Jalpyadamzattyq qundylyqtar: AQIQAT
Referat
Taqyryby: Jalpyadamzattyq qundylyqtar: AQIQAT
Jospar
İ. Kirispe
Jalpyadamzattyq qundylyqtar – mekteptiń búkil pedagogıkalyq úderisiniń negizi
İİ. Negizgi bólim:
a) Aqıqat – ózin – ózi taný maqsaty;
á) Absolútti aqıqat. Salystyrmaly aqıqat
b) Meniń ómirimdegi aqıqattyń mańyzy
İİİ. Qorytyndy
Úİ paıdalanǵan ádebıetter
Rýhanı - adamgershilik – adamdarǵa degen izgi nıettilik, qurmet, janashyrlyq pen senim, keńpeıildilik, basqalardyń múddesi úshin jan aıamaýshylyq sıaqty jeke qasıetterdi qamtıdy, sondaı - aq kishipeıildilik, adaldyq, shynshyldyq ta rýhanı - adamgershilikke jatady.
«Jalpyadamzattyq qundylyqtardy oqytý – «Ózin - ózi tanýǵa» negizgi rýhanı jol bolyp tabylady»
Sara Alpysqyzy:«Ár bala – keremet rýhanı kúsh ıesi. Ol shetsiz sheksizdikti tanyp bilýge umtylady. Mundaı umtylys adam balasynyń boıynda dúnıege kelgen sátinde - aq paıda bolady. Sondyqtan da kez kelgen muǵalim ár balaǵa rýhanı kúsh ıesi retinde qaraýy kerek. Muǵalimniń mundaı kózqarasy balanyń belsendiligin arttyrady. Bilimge degen qushtarlyǵyn kóbeıtedi. Balaǵa senimmen qaraý balany tek qýattandyra túsedi».
«Adam degenimiz úsh túrli júıeden (Tán, Jan, Rýh) turatyn tirshilik ıesi». «Adam tabıǵatyndaǵy úsh júıeniń: Tán, Jan, Rýhtyń tárbıesi túzelmeı, ádiletti qoǵam da, meıirimdi memleket te bolýy múmkin emes!...»
Qazirgi zamanda jalpy álemge ortaq adamzattyń birligi ólsheýsiz ósip keledi, jalpy taǵdyr jáne jalpy jaýapkershilikpen birlesken jańa júıe qaǵıdasy qalyptasýda, sol sebepti sosıologtar birtutas órkenıet qurý týraly aıtqandy jón kóredi. Barlyq adamdardyń ómirlik qyzyǵýshylyǵyna túrtki bolatyn – “qazirgi jahandyq máseleler” degen ataý aldy. Bul máseleler quramy adamzat aldyna jahandyq máseleni qoıdy. Iaǵnı “adamzat kún kóris” úshin jasalǵan áreketter adamzattyń rýhanı jutańdyqqa ákeledi.
Qazirgi zamandaǵy jahandyq máseleler
Jeke tulǵalyq qoǵamdyq álemdik ekologıalyq daǵdarys daǵdarys daǵdarys
Jeke tulǵalyq daǵdarys(jeke bas daǵdarysy)
1. Zıatkerlik - jan - jaǵyndaǵy barlyq zatty úırenip alǵysy kelip kúızeliske kelý.
2. Emosıonaldyq – kórgen bilgenin úırene almaı kúızeliske ushyraý.
3. Tándik – kúızelisten ishki tándik daǵdarysqa kelý.
Qoǵamdyq álemdik daǵdarys
Ekonomıkalyq - mamandyq túri kóp, jumys joq.
Saıası - alys saparǵa shyǵý úshin ýaqyt taýyp jol júremiz, alaıda jaqyn jerdegi kórshiniń úıine barýǵa ýaqyt tappaımyz.
Mádenı - adamdar keremet aqyldy, adamgershiligi tómen.
Otbasylyq - salynyp jatqan úıler óte kóp, alaıda tatý - tátti otbasylar jyldan jylǵa azaıyp barady.
