InfoHub Logo

Ońtústik Qazaqstan oblysy, Maqtaral aýdany,
"Qyzyl tań" jalpy orta mektebiniń ınformatıka páni muǵalimi
Ásilbek Ámirhan Sahyuly

Sabaqtyń taqyryby: Keńeıtilgen almastyrý býferi
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Obektilerdi keńeıtilgen almasý býferiniń kómegimen jyljytý men kóshirý erejelerimen tanystyrý;
Tárbıelilik: Oqýshylardy keńeıtilgen almasý býferin paıdalanýǵa, tárbıelikke, uqyptylyqqa, tıanaqtylyqqa úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin, logıkalyq - abstraksıasyn damytý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: kompúter, oqýlyq, jumys dápteri

Sabaqtyń ótý barysy:
1. Oqýshylardy uıymdastyrý - 1mın.
2. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý - 3mın.
3. Jańa taqyrypty túsindirý - 12mın.
4. Kompútermen jumys - 20mın.
5. Sabaqty bekitý - 5mın.
6. Oqýshylardy baǵalaý - 3mın
7. Úıge tapsyrma berý - 1mın.

Ótken materıaldy qaıtalaý suraqtary:
1. Stılder degenimiz ne?
2. Stılderdi qalaı ózgertemiz?
3. Jańa stılderdi qalaı quramyz?
Jaýap: 1. Stıl — qaripterdiń, qarip mólsheriniń, abzastar aralyǵyndaǵy ara qashyqtyqtardyń t. t. — úılesýin taǵaıyndaıdy.

2. Formatırovanıe ınstrýmentter panelindegi mátindi ár túrli qariptermen, qaripterdiń mólsherlerimen jáne qaripterdiń keskinderimen san alýan túrge qubyltatyn (jartylaı qara, kýrsıv jáne jol astyn syzý sıaqty) komandalar arqyly.
3. Jańa stıldi jasaý úshin úlgi retinde kez kelgen bezendirilgen abzasty paıdalanýǵa bolady.

