Jasóspirimder arasynda sýısıdti áreketti aldyn alý
Jasóspirimder arasynda sýısıdti áreketti aldyn alý
Pedagogtarǵa arnalǵan dóńgelek ústel
Maqsaty: mektep pedagogtaryna jasóspirimdik shaqtaǵy sýısıd máselesi týraly aqparat berý. Jasóspirimdik shaqtaǵy sýısıd týraly túsinikti, onyń túrlerin, sebebin, qalyptastyrý. Otbasynda jáne mektepte jasóspirimder men balalar arasyndaǵy sýısıdtiń aldyn alý joldaryn qarastyrý.
Kún tártibinde
1. Sýısıdtik minez - qulyqtyń psıhologıalyq erekshelikteri
2. Sýısıdtiń túrleri men belgileri
3. Jasóspirimder arasyndaǵy sýısıdtik jaǵdaıdy aldyn alý sharalary
Búgingi bizdiń qoǵamda adamdardy alańdatatyn máseleler kóptep kezdesýde. Solardyń biri jasóspirimder arasyndaǵy sýısıdti minez - qulyq problemasy.
Jalpy sizderdiń túsinikterińiz boıynsha SÝISID degenimiz ne?
Jalpy sýısıd degenimiz bul sanaly túrde josparlanyp iske asatyn adamnyń ózine ózi qol jumsaý áreketi. Bul barlyq mádenıetke tán qubylys. Qazirgi tańda sýısıd dúnıe júzinde ólimniń basty sebebiniń biri retinde qarastyrylady. Bul qubylys ujymdyq sıpatqa ıe bolyp, juqpaly psıhıkalyq epıdemıaǵa aınalyp barady.
Sýısıd (aǵylshyn tilindegi suicide sózinen shyqqan, aýdarmasy ózine - ózi qol jumsaý) degenimiz bul maqsatqa baǵyttalǵan óz betimen ómirden ketý.
Ókinishke oraı, bul termın qazir kóp qoldanatyn sózimizge aınaldy. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń (DDU) jaqynda taratqan málimetterine súıensek, jylyna mıllıonnan astam adam ózin - ózi óltiredi eken.
Sýısıdtiń neshe túri bar?
Ǵalymdardyń aıtýynsha sýısıdtiń úsh túri bar:
1. Shynaıy sýısıd. Oǵan barǵan adam ómirden túńiledi, únemi kóńilsiz bolyp júredi, ólgisi keledi. Naqtyraq aıtqanda ómirdiń mánin joǵaltady.
2. Jarıalyq sýısıd. Ózin - ózi óltirgisi kelgenderdiń kóbi ólmesten buryn ózgelerdiń nazaryn ózine aýdarǵysy keledi (mysaly, bireýmen renjisse, qolyna sýyq qarý alyp, bolmasa arqan, jip ala júgirip, «ólem» deýi).
3. Jasyryn sýısıd. Bul túrinde adam óz - ózin óltirý jaqsy is emestigin túsinedi, biraq qıyndyqtan shyǵar shara, jol joq bolyp kóringendikten, ólimge aparatyn isterge bas tigedi (mysaly, nashaqorlyq, alkogolızm t. b).
Jasóspirimder arasynda sýısıdtik áreketke barýdyń qandaı belgilerin bilesizder?
Jalpy sýısıdti áreketke daıyndalyp júrgen jasóspirimderdi myna belgiler arqyly anyqtaýǵa bolady:
Sózdik belgiler:
1. Jasóspirim ólim týraly ashyq jáne týra aıta bastaıdy: «Men odan ári ómir súre almaımyn».
2. Óziniń tilegi týraly janama túrde túsinik beredi: «Men endi eshkim úshin problema týdyrmaıtyn bolamyn...».
3. Ózine ózi qol jumsaý taqyrybynda kóp ázildeý.
4. Ólim taqyrybyndaǵy suraqtarǵa qyzyǵýshylyq tanytý.
Minez - qulyq belgileri:
1. Ózi úshin mańyzdy bolǵan nárselerdi ózgelerge taratý, barlyq jumystaryn retke keltirý.
2. Jasóspirim is - áreketinde kelesideı radıkaldy ózgerister baıqalady: taǵamdardy óte az nemese óte kóp mólsherde qoldaný, oqý úrdisinde sabaqtardan esh sebepsiz qalý, berilgen úı tapsyrmalaryna kóńil bólmeý, joldastarymen qarym - qatynasqa túspeý, qyzbalyq kórsetý, kóńil - kúıdiń túsińki bolýy, qorshaǵan ortadaǵy qubylystarǵa nemquraıdylyq tanytý.