Bilim berý - ǵylymı dárejesi bar adamdar óte kóp, parasatty oılaıtyn danyshpan joq.
Aksıologıa -( grek tilinen alǵanda «qundylyq», logos - ilim qundylyq kategorıasyn zertteıtin fılosofıa salasy. Adam úshin asa mańyzdy zattar qubylystar, qasıetter, jaı kúılerdi qundylyqtar dep ataımyz. Jeke adam úshin barlyq qundylyqtardyń bireýiniń mańyzy joǵaryraq bolsa, ekinshisiniń mańyzy azyraq bolady. Ómirde adam sanasynda qundylyqtar turaqtap qalmaıdy. Biri alǵa shyqsa, endi biri ekinshi kezekke jyljıdy.
T. I. Petrakova qundylyqtar júıesin úshke bólip qarastyrdy.
Tabıǵı qundylyq – bul adamnyń tabıǵı kúshi men jan dúnıesiniń qabilettiligi qundylyqtary, ıaǵnı aqyl - oı, sezim, kúsh - jiger t. b.
Júre paıda bolǵan qundylyqtar – bul adamnyń ıntellektýaldy jáne adamgershilik turǵydan damýy barysynda meńgergen qundylyqtar, ıaǵnı ádeptilik, sypaıylyq, syılastyq, janashyrlyq t. b.
Absolúttik jalpyadamzattyq qundylyqtar - ol ýaqytqa baǵynbaıtyn, eshqandaı ortamen, qoǵammen shektelmeıtin, búkil adamzat úshin mańyzy zor qundylyqtar.
Aqıqatty tanýǵa umtylys adamdy ózine mynandaı suraqtar qoıýǵa ıtermeleıdi:
1. Men kimmin?
2. Meniń ómirdegi maqsatym qandaı?
3. Qazirgi sátte qalaısha tolyq ómir súre alamyn?
4. Ózimniń ishki “Menimdi” qalaı tanı alamyn?
Bizdiń árqaısysymyzda úsh tulǵa bar
Fızıkalyq tánimizdi sanaly túrde sezinýimiz
Basqa adamdardyń biz týraly oılarynan qalyptasatyn bolmys
Súıispenshilikten jaratylǵan shynaıy jáne naǵyz bolmys
Aqıqat – tanym teorıasynyń negizgi kategorıasy, adam oıynyń ómir shyndyǵymen sáıkestiligi. Aqıqat — tanýshy kisiniń obektini durys, dál beıneleýi, adam sanasynan tys jáne táýelsiz kúıinde, ómir súrgen qalpynda kórsetýi. Aqıqat kategorıasy bilimniń zatqa sáıkes kelýin ǵana emes, tanymdyq qyzmet tásilin de sıpattaıdy. Obektıvti aqıqat — biliminiń adamǵa da, adamzatqada táýelsiz mazmuny. Aqıqat — salystyrmaly, sebebi ol ishki qaıshylyqta únemi damyp, tolyqtyrylyp, tereńdetilip, túzetilip otyratyn proses. Absolúttik aqıqat — zatty tolyq sıpattaıtyn, tanym damýynda teriske shyǵarylýy múmkin emes myzǵymas ilim. Salystyrmaly aqıqat pen absolúttik aqıqat dıalektık baılanysta. Salystyrmaly aqıqatta absolúttik aqıqattyń ushqyny bar, al absolúttik aqıqat salystyrmaly aqıqattyń jıyntyǵy negizinde quralady.
Aqıqatty tanyp - bilý prosesi — tarıhı qarama - qaıshylyqty, sheksiz proses. Aqıqat tereńde jatady. Ony uǵynýdyń qıyndyǵy da sonda. Qazaqtyń ǵylym týraly “ınemen qudyq qazǵandaı” degen maqaly aqıqatqa jetýdiń mánin de jaqsy ashyp beredi.
