyn bóligi? (aral)
10. Jer betinde polústen polúske oısha júrgizilgen syzyq? (merıdıan)
11. Qyzdyń atymen atalatyn kól? (Vıktorıa)
12. Qazaqstan jer kóleminen qaı elden keıin 9 - orynda? (Argentınadan keıin);
3 - kezeń. «Álipbıdi áripte» bóliminde Alfavıttiń birneshe áripteri beriledi. Ár top 7 áripten tańdap, suraqtaryna jaýap beredi. Ár durys jaýapqa 1 upaı;
A – Besinshi muhıt dep atalatyn qabyq; (Atmosfera)
Á – Bul memlekettiń astanasy – Baký qalasy; (Ázirbaıjan)
B – Táýligine baǵytyn 2 ret ózgertetin jel; (Brız)
V – Sırek kezdesetin tústi metal; (vólfram)
G – Atyraý qalasynyń burynǵy ataýy; (Gýrev)
D – Paleozoı erasynyń dáýiri; (devon)
E – Jetisý Alataýynyń ońtústik - shyǵysynda Qytaıdy ornalasqan Ebinur kóli qazanshuńqyrynda soǵatyn jel; (Ebi)
J – Kaspııge quıatyn negizgi ózen; (Jaıyq)
Z – Jeti juttyń biri; (Zilzala)
I – Janartaýlar eli; (Islandıa)
K – Aýa - raıynyń bir jerge tán kópjyldyq ortasha jaı - kúıi; (klımat)
Q – Qazaqstandaǵy kólemi jóninen eń úlken oblys; (Qaraǵandy)
L – Bastapqy merıdıan kesip ótetin qala (London)
M – Jezqazǵanda mol qory bar paıdaly qazba; (mys)
N – Atom bombasy tastalǵan Japonıa qalasy? (Nagasakı)
O – Munaıdy syrtqa eksporttaıtyn elderdi biriktiretin uıym; (OPEK)
Ó – Qazaqstannyń ekologıasy jaǵynan eń las qalasy; (Óskemen)
P – Ejelgi birtutas materık; (Pangeıa)
R – Qazaqstannyń eń úlken shekarasy qaı elmen? (Reseı)
S – Ǵalamshardyń biri (Satýrn)
T – Tynyq muhıttyń Ońtústik - Shyǵys Azıaǵa jaqyn mańynda paıda bolatyn surapyl daýyl; (Taıfýn)
Ý – Qazaq arasynan shyqqan geografıa salasyndaǵy saıahatshy ári geograf; (Sh. Ýalıhanov)
Ú – Teńiz deńgeıinen bıiktigi 200m-ge jýyq bıiktik ústindegi jazyq qalaı atalady? (ústirt)
U – AQSH pen Kanada shekarasynda ne ornalasqan? (Uly kólder)
F – Qazaqstan álemde bul paıdaly qazbanyń qory jóninen AQSH - tan keıingi 2 - orynda (fosforıt)
H – Vetnam astanasy; (Hanoı)
S – «qurylys nany» atalatyn qurylys materıaly; (sement)
Ch – AQSH - tyń iri qalasy? (Chıkago)
Sh – klımaty óte qurǵaq, ósimdigi ári jutań, ári sırek aýmaqtar; (shól)
E – Jer sharyndaǵy eki polústen birdeı qashyqtyqta oısha júrgizilgen sheńber; (ekvator)
Iý – BUU - nyń arnaýly mamandanǵan mekemesi (IýNESKO)
Ia – Ońtústik - shyǵys Azıadaǵy kishkentaı aral; (Iava)
4 - kezeń. «Qazaqstan qoryqtary» bóliminde ár topqa Qazaqstannyń qoryqtar týraly
4 deńgeıli suraqtan turatyn uıashyqtar beriledi. Ár top ózine tıistisine ǵana jaýap beredi.
1 - topqa
1. Eń alǵash qurylǵan qoryq? (Aqsý - Jabaǵyly, 1926j)
2. Aral teńiziniń soltústik - batysynda ornalasqan qoryq? (Barsakelmes qoryǵy)
3. Marqakól qoryǵynda kezdesetin dárilik ósimdik? (Aralıı)
4. Qıyr Shyǵysta ǵana kezdesetin malıýs bokata almasynyń jabaıy túri kezdesetin qoryq (Naýryzym)
2 -topqa
1. Mańǵystaý oblysynda ornalasqan eń jas qoryqtardyń biri? (Ústirt)
2. İle ózeniniń ataqty "ánshi taýy" Aqqum qalqan shóli qaı qoryqqa tıesili?(Almaty q)
3. Ústirt qoryǵynda ósiriletin jabaıy qoı? (mýflon)
4. IýNESKO - nyń tizimine erekshe qorǵalatyn batpaqty - shóldi landshaft retinde engen qoryq? (Qorǵaljyn qoryǵy)
5 - kezeń. «Oılan, tap!» bóliminde ár topqa tanymdyq suraqtar beriledi, toppen uıymdasyp suraqqa jaýap berý kerek. 3 kómek bolady, tek oılanyp 1 jaýap berý kerek, ekinshi jaýap qabyldanbaıdy. Ár suraqqa 50 upaıdan, biraq kómek alǵan saıyn 10 upaıdan shegerilip otyrady.