3. Álsizdik, úmitsizdik belgileriniń kórinýi.
Sýısıdti áreketke baratyn jasóspirimderdiń sıtýasıalyq belgileri:
1. Áleýmettik oqshaýlanǵan (joldastary bolmaıdy nemese bir ǵana dosy bolady);
2. Qalypty emes ortada ómir súretinder(otbasyndaǵy daǵdarys, ata - ananyń ishimdik qoldanýy).
3. Ózderin denelik, seksýaldy, emosıonaldy zorlyqtyń qurbany sezinetin jasóspirimder.
4. Buryn sýısıdti áreketke barǵan jasóspirimder.
5. Joldastary, tanys adamdary nemese otbasy músheleri sýısıd jasaǵandyqtan jasóspirimniń de sýısıdti minez - qulyqqa beıim bolýy.
6. Onyń jaqyn adamdarynyń ólimi, ata - analarynyń ajyrasýy
Jasóspirimder arasynda sýısıdtik áreketti aldyn alý úshin qandaı sharalar qoldanýǵa bolady?
Sýısıdti minez - qulyq belgileri kórinetin jasóspirimdermen tek arnaıy daıarlanǵan mamandar ǵana emes, kez - kelgen eresek (ata - ana, pedagogtar) jumys jasaı alady. Olarmen áńgimelesý jáne birikken is atqarý kezinde kelesi erejelerdi ustaný qajet:
1. Tyńdaı bilý sheberligi. Sýısıdti minez - qulyqty jasóspirimder árdaıym óz oılarymen ózgelermen bólisýge tyrysady, sebebi onyń oılary ózin úreılendiredi. Bundaı jasóspirimderdi muqıat, nazar salyp tyńdańyz. Kez - kelgen adamǵa jany daǵdarysqa ushyraǵan kezde ony bireýdiń tyńdaýǵa daıyn bolýy ol úshin óte mańyzdy. Oǵan sóıleý erkindigin berip, óz oıyńyzdy aıtý arqyly sóıleýshiniń monologyn buzbaýyńyz qajet. Jasóspirimdermen qamqorlyq qarym - qatynas ornatyp, ony erekshe nazarmen tyńdaý qajet.
2. Banalızasıa. Sýısıdti minez - qulyqty jasóspirim óziniń problemasyn aýqymdy (globaldy) sıpatta kóredi jáne oǵan synı kózqaras tanytýǵa qabiletsiz. Buǵan ásirese ómirlik tájirıbesi jetkiliksiz jasóspirimder beıim bolady. Sondyqtan ózińizdiń ómirlik tájirıbeńizdi qoldana otyryp, kez - kelgen problemanyń sheshimin tabýǵa bolatyndyǵyn túsindirińiz.
3. Estetıkalyq turǵyny qoldaný. Adamdardy ólimnen keıingi olardyń denesiniń estetıkalyq kórinisi úreılendiretindigi sýısıdologıada belgili. Sondyqtan kóptegen adamdar ólimnen keıingi óz deneleriniń sýretterin kórgennen keıin sýısıdti áreketten bas tartqan bolatyn. Estetıkalyq turǵy degenimiz sýısıdti minez - qulyqty jasóspirimderge olardyń ólimnen keıingi denesiniń sýretterin salyp kórsetý.
4. Bolashaqtan kózqaras. Bul prınsıpke sáıkes jasóspirim ózin jáne óziniń áreketterin keń kontekstte kórip, ómirlik qubylystarǵa fılosofıalyq turǵydan qaraýy tıis.
5. Jaqsylyq pen jamandyq ólshemderin jasaý. Jasóspirimniń ózi ózekti dep biletin sıtýasıalardyń negatıvti jaqtarynan aryltyp, onyń ómirindegi pozıtıvti qubylystardyń bar ekendigin esine salyp otyrý.
6. Kontrast áreketi(ózge adamdarmen salystyrý). Keıbir adamdar ózderine qaraǵanda álde qıyn sıtýasıadaǵy adamdardy kórgen kezde óz boıynda bolyp jatqan daǵdarys sezimderine shydamdylyq tanytady. Sondyqtan jasóspirimderge onyń sıtýasıasynan da qıyn jaǵdaılarmen kúresken adamdardy úlgi etý qajet.
