InfoHub Logo

Ertede bir óte úlken teńiz bolypty. Teńizdiń ortasynda bir ádemi úlken qyzyl gúl ósip turady eken. Ol gúlge eshbir adamnyń qoly jetpeıdi eken, sol teńiz mańynda turatyn adamdar, qansha sol gúldi julyp alaıyn desede, eshqashan joly bolmapty, teńiz ortasyna jetkende, sý adamdardy ózine tartady eken, adamdar qorqyp teńiz shetine shyǵyp qashyp ketedi eken. Bir kúni bir hanzada basqa elden jol júrip kele jatyp, sol teńiz shetine demalyp otyryp, teńizge rahattanyp shomylady, bir kezde teńiz ortasyndaǵy gúldi kórip tań qalady. Teńiz shetine shyǵyp demalyp otyrady. Tún bolady. Teńizdiń ortasynda bir ádemi úlken qyzyl gúl ósip turǵan bir sulý hanshaıymǵa aınalyp, teńizden shyǵa keledi. Hanzada tyǵylyp bul ne ǵajap dep tań qalyp kórip turady. Hanshaıym tike patsha saraıyna júrip barady. Hanshaıymnyń  artynan ańdyp júredi.

Hanshaıym tike patsha saraıyna baryp, patshamen patshaıymnyń bólemesiniń terezesinen qarap ábden jylap turady. Tań atyp qalǵanda   patsha saraıynan óz teńizine qaraı qaıtadan hanshaıym qaıtady. Muny kórgen hanzada tań qalyp, ertenine qaıta hanshaıymdy ańdydy. Hanshaıym tún ortasynda taǵy patsha saraıyna baryp, patshamen patshaıymdy terezeden kórip jylap, tań atyp qalǵanda, teńizge qaıtyp kele jatady. Hanzada shydaı almaı hanshaıymdy ustap alady. Hanshaıym shoshyp ketedi de, meni jibershi erten osy jerge kelemin sonda seniń bilgiń kelgen suraqtaryńa jaýap aıtamyn deıdi, hanzada qazir nege aıtpaısyń óz qupıańdy deıdi, men qazir ketpesem ýaqytym boldy men ólip qalam dedi.

Hanzadamen hanshaıym ertensine kezdesedi. Hanshaıym jylap bar bolǵan oqıǵany aıtady. Ertede men anam ekeýmiz osy teńizde kememen basqa elge baryp kele jatqanbyz. Sol kúni keremet aýa raıy edi, anam ekeýmiz ashyq teńizdi tamashalap tur edik, bir kezde sýdan jalmaýyz   kempirdiń shyqqanyn kórdim, jalmaýyz taptym osynda túsip ketken edi birde dep kempir taptym sıqyrly taıaqshamdy, kóp jyldar boıy, izdegem aqyry taptym endi bul sıqyrly taıaqshanyń sıqyry áli boıynda ma eken kóreıin, dep bizdiń kememizdiń ústinen aryda beride ushty.

Bir kezde bizdiń kúzetterimizdi jasyl shópke aınaldyrdy meni myna sulý hanshaıym qyzyl gúlge aınalsyn dep meni gúlge aınaldyryp jiberdi, meniń jasym tórtte edi, anam kóz aldymda talyp qaldy, al jalmaýyz kempir máz bolyp, sıqyry áli kúshinde eken dep orman jaqqa  ushyp ketti. Men jylap qala berdim. Biraq kúzetter kóp adamdarymyz jasyl japyraqqa aınalǵan, kememizdi jaǵaǵa jetkizdik onda ákem kútip turǵanyn kórdim biraq biz qaıta teńiz ortasyna ketip qaldyq deıdi. Meni ákem anam ekeýmizge qoıǵan kúzet adamdar áli jasyl japyraqqa aınalsada, qorǵap keledi.

Men kúnde tún ortasynda hanshaıymǵa aınalamyn, sol ýaqytta patsha saraıyna baram ıaǵnı ákem men sheshemdi kórip jylaımyn, ákem anamnyń basynda, anama qarap otyrady anam kúni búginge deıin aýyryp tósek tartyp jatyr, olardy ózimniń mundaı kúıge túskenime qatty yzam kelip jylap turamyn. Ýaqytym bitkende qaıta qara teńizge oralamyn. Búginge deıin áli meni eshkim bul sumdyqtan qutqarmady menińde  kúzetshilerimdi, jasyl shópterdide eshkim qutqarmady, bar shyndyq osy dedi, hanzada qoryqpa men senderdi qutqaramyn tek jalmaýyz kempirdiń ketken jaǵyn kórset dedi, hanshaıym kórsetedi.