Jańa sabaqty túsindirý:
Keńeıtilgen almastyrý býferi arqyly qapshyqtardy, faıldar men tańbashalardy jyljytý men kóshirý:
Windows obektilerimen jumys istegende, obektilerdi kóshirý nemese bir orynnan ekinshi orynǵa jyljytý qajet bolady.
Obektilerdi kóshirgende, obekt burynǵy orynda qalady, al kóshirmesi jańa orynǵa ornalastyrady. Qansha kóshirme qajet bolsa, sonsha alýǵa bolady. Obektini jyljytqanda, ol jańa orynǵa ornalastyrylady da, burynǵy orynnan joq bolyp ketedi.
Obektilerdi jyljytý men kóshirýdiń birneshe joly bar. Solardy qarastyraıyq:
1. Tyshqannyń oń jaq batyrmasynyń kómegimen.
Obektini qapshyqtyń terezesinde jyljytý nemese kóshirý úshin, tyshqan nusqaǵysh obektiniń ústine ornalastyryp, onyń oń jaq batyrmasyn basyp turyp, jańa oryn jyljytady da, batyrmany bosatady. Budan keıin ekranda dınamıkalyq menú paıda bolady. Onda kelesi: eger kóshirý qajet bolsa, Kopırovat, jyljytý qajet bolsa, Peremestıt, tańbasha qajet bolsa, Sozdat ıarlyk komandalarynyń birin tańdaýǵa bolady.
2. Tyshqannyń sol jaq batyrmasynyń kómegimen.
Tyshqannyń sol jaq batyrmasymen obektini jyljytqanda, Ctrl nemese Shift perneler qoldanýǵa bolady.
1. Jyljytý kezinde Ctrl pernesi basýly tursa, onda tańdalǵan obektiler faıldyń tıpi jáne onyń taǵaıyndalǵan ornyna qaramastan kóshiriledi.
2. Shift pernesi basýly bolsa, Windows obektini jyljytady.
Obektilerdi jabyq qapshyqqa kóshirý jáne jyljytý:
Obektilerdi basqa qapshyqtarǵa bul qapshyqtardy ashpaı - aq kóshirýge nemese jyljytýǵa (aýystyrýǵa) bolady. Ol úshin jabyq qapshyqqa ornalastyratyn faıl belgishesin tyshqanmen ilip alyp, ony faıldy ornalastyratyn qapshyq belgishesine tasymaldap, maýstyń batyrmasyn bosatý kerek.
Menú komandalary arqyly kóshirý jáne jyljytý:
Obektilerdi jyljytýda ’’aparyp qoıý’’ ádisi únemi qolaıly bola bermeıdi. Sondyqtan Glavnaıa menúiniń Kóshirý (Kopırovat), Qıý (Vyrezat) dep atalatyn komandalaryn paıdalanýǵa bolady. Bul komandalardy paıdalanǵanda, aqparat aldymen almasý býferine ornalastyrylady.
Almasý býferi – jyljytylatyn nemese kóshiriletin aqparattardy ýaqytsha saqtaýǵa arnalǵan jadtyń arnaıy bóligi. Almasý býferindegi aqparat oǵan jańa aqparat bóligi kelip túskenshe saqtalady, al sodan keıin aldyńǵy aqparat joıylady.
Almasý býferiniń kómegimen derekterdi ár túrli qujattar men qoldanbalardyń arasynda almastyryp otyrýǵa bolady. Bul prosedýrany qıyp alyp kiristirý nemese kóshirip alyp kiristirý prosedýrasy dep ataıdy.
Kóshirý dep alǵashqy qujattaǵy belgilengen aqparattyń Almasý býferine osy derekterdiń kóshirmesi túrinde ornalastyrylýyn aıtady.
Qıyp alý dep alǵashqy qujattaǵy belgilengen aqparattyń berilgen qujattan alynyp, almasý býferine ornalastyrylýyn aıtady.
Kiristirý dep qazirgi kezde almasý býferinde bar aqparattardy qujattyń qajetti jerine kiristirýdi aıtady.
Almasý býferindegi aqparattar kompúterdi óshirgenshe nemese onda basqa aqparattar jiberilgenshe saqtalady. Almasý býferindegi aqparattardy osy qujatqa, sondaı - aq Windows - tyń basqa da qoldanbalaryna kiristirý úshin birneshe ret qoldanýǵa bolady.
Kóshirý (Kopırovat), Qıyp alý (Vyrezat) jáne Kiristirý (Vstavıt) komandalaryn pernetaqtanyń kómegimen obektilerdi kóshirý úshin Ctrl+C, qıyp alý úshin Ctrl+X, qajetti orynǵa kiristirý úshin Ctrl+V pernelerin basyp oryndaýǵa bolady.

Kompútermen jumys jasaý:
1. Qujattardy ashý.
2. Qajetti abzasty belgileý.
3. Belgilengen obektini kóshirý.
4. Belgilengen obektini qıyp alý.
5. Kóshirilgen obektini kiristirý.
6. Qıyp alynǵan obektini kiristirý.

Algorıtmder kórsetiminiń blok - shemasyn attarymen sáıkestendirý:

Jańa sabaqty bekitý: Ol úshin balalarǵa jańa sabaqtan birneshe suraqtar qoıa otyryp sabaqty aıaqtaımyn.
 Almasý býferi – degenimiz ne?
 Kóshirý dep neni aıtady?
 Qıyp alý dep neni aıtady?
 Kiristirý dep neni aıtady?

Sabaqty qorytyndylaý: Jańa materıaldy pysyqtaý, Oqýshylardyń mengergen bilimderin taldaý, baǵalaý.

Oqýshylardy baǵalaý.
Úıge tapsyrma: Keńeıtilgen almastyrý býferi.