InfoHub Logo

Jasóspirimderdiń aýytqýshy minez – qulyq erekshelikterin psıhologıalyq turǵydan túzetý baǵdarlamasy

Maqsaty – jasóspirimderdiń tulǵalyq erekshelikterin psıhologıalyq túzetý.
Qatysýshylar: 9 synyptar
Minez – qulqynda ereksheligi bar jasóspirimdermen júrgiziletin psıhokorreksıalyq jumystyń tapsyrmalary:

1.Tulǵanyń adamdyq tıpteriniń qalyptasý erekshelikterimen jasóspirimderdi tanystyrý.
2.Minez – qulyqtaǵy aýytqýshylyqtyń aldyn alý baǵyttary men formalarymen jasóspirimderdi tanystyrý.
3.Agressıvtilik deńgeıiniń tómendeýi.
4.Emosıonaldyq mazasyzdyqtyń tómendeýi.
5.Qarym-qatynastyń tıimdi tásilderine úıretý.
6.Minez-qulyqtaǵy aksentýasıa deńgeıin tómendetý.
7.Jasóspirimderdiń tulǵalyq emosıonaldy aýmaǵyn túzetý.
8.Róldik oıyndardyń kómegimen minez – qulyqty túzetý.
9.Jasóspirimderge ózin-ózi baǵalaýyn qalyptastyrý.
10.Aýtorelaksasıaǵa oqytý.

Túzetý baǵdarlamasyn óńdeý birneshe kezeńderge bólinedi.
Aǵartýshylyq kezeńde – jasóspirimdermen áńgimelesý, dáris oqý.

Maqsaty – jasóspirimderdi minez – qulyqtaǵy aýytqýshylyqtyń aldyn alý baǵyttary men formalarymen tanystyrý.

Mindeti: Jasóspirimderdi tulǵalyq tıptiń qalyptasý erekshelikterimen tanystyrý.
Kelesi kezeń – jasóspirimderdiń minez – qulyq deńgeıiniń erekshelikteriniń kórsetkishterin túzetýge arnalǵan oıyndar men jattyǵýlardy jınaqtaý. Bul kezeńniń maqsaty jasóspirimderdiń tulǵalyq psıhologıalyq erekshelikterin túzetý bolyp tabylady.
Baǵdarlama mektepishilik pedagogıkalyq keńes otyrysynda talqylaýǵa usynylady.

Psıhokorreksıalyq jumystyń ádistemelik negizi:
Mektep ákimshiligi, ata-analar, muǵalimdermen áńgimelesý barysynda qazirgi tańda jasóspirimderdiń minez – qulqyndaǵy erekshelikter úlken másele týyndatyp otyrǵanyn kórip otyrmyz. Ol jasóspirimderdiń daý-damaıǵa kóp túsýi, ózin-ózi basqara almaı qalýy t.b. bolyp tabylady. Balanyń damýy óziniń mádenı - áleýmettik ortaǵa kirýimen sıpattalady, ıaǵnı balanyń áleýmettenýi jáne beıimdelýiniń qalaı júrip jatqanyna táýeldi. Psıhokorreksıalyq jumysty júrgizýdi mektep ákimshiliginen, ata – analardan jáne jasóspirimderdiń ózderinen ruqsat alý qajet. Kishi topta jasóspirimder arasyndaǵy tabıǵı ózara is - árekette arnaıy mehanızmder kórinis beredi; mundaı araqatynas úrdisinde jasóspirimder bir – birin jetkilikti túrde tanyp alady. Ózin jáne basqalardy túsinýge úırenedi, qabiletterin kórsetedi, qandaıda bir jaǵdaıda neni iske asyrý kerektigin biledi. Trenıńti júrgizýshiniń maqsaty – balalardyń is-áreketinde teń quqyqtyń saqtalýyn qadaǵalaý. Baǵdarlama sabaqtyń maqsatyn saqtaı otyryp, onyń basqa bólimderin tapsyrmalaryn, jattyǵýlaryn, materıaldaryn, tapsyrmanyń ótý uzaqtyǵyn ózgertýge bolatyndaı etip jasalǵan. Jattyǵýlar sabaqtan tys ýaqyttarda ótkiziletin bolǵandyqtan sabaq kestesi qysqartylǵan kúnderi tańdalynyp alynǵany jón. Árbir sabaq balalardyń emosıalyq jaǵdaıy men qyzyǵýshylyqtaryna baılanysty 40 mınýttan 1,5-2 saǵatty qamtýy múmkin.