1. Grek mıfologıasynda Apolon bul ósimdik japyraǵynan gúldeste jasap basyna jáne óziniń saz aspabyna ádemilik retinde taǵyp júrgen. Sodan beri kúni búginge deıin bul gúldeste "dańq sımvoly" retinde halyqaralyq túrli saıystaǵy jeńimpazdardyń moıyndaryna taǵylyp júr.
Birinshi kómek: Otany - Jerorta teńizi jaǵalaýy.
Ekinshi kómek: Bul ósimdik Gresıa memleketiniń eltańbasynda beınelengen.
Úshinshi kómek: Bul ósimdik japyraǵyn dámdeýish retinde tamaqqa da paıdalanady.
Jaýap: Lavr japyraǵy.
2. Eń alǵash bul sýsyn 18 ǵasyrda golandyqtar dastarhanynda paıda bolǵan. Reseıge bul sýsyn tosynnan kelgen. 1638 jyly Moskvadan monǵol hanyna syılyq keledi. Rıza bolǵan han jaýap retinde óz syıyn jiberedi. Orys elshileri bul syıdy kórip, jaramsyz zat retinde qabyldap, óz elderin tómendetý dep esepteıdi. Degenmen syılyq Reseıge jetedi, patsha ony unatady. Basynda ony dári retinde paıdalanady, al 19 ǵasyrdan bastap ony óte kóp mólsherde paıdalana bastady.
Birinshi kómek: Otany - Qytaı
Ekinshi kómek: Qytaıdan basqa Úndistanda, Shrı-Lankada, Japonıada, Indonezıada, Vetnamda. Grýzıada, Taılandta, Bırmada ósiriledi.
Úshinshi kómek: Bul sýsyndy ishpese qazaqtardyń basy aýrady.
Jaýaby: Shaı
3. Bul damýshy eldiń aýmaǵy eki dúnıe bóliginde ornalasqan. El halqynyń kóp bóligi álemdegi eń belgili ózeniń ańǵary men atyraýynda turady. El astanasy - materıktegi asa iri aglomerasıalardyń biri. Tarıhı - mádenı eskertkishter men rekreasıaly resýrstarǵa baı bolýy sebepti týrızm halyqaralyq dárejede damyǵan. El aýmaǵynda munaı óndiriledi. Jergilikti halyq negizinen aýyl sharýashylyǵymen aınalysady. Maqta - el eksportynyń mańyzdy bóliginiń biri.
Birinshi kómek: Afrıka men Azıa dúnıe bóliginde ornalasqan.
Ekinshi kómek: Jerorta teńiziniń ońtústiginde ornalasqan.
Úshinshi kómek: Pıramıdalar eli.
Jaýap: Egıpet
4. Bul eldiń ataýy óz tilderinen aýdarǵanda "tómen jatqan jer" degen maǵyna beredi. El Soltústik teńiz jaǵalaýynda ornalasqan. El aýmaǵynda halyq óte tyǵyz ornalasqan. Ónerkásiptegi joǵarǵy tehnologıa salalarynyń úlesi jóninen dúnıe júzinde Japonıadan keıin 2 oryn alady. Aýyl sharýashylyǵynyń basty salasy - kókónis jáne jemis - jıdek ósirý. Mal sharýashylyǵynyń negizi - sútti sıyr ósirýge mamandanǵan. Dúnıe júzine áıgili qara ala sıyr tuqymy ósiriledi.
Birinshi kómek: Munda sıyrǵa arnap eskertkish qoıylǵan.
Ekinshi kómek: Bul eldi gúlderdiń otany dep te ataıdy.
Úshinshi kómek: Bul eldi ekinshi ataýymen Golandıa dep te ataıdy.
Jaýap: Nıderland
6 - kezeń. «Topbasshylar saıysy» bóliminde ár toptyń basshylary saıysady. Termınderdi retimen jazyp shyǵý, ár durys jaýapqa 1 upaıdan beriledi.
İİİ. Qorytyndy. Ádilqazylar alqasy upaı sandaryn shyǵaryp, jeńgen topty marapattaıdy.
You Might Also Like
