InfoHub Logo

Bilim berý salasy: Áleýmettik orta
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketi: Aınalamen tanysý.
Taqyryby: Jaqsy men jaman ádetti taýyp kór.
Maqsaty: Balalardy jaqyn adamdarynyń, qurdastarynyń, keıipkerleriniń jaǵdaılaryna emosıanaldyq qarym – qatynas jasaýǵa yntalandyrý. Balalardy «jaqsy» «jaman» sózderiniń maǵynasy men olardy oryndy qoldanýǵa úıretý. Bala boıyna meıirimdilik, qaıyrymdylyq, adamgershilik jáne de basqa jaqsy ádetterdiń ornyǵýyna barynsha múmkindik jasaý. Áńgime keıipkerleriniń qylyqtary men minez – qulqyn talqylap, jaqsy qylyqtaryn atap kórsetý arqyly adamgershilikke tárbıeleý.
Ádis – tásili: Áńgimelesý, suraq – jaýap, oıyn.
Kórnekiligi: Beıneli sýretter, flanegraf.
Motıvasıalyq qozǵaýshy:
Balalar, búgin bizde erekshe kún, bizge kóp qonaqtar kelip otyr. Qane, qonaqtarmen amandasyp alaıyq.
Aldymyzdan kezikken,
Kóp tanysty kóremiz.
Bárine de izetpen,
Bizder sálem beremiz.
Sálemetizder me, apaılar!