7. Problemany sheshý úshin bar tájirıbeni qoldaný. Kez - kelgen adam ótken ómirinde belgili bir qıyndyqtarǵa kezdesedi jáne onyń sheshý joldaryn taba biledi. Sondyqtan jasóspirimderge onyń ótken ómirindegi kórsetken «batyldyq» daǵdylary týraly esine túsirip, qazir de sol tájirıbeni qoldanýǵa kómek berý.
8. Kúsh potensıalyn oıatý. Kóptegen sýısıdti minez - qulyqqa beıim jasóspirimder boıyndaǵy ózindik álsizdikti sezinedi. Oǵan osy kezde energetıkalyq bastaý taýyp berý qajet, ıaǵnı onyń boıynda erik - jiger, denelik kúsh, shydamdylyq kúshterdi oıatýǵa belsendi túrde kómektesý qajet.
9. Pozıtıvti bolashaq. Jasóspirimderge bolashaqqa qatysty josparlar qurýǵa kómek berý qajet. Olardyń boıynda keleshekke umtyldyratyn armandar men tilekter týdyrý kerek. Jasóspirimmen birige otyryp, taıaý ýaqytqa jospar qurylady. Keıin jasóspirimniń osy birigip qurylǵan jospardy tájirıbe barysynda júzege asyrýyna kómektesý qajet.
10. Ózgelerge qamqor bolý. Kóptegen adamdar álsiz, qamqorsyz qalǵan adamdarmen jumys atqarǵan kezde óz boıyndaǵy daǵdarys sezimder týraly umytyp ketedi. Sýısıdti minez – qulyqqa beıim jasóspirimder úshin bundaı obektige úı janýarlary men ózinen kishi ini, qaryndas, sińilileri aınalýy múmkin.
11. Qyzyǵýshylyqtar sferasyn keńeıtý. Jasóspirimderge ózderiniń jaǵdaıyn umytyp, odan alshaq ketýge kómektesetin is - áreket túrlerin tabýǵa kómek berý qajet: sporttyń belgili bir túrlerimen shuǵyldaný, túrli úıirmelerdiń jumysyna qatynasý, ujymdyq - qoǵamdyq is – sharalarǵa qatynasý jáne t. b.
12. Jaqyn adamdarmen qarym – qatynasy týraly jáne jeke mindetterin esine túsirip otyrý. Jasóspirimniń josparlap júrgen sýısıdti áreketi ony qorshaǵan jaqyn adamdaryna qanshalyqty aýyr tıetindigi týraly onyń oıyna únemi túsirip otyrý.
Sýısıdti minez - qulyqty jasóspirimdermen áńgimelesýdi júrgizgennen keıin bala daǵdarystan ótti degen pikir sizge kedergi keltirýi múmkin. Kóbine jasóspirimder ózine ózi qol salý týraly áńgimeleskennen keıin birshama jeńildep qalady, biraq keıin ýaqyt óte ol óziniń bastapqy oıyna qaıta oralýy múmkin. Sondyqtan ony sátti áńgimeden keıin jalǵyzdyqta qaldyrýǵa bolmaıdy. Ony únemi qoldap otyryńyz. Sizdiń jasóspirmniń taǵdyryna alańdaýyńyzdy, kómekke daıyndyǵyńyzdy sezinýi oǵan emosıonaldy súıenish bolady. Ol sizdiń kómegińizdi qabyldaı otyryp, durys qadam jasaıtyndyǵyna sendirińiz. Eger jasóspirim sizdiń kómegińizdi qabyldasa, onda oǵan rýhanı kúsh pen tepe - teńdikti qaıtarý ońaıyraq bolady.
Sýısıdti minez - qulyq belgileri baıqalǵan jasóspirimderge tek arnaıy daıarlanǵan mamandar ǵana emes sol belgilerdi baıqaǵan kez - kelgen adam kómek bere alady. Qoǵamnyń saıası, áleýmettik - ekonomıkalyq turaqsyzdyǵy saldarynan, qoǵam mádenıetindegi qundylyqtardyń tómendeýi, sátsiz otbasy men qolaısyz turmystyq - materıaldyq jaǵdaılar, jaǵymsyz qarym - qatynas, qorshaǵan ortadan, ásirese mekteptegi toptan oqshaýlaný, jasóspirimderdiń psıhıkalyq aýrýlarǵa ushyraýy, sátsiz romantıkalyq sıtýasıaǵa tap bolýy, ishimdik pen esirtki zattaryn qoldaný - mine osynyń barlyǵy jasóspirimderdiń sýısıdke barýyna alǵysharttar bolyp tabylady.