Sabaq qurylymy: Barlyq sabaqtardyń qurylymy birdeı, jáne olardyń jeke komponentterin aýystyrýǵa, oryndaryn ózgertýge bolady.

Sabaq jalpy túrde tómendegideı beriledi:
1. Sálemdesý, qoshtasý rásimi;
2. Áńgime, dáris, pikirtalastar;
3. Baılanys oıyndaryn, psıhologıalyq úrdisterdi jattyqtyrýǵa arnalǵan etúdter, ártúrli jaǵdaılardaǵy minez-qulyq úlgilerin óńdeýge baılanysty etúdter;
4. qozǵalmaly oıyndar jáne dınamıkalyq relaksasıalar;
5.psıhotehnıkalyq jattyǵýlar; sezim men emosıany óńdeýge arnalǵan etúdter, ártúrli jaǵdaılardaǵy minez – qulyq úlgilerin óńdeýge baılanysty etúdter;
6. Qozǵalmaly oıyndar jáne dınamıkalyq relaksasıalar;
7. Aýtogendik, tynys alý jattyǵýlary, medıtasıa;
8. Kezekpen talqylaý jáne erkin sýret salý arqyly psıhoterapevttik oqıǵalardy tyńdaý;
9. Jeke sýretterdiń sújetterin áńgime jáne pikirtalas arqyly talqylaý;

Qajetti qural – jabdyqtar:
a.Magnıtofon;
b.Medıtasıa jáne relaksasıaǵa arnalǵan áýenderi bar kúıtabaq;
c.Sezimder men emosıalar jazylǵan blanktar; jaǵdaıattar jazylǵan kartochkalar; jaǵymdy qasıetter jazylǵan blanktar;
d.Skoch, qaıshy, túrli-tústi qaǵaz;
e.Sýret salýǵa arnalǵan qaǵaz, túrli –tústi qaryndashtar, paraqtar, qalamdar, boıaý, qylqalam.

Jumystyń effektıvtilik qaǵıdalary jasóspirimniń tulǵalyq jeke qasıetteriniń damýy, onyń shyǵarmashylyq talaptarynyń ashylýy, ishki dúnıesiniń tynyshtalýy, ózin - ózi baǵalaýdyń adekvattylyǵy, minez – qulyq kórinisteriniń jaǵymdy dınamıkasy, mazasyzdyq deńgeıiniń túsýi, emosıonaldy kerneýiniń, agressıvtilik deńgeıiniń tómendeýi bolyp tabylady.
Jasóspirimderdiń tulǵalyq psıhologıalyq erekshelikterin túzetýge arnalǵan baǵdarlama 6 sabaqtan turady.

№ 1 sabaq
Ýaqyt – 40 mınýt. Dáris. Oqýshylarmen naǵyz qazaqtarǵa tán minez-qulyq jaıynda áńgimelesý.
Maqsaty: qazirgi tańda jasóspirimder minez-qulyq erekshelikteri ózgerip, shetelden kóptegen aqparat quraldary (ınternet, teledıdar) arqyly qazaq mentalıtetine, minez-qulqyna jat kóptegen málimetter alýyna baılanysty, aldyn-alý sharalar júrgizip, dárister oqý, áńgimelesý.
Qoshtasý rásimi.

№ 2 sabaq
Ýaqyty – 55 mınýt.
Dáris «Óz sózimnen bastap...».
Maqsaty: jasóspirimderge sóıleý mádenıetiniń bizdiń ómirimizge, densaýlyǵymyzǵa áser etetindigi jaıly maǵlumat berý.

«Emosıa teńizinde» jattyǵýy
Nusqaý: Qane, qaısymyz ártúrli sezimdi beıneleıtin ataýlardy kóbirek atar ekenbiz? Kezekpen sózdi aıtyp ony plakatqa jazyp ketesiz.

Júrgizýshige keńes: maqsatymyz qatysýshylardyń emosıalyq sózdik qorlaryn baıytý. Bul jumysty toptar aralyq jarys ne «mıǵa shabýyl» túrinde uıymdastyra alasyz. Jumystyń nátıjesi retinde – plakatqa jazylǵan sózderdi sabaqtyń barlyq bólikteri barysynda qoldanýǵa bolady jáne jumys barysynda bul sózderdi tolyqtyryp otyrýǵa bolady. Bul toptyń emosıalyq sózdigi bolyp tabylady.
Taldaý: atalǵan sezimniń qaısysy saǵan basqasyna qaraǵanda kóbirek unaıdy? Senińshe, qaı sezim eń unamsyz? Saǵan osy sezimderdiń qaısysy (jaǵymdy ne jaǵymsyz) kóbirek tanys?
Júrgizýshi bir sezimdi ishteı oılap jasyrady. Sodan keıin tol sheńberden teris burylyp turyp kórsetpeı, «shýrým-býrým» degen sózdi ǵana sıpattaıdy.
Qoshtasý rásimi

№3 sabaq
«Sezim» jattyǵýy
Ýaqyty – 45 mınýt
Maqsaty: Qarym-qatynasqa túsý barysynda kóńil – kúıdi, emosıany sezine bilýdi úıretý.