Men saǵan senemin, degenmen abaı bol, jalmaýyz kempirdiń qolynda sıqyrly taıaqsha bar dedi. Hanshaıym qoryqpa men seni de  kúzetshilerińdi de qutqaramyn dedi de jolǵa shyqty. Hanzada jolda kele jatyp, ormanda bir qustyń balapany shyq-shyq etip, aspannan kele jatqanyn estip, balapandy qolymen qaǵyp aldy, bir aǵash basynan balapan qulap ketipti, biraz ýaqyt ótkende, qus ushyp kelip rahmet saǵan  balapanymdy qutqaryp qaldyń. Saǵan ne kómek bersem eken deıdi. Men jalmaýyz kempirdiń úıin izdep júrgen edim, bilseń aıtshy dedi, sen  týra kelesiń, osy orman shetinde turady, biraq onyń qolynda sıqyrly taıaǵy bar abaıla, sen ol úshin birinshi sıqyrly taıaqty jasyrǵan jerin bilip al, áıtpese saǵan jalmaýyz kempirdi jeńý ońaıǵa soqpaıdy, jalmaýyz kempir osy ormandaǵy ańdardyń bárin sıqyrlap tastaǵan, biri  úıin jınasa, biri tamaǵyn pisiredi, al ózi tań atqannan ushyp ketedi, keshke sharshap kelip tamaqqa toıyp uıqtap qalady, sen sol kezde birinshi sıqyrly taıaǵyn tap deıdi.

Jaqsy sen maǵan sıqyrly taıaqty jalmaýyz kempir qaıda jasyrǵanyn kórip kel, men sosyn baryp jalmaýyzǵa sazaıyn berem dedi. Qus jaraıdy dep jalmaýyzdy úsh kún úsh tún ańdydy. Jalmaýyz kempirdiń sıqyrly taıaqty jasyratynyn kórip bildi qus. Hanzada men kórdim, jalmaýyz kempir ormandaǵy eń bıik aǵash basyna sıqyrly taıaqty jasyrady eken, tańerteń aspanǵa usharda sol bıik aǵash basynan alyp  ketedi, keshke úıine kelgende bıik aǵash basyna jasyryp ketedi eken dep aıtty. Endi sol aǵash basynan, sen sıqyrly taıaqshany maǵan alyp  kel biz, bul sıqyrdan barlyǵyn qutqaramyz aqyldy qus dedi. Hanzada men seniń qolyna alyp kelip beremin dedi. Aqyldy qus mende senimen birge baramyn dep ekeýi birge baryp jalmaýyz kempir sıqyrly taıaqty tyǵatyn jerge baryp ekeýi jasyrynyp qalady. 

Jalmaýyz kempir keshke ushyp kelip, sıqyrly taıaqty jasyryp úıine ketedi. Qus aǵash basyna baryp sıqyrly taıaqshany aýzymen esh tistep  ala almady, qustyń aýzyna óte aýyr boldy. Hanzada aǵash basyna órmelep shyǵyp, sıqyrly taıaqshany qolyna aldy. Aǵash basynan jerge  túsip kele jatqanda tań atyp ketip, jalmaýyz kempirmen kezdesip qalady ekeýi sıqyrly taıaqqa ábden talasyp, hanzada jalmaýyz kempirdi  jeńedi. Hanzadanyń artynan kelip sıqyrly taıaqty alamyn degen jalmaýyz ormandaǵy óte úlken úńgirge túsip ketedi.  Hanzada barlyq  orman ańdaryn sıqyrdan bosatyp, qutqardy. Hanzada úlken teńizge kelip, hanshaıymdy, kúzetshilerimen qutqardy, endi sıqyrly taıaqsha sen  patshaıymdy, aýrýynan jaz dep buıyrdy da, Hanshaıym bul taıaqshanyń endi eshkimge keregi joq dep ortasynan syndyryp sýǵa teńiz túbine  tastady. Hanzadamen hanshaıym patsha saraıyna keldi patsha men patshaıym ekeýin qarsalyp úlken toı  jasady, mine osylaısha barlyǵy baqqytty ómir súripti.

Tashodjaeva Jumakúl Bektashqyzy

---