Pedagogtarǵa arnalǵan dóńgelek ústel
Maqsaty: mektep pedagogtaryna jasóspirimdik shaqtaǵy sýısıd máselesi týraly aqparat berý. Jasóspirimdik shaqtaǵy sýısıd týraly túsinikti, onyń túrlerin, sebebin, qalyptastyrý. Otbasynda jáne mektepte jasóspirimder men balalar arasyndaǵy sýısıdtiń aldyn alý joldaryn qarastyrý.
Kún tártibinde
1. Sýısıdtik minez - qulyqtyń psıhologıalyq erekshelikteri
2. Sýısıdtiń túrleri men belgileri
3. Jasóspirimder arasyndaǵy sýısıdtik jaǵdaıdy aldyn alý sharalary
Búgingi bizdiń qoǵamda adamdardy alańdatatyn máseleler kóptep kezdesýde. Solardyń biri jasóspirimder arasyndaǵy sýısıdti minez - qulyq problemasy.
Jalpy sizderdiń túsinikterińiz boıynsha SÝISID degenimiz ne?
Jalpy sýısıd degenimiz bul sanaly túrde josparlanyp iske asatyn adamnyń ózine ózi qol jumsaý áreketi. Bul barlyq mádenıetke tán qubylys. Qazirgi tańda sýısıd dúnıe júzinde ólimniń basty sebebiniń biri retinde qarastyrylady. Bul qubylys ujymdyq sıpatqa ıe bolyp, juqpaly psıhıkalyq epıdemıaǵa aınalyp barady.
Sýısıd (aǵylshyn tilindegi suicide sózinen shyqqan, aýdarmasy ózine - ózi qol jumsaý) degenimiz bul maqsatqa baǵyttalǵan óz betimen ómirden ketý.
Ókinishke oraı, bul termın qazir kóp qoldanatyn sózimizge aınaldy. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń (DDU) jaqynda taratqan málimetterine súıensek, jylyna mıllıonnan astam adam ózin - ózi óltiredi eken.
Sýısıdtiń neshe túri bar?
Ǵalymdardyń aıtýynsha sýısıdtiń úsh túri bar:
1. Shynaıy sýısıd. Oǵan barǵan adam ómirden túńiledi, únemi kóńilsiz bolyp júredi, ólgisi keledi. Naqtyraq aıtqanda ómirdiń mánin joǵaltady.
2. Jarıalyq sýısıd. Ózin - ózi óltirgisi kelgenderdiń kóbi ólmesten buryn ózgelerdiń nazaryn ózine aýdarǵysy keledi (mysaly, bireýmen renjisse, qolyna sýyq qarý alyp, bolmasa arqan, jip ala júgirip, «ólem» deýi).
3. Jasyryn sýısıd. Bul túrinde adam óz - ózin óltirý jaqsy is emestigin túsinedi, biraq qıyndyqtan shyǵar shara, jol joq bolyp kóringendikten, ólimge aparatyn isterge bas tigedi (mysaly, nashaqorlyq, alkogolızm t. b).
Jasóspirimder arasynda sýısıdtik áreketke barýdyń qandaı belgilerin bilesizder?
Jalpy sýısıdti áreketke daıyndalyp júrgen jasóspirimderdi myna belgiler arqyly anyqtaýǵa bolady:
Sózdik belgiler:
1. Jasóspirim ólim týraly ashyq jáne týra aıta bastaıdy: «Men odan ári ómir súre almaımyn».
2. Óziniń tilegi týraly janama túrde túsinik beredi: «Men endi eshkim úshin problema týdyrmaıtyn bolamyn...».
3. Ózine ózi qol jumsaý taqyrybynda kóp ázildeý.
4. Ólim taqyrybyndaǵy suraqtarǵa qyzyǵýshylyq tanytý.
Minez - qulyq belgileri:
1. Ózi úshin mańyzdy bolǵan nárselerdi ózgelerge taratý, barlyq jumystaryn retke keltirý.
2. Jasóspirim is - áreketinde kelesideı radıkaldy ózgerister baıqalady: taǵamdardy óte az nemese óte kóp mólsherde qoldaný, oqý úrdisinde sabaqtardan esh sebepsiz qalý, berilgen úı tapsyrmalaryna kóńil bólmeý, joldastarymen qarym - qatynasqa túspeý, qyzbalyq kórsetý, kóńil - kúıdiń túsińki bolýy, qorshaǵan ortadaǵy qubylystarǵa nemquraıdylyq tanytý.
