InfoHub Logo

Bilim berý júıesiniń basty mindeti – jeke tulǵanyń ulttyq jáne jalpyadamzattyq qundylyqtar negizinde qalyptasýy men damýy jáne onyń kásibı jetilýi úshin qajetti jaǵdaı jasaý; balanyń tárbıelený, bilim alý jáne jan - jaqty qalyptasý, ana tilin, ulttyq salt dástúrlerdi saqtaý, aqparattaný, densaýlyǵyn nyǵaıtý sıaqty quqyqtaryn iske asyrý bolyp tabylady.
Qazirgi bilim berý úderisinde jeke tulǵanyń rýhanı - adamgershilik damýyna úlken mán berilýine oraı, adamgershilikke tárbıeleý men rýhanı jaǵynan qalyptasýy barlyq tárbıe úderisiniń ózegi bolyp otyr.

Qazaqstan Respýblıkasynda bilim berýdi damytýdyń 2011 - 2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasyndaǵy basty mindetterdiń biri – jalpy bilim beretin mektepterde Qazaqstan Respýblıkasynyń zıatkerlik, dene bitimi jáne rýhanı damyǵan azamatyn qalyptastyrý, tez ózgeretin álemde onyń tabytsy bolýyn qamtamasyz etetin bilim alýdaǵy qajettiligin qanaǵattandyrý.

Fenomenologıalyq nemese gýmanıstik paradıgmada jeke tulǵanyń ishki dúnıesin damytý, ony erikti, rýhanı jeke adam retinde taný jáne adamdarmen til tabysýynda erekshelený qabiletterin jetildirý qarastyrylady. Bilimniń gýmanıtarlyq paradıgmasynyń dińgegi – oqýshy emes, daıyn bilimdi meńgerýdegi aqıqatty túsinýshi adam. Munda oqýshy men muǵalim arasyndaǵy qarym - qatynas: yntymaqtastyq, ózara jaýapkershilik, óz pozısıasyn erkin tańdaý jaǵdaıynda dıalogtik ustanymda órbıdi.

Rýhanı – adamgershilik daǵdarys búgin jahandyq máselelerdiń biri bolyp sanalady. Sondyqtan, qazirgi kezde búkil álem jalpyadamzattyq qundylyqtar boıynsha jańa bilim baǵdarlamalaryn izdestirý ústinde. Japonıanyń bilim berý júıesi negizinde joǵary adamgershilikti tulǵa tárbıeleýge baǵyttalǵan kýrs alynǵan. Fransıada «óner arqyly tárbıeleý» tujyrymdamasy tabysy júzege asyrylýda. Lıtvada rýhanı – adamgershilik bilim berý boıynsha kýrs mindetti pán bolyp tabylady. Fınlándıada adamdar arasyndaǵy qarym – qatynastar men rýhanılyqty damytý, qoǵamdyq qarym – qatynastar men rýhanılyqty damytý, qoǵamdyq qarym – qatynastar men azamattyq ádep oqytylady.

Bizdiń elimizde «Ózin – ózi taný» rýhanı – adamgershilik bilim berý baǵdarlamasy júzege asyrylýda.
«Ózin – ózi taný» rýhanı – adamgershilik bilim berý ıdeıasynyń avtory – Sara Alpysqyzy osyndaı máńgilik saýaldarǵa jaýap izdeýde: «Jalpyadamzattyq qundylyqtarǵa, ózińiń bastaýyńa qaıta oralýyń kerek. Qazirgi bilim berý júıesindegi shekten tys talaptardy emes, ómir ádebin qaıta jańǵyrtý kerek. Halyq erte zamannan osy qundylyqtardy bilip, osy qundylyqtarmen ómir súrip, rýhanılyqtyń káýsarymen sýsyndap keldi. Biraq, keıingi onjyldyqtaǵy ómirdiń alasapyran aǵymynda adam óziniń bastaýyn umyt qaldyrdy. Oǵan aparar joldy izdeý ár adamnyń mindeti ekendigine men senimdimin», - degen.