Jattyqtyrýshy: qazirgi kóńil – kúılerin flomastermen qaǵaz betine emosıalardy beıneleı otyryp kórsetýlerin tapsyrý.
Nusqaý: sizdiń aldyńyzda túrli sezimder keltirilgen. Sóılemdi aıaqtańyz:
•Meniń aldymnan shyǵa kelse, onda men ... sezinemin.
•Kishkentaı balany kórgende, men ... sezinemin.
•Tanymaıtyn adamdy kórgende, men ... sezinemin.
•Birge oqyǵan synyptastarymdy kórgende, men ... sezinemin.
•Meniń tanysym toqtaı qalyp, qaltasyna qarady, men ... sezinemin.
•Men bireýmen sálemdeskenim, bóten bolyp shyqty, men ... sezinemin.
•Men eski mahabbatymdy kórdim, men .. sezinemin.
Qoshtasý rásimi

№4 sabaq
«Iá» jattyǵýy
Maqsaty: Mazasyzdaný deńgeıin tynyshtandyrý jáne tómendetý
Uzaqtyǵy: 20 mınýt
Mátin: kózdi jumyńdar, ózderińdi ormanda júrmin dep elestetińder.
Japyraq ıisin ıiskep, qustar ánin tyńdap, ormanda qydyryńdar. Qydyryp júrip, úńgirge jaqyndadyń. Qabyrǵasyn qolmen ustap, tastyń qattylyǵyn sezin. Úńgirdiń qasynda sarqyrap sý aǵyp jatyr. Sony tap. Sýdyń aqqanyn jáne orman tynyshtyǵyn qustardyń ánin estýge tyrys. Osynyń barlyǵyna ishki jan dúnıeńdi ash: ózińe yńǵaıly orynǵa otyryp tynyshtyqpen úılesimge kel. Búkil aınala sizdiń deneńizdi bastan aıaq toltyrsyn, «ıá» degen sóz barlyq áserge ensin, osy sózben sizdiń jaman kóńil-kúıińiz ketsin. Iá, meniń tamasha búginim men erteńim. İshińizden kúlkini sezińiz. Óz ótkenińiz, búgin erteńińizge kúlimdeńiz, bul kúlki óte maıda, juqa, jańa ashylǵan raýshan gúl sıaqty, ol sizdiń ishińizde ashylyp búkil deneńizge hosh ıis taratady. Ózińizge aıtyńyz «Men baqytty, salmaqty bolǵym keledi, áli men sondaı bolamyn».

Qoshtasý rásimi.

№5 sabaq
«Óz kóńil – kúıin beıneleý» jattyǵýy
Tapsyrma:
• Óz kóńil – kúı, sezim, emosıasyn sanaly basqarý qabiletin damytý.
• Basqa adammen áserlený óz sezimi men kóńil – kúı yńǵaılastyrý qabiletin damytý.
• Oryndaý ýaqyty: 30 mınýt.
• Júrgizilý barysy: balalar óz qalaýyndaǵy sýretti salyp, ózderiniń kóńil – kúılerine qatysty ony túrli – túske boıaıdy.

№6 sabaq
«Bárine ortaq zeıin» jattyǵýy
Maqsaty:
• qarym-qatynastyń verbaldy jáne verbaldy emes quraldaryn ushtastyra bilýdi damytý;
• qarym-qatynas quraldary arqyly qorshaǵandardyń zeıinin aýdarý daǵdylaryn qalyptastyrý.
Oıynǵa qatysýshylardyń barlyǵyna qarapaıym bir tapsyrmany oryndaý júkteledi. Fızıkalyq áreketterge júginbeı, kez-kelgen quraldar arqyly qorshaǵandardyń zeıinin ózine aýdarý kerek. Barlyq qatysýshylar bul tapsyrmany bir mezette oryndaıdy. Sońynda kim, qandaı quraldar arqyly basqalardyń zeıinin ózine aýdara bilgendigi talqylanady.

Jattyǵýǵa 15 mınýt ýaqyt beriledi.