3. Álsizdik, úmitsizdik belgileriniń kórinýi.
Sýısıdti áreketke baratyn jasóspirimderdiń sıtýasıalyq belgileri:
1. Áleýmettik oqshaýlanǵan (joldastary bolmaıdy nemese bir ǵana dosy bolady);
2. Qalypty emes ortada ómir súretinder(otbasyndaǵy daǵdarys, ata - ananyń ishimdik qoldanýy).
3. Ózderin denelik, seksýaldy, emosıonaldy zorlyqtyń qurbany sezinetin jasóspirimder.
4. Buryn sýısıdti áreketke barǵan jasóspirimder.
5. Joldastary, tanys adamdary nemese otbasy músheleri sýısıd jasaǵandyqtan jasóspirimniń de sýısıdti minez - qulyqqa beıim bolýy.
6. Onyń jaqyn adamdarynyń ólimi, ata - analarynyń ajyrasýy
Jasóspirimder arasynda sýısıdtik áreketti aldyn alý úshin qandaı sharalar qoldanýǵa bolady?
Sýısıdti minez - qulyq belgileri kórinetin jasóspirimdermen tek arnaıy daıarlanǵan mamandar ǵana emes, kez - kelgen eresek (ata - ana, pedagogtar) jumys jasaı alady. Olarmen áńgimelesý jáne birikken is atqarý kezinde kelesi erejelerdi ustaný qajet:
1. Tyńdaı bilý sheberligi. Sýısıdti minez - qulyqty jasóspirimder árdaıym óz oılarymen ózgelermen bólisýge tyrysady, sebebi onyń oılary ózin úreılendiredi. Bundaı jasóspirimderdi muqıat, nazar salyp tyńdańyz. Kez - kelgen adamǵa jany daǵdarysqa ushyraǵan kezde ony bireýdiń tyńdaýǵa daıyn bolýy ol úshin óte mańyzdy. Oǵan sóıleý erkindigin berip, óz oıyńyzdy aıtý arqyly sóıleýshiniń monologyn buzbaýyńyz qajet. Jasóspirimdermen qamqorlyq qarym - qatynas ornatyp, ony erekshe nazarmen tyńdaý qajet.
2. Banalızasıa. Sýısıdti minez - qulyqty jasóspirim óziniń problemasyn aýqymdy (globaldy) sıpatta kóredi jáne oǵan synı kózqaras tanytýǵa qabiletsiz. Buǵan ásirese ómirlik tájirıbesi jetkiliksiz jasóspirimder beıim bolady. Sondyqtan ózińizdiń ómirlik tájirıbeńizdi qoldana otyryp, kez - kelgen problemanyń sheshimin tabýǵa bolatyndyǵyn túsindirińiz.
3. Estetıkalyq turǵyny qoldaný. Adamdardy ólimnen keıingi olardyń denesiniń estetıkalyq kórinisi úreılendiretindigi sýısıdologıada belgili. Sondyqtan kóptegen adamdar ólimnen keıingi óz deneleriniń sýretterin kórgennen keıin sýısıdti áreketten bas tartqan bolatyn. Estetıkalyq turǵy degenimiz sýısıdti minez - qulyqty jasóspirimderge olardyń ólimnen keıingi denesiniń sýretterin salyp kórsetý.
4. Bolashaqtan kózqaras. Bul prınsıpke sáıkes jasóspirim ózin jáne óziniń áreketterin keń kontekstte kórip, ómirlik qubylystarǵa fılosofıalyq turǵydan qaraýy tıis.
5. Jaqsylyq pen jamandyq ólshemderin jasaý. Jasóspirimniń ózi ózekti dep biletin sıtýasıalardyń negatıvti jaqtarynan aryltyp, onyń ómirindegi pozıtıvti qubylystardyń bar ekendigin esine salyp otyrý.
6. Kontrast áreketi(ózge adamdarmen salystyrý). Keıbir adamdar ózderine qaraǵanda álde qıyn sıtýasıadaǵy adamdardy kórgen kezde óz boıynda bolyp jatqan daǵdarys sezimderine shydamdylyq tanytady. Sondyqtan jasóspirimderge onyń sıtýasıasynan da qıyn jaǵdaılarmen kúresken adamdardy úlgi etý qajet.