Jalpyadamzattyq qundylyqtar: AQIQAT. júkteý
Taqyryby: Jalpyadamzattyq qundylyqtar: AQIQAT
Jospar
İ. Kirispe
Jalpyadamzattyq qundylyqtar – mekteptiń búkil pedagogıkalyq úderisiniń negizi
İİ. Negizgi bólim:
a) Aqıqat – ózin – ózi taný maqsaty;
á) Absolútti aqıqat. Salystyrmaly aqıqat
b) Meniń ómirimdegi aqıqattyń mańyzy
İİİ. Qorytyndy
Úİ paıdalanǵan ádebıetter
Rýhanı - adamgershilik – adamdarǵa degen izgi nıettilik, qurmet, janashyrlyq pen senim, keńpeıildilik, basqalardyń múddesi úshin jan aıamaýshylyq sıaqty jeke qasıetterdi qamtıdy, sondaı - aq kishipeıildilik, adaldyq, shynshyldyq ta rýhanı - adamgershilikke jatady.
«Jalpyadamzattyq qundylyqtardy oqytý – «Ózin - ózi tanýǵa» negizgi rýhanı jol bolyp tabylady»
Sara Alpysqyzy:«Ár bala – keremet rýhanı kúsh ıesi. Ol shetsiz sheksizdikti tanyp bilýge umtylady. Mundaı umtylys adam balasynyń boıynda dúnıege kelgen sátinde - aq paıda bolady. Sondyqtan da kez kelgen muǵalim ár balaǵa rýhanı kúsh ıesi retinde qaraýy kerek. Muǵalimniń mundaı kózqarasy balanyń belsendiligin arttyrady. Bilimge degen qushtarlyǵyn kóbeıtedi. Balaǵa senimmen qaraý balany tek qýattandyra túsedi».
«Adam degenimiz úsh túrli júıeden (Tán, Jan, Rýh) turatyn tirshilik ıesi». «Adam tabıǵatyndaǵy úsh júıeniń: Tán, Jan, Rýhtyń tárbıesi túzelmeı, ádiletti qoǵam da, meıirimdi memleket te bolýy múmkin emes!...»
Qazirgi zamanda jalpy álemge ortaq adamzattyń birligi ólsheýsiz ósip keledi, jalpy taǵdyr jáne jalpy jaýapkershilikpen birlesken jańa júıe qaǵıdasy qalyptasýda, sol sebepti sosıologtar birtutas órkenıet qurý týraly aıtqandy jón kóredi. Barlyq adamdardyń ómirlik qyzyǵýshylyǵyna túrtki bolatyn – “qazirgi jahandyq máseleler” degen ataý aldy. Bul máseleler quramy adamzat aldyna jahandyq máseleni qoıdy. Iaǵnı “adamzat kún kóris” úshin jasalǵan áreketter adamzattyń rýhanı jutańdyqqa ákeledi.
Qazirgi zamandaǵy jahandyq máseleler
Jeke tulǵalyq qoǵamdyq álemdik ekologıalyq daǵdarys daǵdarys daǵdarys
Jeke tulǵalyq daǵdarys(jeke bas daǵdarysy)
1. Zıatkerlik - jan - jaǵyndaǵy barlyq zatty úırenip alǵysy kelip kúızeliske kelý.
2. Emosıonaldyq – kórgen bilgenin úırene almaı kúızeliske ushyraý.
3. Tándik – kúızelisten ishki tándik daǵdarysqa kelý.
Qoǵamdyq álemdik daǵdarys
Ekonomıkalyq - mamandyq túri kóp, jumys joq.
Saıası - alys saparǵa shyǵý úshin ýaqyt taýyp jol júremiz, alaıda jaqyn jerdegi kórshiniń úıine barýǵa ýaqyt tappaımyz.
Mádenı - adamdar keremet aqyldy, adamgershiligi tómen.
Otbasylyq - salynyp jatqan úıler óte kóp, alaıda tatý - tátti otbasylar jyldan jylǵa azaıyp barady.