İzdenýshi uıymdastyrýshy:
Balalar búgingi aınalamen tanystyrý oqý is - áreketinde biz adam boıyndaǵy «jaqsy men jaman» ádetter týraly áńgimelesemiz. Olaı bolsa sheńberge turyp, «Men qandaımyn?» degen oıyn oınaıyq.
Oıyn sharty: Men qolymdaǵy dopty laqtyryp «Sen qandaı balasyń?» - dep suraımyn. Sonda sender ózderińniń qandaı bala ekenderińdi aıtasyńdar.
- Bekjan, sen qandaı balasyń?
- Men ádepti balamyn.
- Kórkem, sen qandaı balasyń?
- Men ádemi balamyn.
- Men tártipti balamyn.
- Men taza balamyn – dep taǵy da basqa, birneshe balalar aıtyp shyǵady.
Bizdiń balalar óte jaqsy balalar eken. Boıymyzda osyndaı jaqsy ádetterdiń tabylǵanyna men qýanyp turmyn.
Endi ornymyzǵa otyryp, jaqsy ádettermen qatar jaman ádetterdiń de kezdesetini týraly áńgimelep kóreıik. Qane taqtadaǵy sýretterge nazar aýdara qoıyńdarshy.
- Balalar sýretten sender kimdi kórip tursyńdar?
- Balany
- Bul balaǵa at qoıaıyqshy, kim dep ataımyz?
- Arman dep ataıyq.
- Arman ne istep jatyr?
- Aǵash otyrǵyzyp jatyr.
- Al myna sýretten kimdi kórip tursyńdar?
- Taǵy bir balany.
- Al, bul balany kim ataımyz?
- Samat.
- Samat ne istep tur?
- Samat aǵashty syndyryp tur
- Al endi balalar osy eki balany salystyryp kóreıikshi, kimniń istegen is - áreketi durys?
- Armannyń
- Al kimniń is - áreketi durys emes?
- Samattyń.
- Bul jerde balalar, Samattyń is - áreketi durys emes, endeshe Samatqa qamqorlyq qasıeti jetispeı tur eken. Biz Samat sıaqty balalarǵa kómektesip, aǵashtarǵa qamqor bolýdy úıretip júreıik. Endi kelesi sýretke nazar aýdaraıyq.
Áńgime: - Bir kúni top bólmesinde Raýshan qýyrshaqpen oınap otyr edi, Aqbota keldi de qýyrshaǵyn surady. Raýshan qýyrshaqty bergisi kelmedi, sebebi ol jańadan ǵan oınaı bastaǵan edi. Aqbota qýyrshaqty Raýshannan tartyp almaqshy bolyp edi, qýyrshaqtyń aıaǵy julynyp qaldy.
- Qalaı oılaısyńdar, kimdiki durys emes?
- Aqbota durys istemedi. Oıynshyqty tartyp almaýy kerek edi.
- Ia, Aqbotanyń isi durys emes, oıynshyqty julqyp tartýǵa bolmaıdy. Oıynshyqty kútip, uqypty oınaý kerek. Raýshanda durys istemedi, ol oıynshyqty jańadan alǵan bolsa, sony Aqbotaǵa túsindirip, «Men biraz oınaıyn, sosyn saǵan beremin» - dep aıtý kerek edi. Oıynshyq tek Raýshandiki ǵana emes, barlyq top balalarynyń oıynshyǵy edi. Sondyqtan balalardyń kezektesip oınaǵany jón edi.
Sergitý sáti: Ornymyzdan turaıyq,
Qoldy belge qoıaıyq.
Bir otyryp, bir turyp,
Biz tynyǵyp alaıyq.
Bir, eki, úsh,
Ornymyzdy tabaıyq.
Refleksıvti korreksıalaý.
- Al balalar sonymen «jaqsy» degen ne eken,
- Aǵash otyrǵyzǵan jaqsy, gúl otyrǵyzǵan jaqsy
- Úlkenderge amandasyp, kómektesken jaqsy.
- Oıynshyqpen talaspaı, tatý oınaǵan jaqsy.
- Al, «jaman» degen ne eken:
- Aǵashty syndyrǵan jaman.
- Oıynshyqty syndyrǵan jaman.
- Bir – birimen tatý bolmaǵan jaman.
- Jaraısyńdar balalar, sender «jaqsy men jamandy» ajyrata ala biledi ekensińder. Endi «Jaqsy jáne jaman» degen oıyn oınaıyq.
Oıyn sharty: Stoldyń ústinde birneshe sýretter jatyr. Sol sýretti alyp, sýrettegi is - áreketiń ne týraly ekenin aıtyp «jaqsy» nemese «jaman» is - áreketin ajyratyp, jaqsy bolsa myna taqtadaǵy qyzyl jolaqqa, al jaman bolsa myna kók jolaqqa qoıamyz.
(Balalar sýretteri oryndaryna ornalastyrady)
Bárekeldi balalar, endi sender qandaı balanyń jaqsy, qandaı balanyń jaman ekenin bilesińder. Qane aıtyńdarshy,
- qandaı balany jaqsy bala deımiz?
- Tártipti, til alǵysh, oıynshyqtardy syndyrmaı kútip ustaıtyn, úlkenderge, kishkentaılarǵa kómektesetin balalardy aıtamyz
- Al qandaı balany jaman bala deımiz?
- Oıynshyqtardy, aǵashtardy syndyratyn, aıtqandy qylmaıtyn, tártipsiz balany jaman bala deımiz.
Durys aıtasyńdar balalar, biz búgingi oqý is - áreketimizde «jaqsy men jaman» ádetter týraly áńgimelestik. Sender jaqsydan úırenip, jamannan aýlaq júrýdi, bilýleriń kerek. Endeshe aldaǵy ýaqytta eshqashan jamandyq istemeı, qoldan kelgeninshe tek jaqsylyq jasap júreıik.
Bizdiń topta balalar,
Tatý – tátti oınaıdy.
Dos kóńili árqashan,
Tek jaqsylyq oılaıdy.
Kútiletin nátıje:
Bilýi: Bala «jaqsy jáne jaman» sózderiniń maǵynasyn ajyratýdy
bilýi kerek.
Meńgerýi: Bala boıyna jaqsy ádetterdi qabyldaı bilýdi meńgertý.
Jasaı alýy: Kúndelikti ómirde boıyna sińirgen jaqsy ádetterdi paıdalanyp, adamdarǵa meıirimdilik, qaıyrymdylyq, qamqorlyq, jaqsylyq jasaı alýy kerek.

Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany
Áıteke bı kenti, №7 «Baldyrǵan» balabaqshasynyń
tárbıeshisi Ernazar Gúlsim