7. Problemany sheshý úshin bar tájirıbeni qoldaný. Kez - kelgen adam ótken ómirinde belgili bir qıyndyqtarǵa kezdesedi jáne onyń sheshý joldaryn taba biledi. Sondyqtan jasóspirimderge onyń ótken ómirindegi kórsetken «batyldyq» daǵdylary týraly esine túsirip, qazir de sol tájirıbeni qoldanýǵa kómek berý.
8. Kúsh potensıalyn oıatý. Kóptegen sýısıdti minez - qulyqqa beıim jasóspirimder boıyndaǵy ózindik álsizdikti sezinedi. Oǵan osy kezde energetıkalyq bastaý taýyp berý qajet, ıaǵnı onyń boıynda erik - jiger, denelik kúsh, shydamdylyq kúshterdi oıatýǵa belsendi túrde kómektesý qajet.
9. Pozıtıvti bolashaq. Jasóspirimderge bolashaqqa qatysty josparlar qurýǵa kómek berý qajet. Olardyń boıynda keleshekke umtyldyratyn armandar men tilekter týdyrý kerek. Jasóspirimmen birige otyryp, taıaý ýaqytqa jospar qurylady. Keıin jasóspirimniń osy birigip qurylǵan jospardy tájirıbe barysynda júzege asyrýyna kómektesý qajet.
10. Ózgelerge qamqor bolý. Kóptegen adamdar álsiz, qamqorsyz qalǵan adamdarmen jumys atqarǵan kezde óz boıyndaǵy daǵdarys sezimder týraly umytyp ketedi. Sýısıdti minez – qulyqqa beıim jasóspirimder úshin bundaı obektige úı janýarlary men ózinen kishi ini, qaryndas, sińilileri aınalýy múmkin.
11. Qyzyǵýshylyqtar sferasyn keńeıtý. Jasóspirimderge ózderiniń jaǵdaıyn umytyp, odan alshaq ketýge kómektesetin is - áreket túrlerin tabýǵa kómek berý qajet: sporttyń belgili bir túrlerimen shuǵyldaný, túrli úıirmelerdiń jumysyna qatynasý, ujymdyq - qoǵamdyq is – sharalarǵa qatynasý jáne t. b.
12. Jaqyn adamdarmen qarym – qatynasy týraly jáne jeke mindetterin esine túsirip otyrý. Jasóspirimniń josparlap júrgen sýısıdti áreketi ony qorshaǵan jaqyn adamdaryna qanshalyqty aýyr tıetindigi týraly onyń oıyna únemi túsirip otyrý.
Sýısıdti minez - qulyqty jasóspirimdermen áńgimelesýdi júrgizgennen keıin bala daǵdarystan ótti degen pikir sizge kedergi keltirýi múmkin. Kóbine jasóspirimder ózine ózi qol salý týraly áńgimeleskennen keıin birshama jeńildep qalady, biraq keıin ýaqyt óte ol óziniń bastapqy oıyna qaıta oralýy múmkin. Sondyqtan ony sátti áńgimeden keıin jalǵyzdyqta qaldyrýǵa bolmaıdy. Ony únemi qoldap otyryńyz. Sizdiń jasóspirmniń taǵdyryna alańdaýyńyzdy, kómekke daıyndyǵyńyzdy sezinýi oǵan emosıonaldy súıenish bolady. Ol sizdiń kómegińizdi qabyldaı otyryp, durys qadam jasaıtyndyǵyna sendirińiz. Eger jasóspirim sizdiń kómegińizdi qabyldasa, onda oǵan rýhanı kúsh pen tepe - teńdikti qaıtarý ońaıyraq bolady.
Sýısıdti minez - qulyq belgileri baıqalǵan jasóspirimderge tek arnaıy daıarlanǵan mamandar ǵana emes sol belgilerdi baıqaǵan kez - kelgen adam kómek bere alady. Qoǵamnyń saıası, áleýmettik - ekonomıkalyq turaqsyzdyǵy saldarynan, qoǵam mádenıetindegi qundylyqtardyń tómendeýi, sátsiz otbasy men qolaısyz turmystyq - materıaldyq jaǵdaılar, jaǵymsyz qarym - qatynas, qorshaǵan ortadan, ásirese mekteptegi toptan oqshaýlaný, jasóspirimderdiń psıhıkalyq aýrýlarǵa ushyraýy, sátsiz romantıkalyq sıtýasıaǵa tap bolýy, ishimdik pen esirtki zattaryn qoldaný - mine osynyń barlyǵy jasóspirimderdiń sýısıdke barýyna alǵysharttar bolyp tabylady.
You Might Also Like