Bilim berý - ǵylymı dárejesi bar adamdar óte kóp, parasatty oılaıtyn danyshpan joq.
Aksıologıa -( grek tilinen alǵanda «qundylyq», logos - ilim qundylyq kategorıasyn zertteıtin fılosofıa salasy. Adam úshin asa mańyzdy zattar qubylystar, qasıetter, jaı kúılerdi qundylyqtar dep ataımyz. Jeke adam úshin barlyq qundylyqtardyń bireýiniń mańyzy joǵaryraq bolsa, ekinshisiniń mańyzy azyraq bolady. Ómirde adam sanasynda qundylyqtar turaqtap qalmaıdy. Biri alǵa shyqsa, endi biri ekinshi kezekke jyljıdy.
T. I. Petrakova qundylyqtar júıesin úshke bólip qarastyrdy.
Tabıǵı qundylyq – bul adamnyń tabıǵı kúshi men jan dúnıesiniń qabilettiligi qundylyqtary, ıaǵnı aqyl - oı, sezim, kúsh - jiger t. b.
Júre paıda bolǵan qundylyqtar – bul adamnyń ıntellektýaldy jáne adamgershilik turǵydan damýy barysynda meńgergen qundylyqtar, ıaǵnı ádeptilik, sypaıylyq, syılastyq, janashyrlyq t. b.
Absolúttik jalpyadamzattyq qundylyqtar - ol ýaqytqa baǵynbaıtyn, eshqandaı ortamen, qoǵammen shektelmeıtin, búkil adamzat úshin mańyzy zor qundylyqtar.
Aqıqatty tanýǵa umtylys adamdy ózine mynandaı suraqtar qoıýǵa ıtermeleıdi:
1. Men kimmin?
2. Meniń ómirdegi maqsatym qandaı?
3. Qazirgi sátte qalaısha tolyq ómir súre alamyn?
4. Ózimniń ishki “Menimdi” qalaı tanı alamyn?
Bizdiń árqaısysymyzda úsh tulǵa bar
Fızıkalyq tánimizdi sanaly túrde sezinýimiz
Basqa adamdardyń biz týraly oılarynan qalyptasatyn bolmys
Súıispenshilikten jaratylǵan shynaıy jáne naǵyz bolmys
Aqıqat – tanym teorıasynyń negizgi kategorıasy, adam oıynyń ómir shyndyǵymen sáıkestiligi. Aqıqat — tanýshy kisiniń obektini durys, dál beıneleýi, adam sanasynan tys jáne táýelsiz kúıinde, ómir súrgen qalpynda kórsetýi. Aqıqat kategorıasy bilimniń zatqa sáıkes kelýin ǵana emes, tanymdyq qyzmet tásilin de sıpattaıdy. Obektıvti aqıqat — biliminiń adamǵa da, adamzatqada táýelsiz mazmuny. Aqıqat — salystyrmaly, sebebi ol ishki qaıshylyqta únemi damyp, tolyqtyrylyp, tereńdetilip, túzetilip otyratyn proses. Absolúttik aqıqat — zatty tolyq sıpattaıtyn, tanym damýynda teriske shyǵarylýy múmkin emes myzǵymas ilim. Salystyrmaly aqıqat pen absolúttik aqıqat dıalektık baılanysta. Salystyrmaly aqıqatta absolúttik aqıqattyń ushqyny bar, al absolúttik aqıqat salystyrmaly aqıqattyń jıyntyǵy negizinde quralady.
Aqıqatty tanyp - bilý prosesi — tarıhı qarama - qaıshylyqty, sheksiz proses. Aqıqat tereńde jatady. Ony uǵynýdyń qıyndyǵy da sonda. Qazaqtyń ǵylym týraly “ınemen qudyq qazǵandaı” degen maqaly aqıqatqa jetýdiń mánin de jaqsy ashyp beredi.
Jalpyadamzattyq qundylyqtar: AQIQAT. júkteý
You Might Also Like
