InfoHub Logo

Baıǵozy babamyzǵa Jarylǵap batyr jıen eken. Baıǵozy babamyzdyń bir áıeli Jarylǵaptyń naǵashy apasy bolsa kerek. Baıǵozy jaýǵa tıgende, úndemeı tutqıyldan kıligedi eken. Jarylǵap aıýsha aqyryp, aıdardan ot shashyrap, jylannyń quıryǵyndaı jaýǵa úreı sap, qubyjyq bolyp kórinedi eken. Súńgishe qadalǵan kózinen janyp jáne jaýdyń úreıin alady deıdi. Keıbir derekke júginsek, Jarylǵap batyr Baıǵozy batyrdan kishi. Bir derekte bylaı delinedi: Jarylǵap batyr Baıǵozynyń aýylyna bara qalsa, jeti jerden jer oshaq qazdyryp, Baıǵozy batyr qurt qaınatyp jatyr eken deıdi. — Ýa, baıeke, jer oshaq kúzetip júrgenińe jol bolsyn? Aýylyńnan shómish ustaıtyn qatyn shyqpady ma? — depti.

Sonda Baıǵozy:

— Sen ekeýimizge qatyn-qalash qaınatqan qurt as bolýshy ma edi, — depti. Sonda Jarylǵap:

— Qyr astynda qysyq kóz jaý jatqanda alty malta as bolǵan kúnderdi umytyp maǵan ne kórinipti. Qorjyndas bolarmyn, — degen eken.

Hantaýynda mekendegen ýsan Seren degen qalmaq qontaıshysynyń shapqynshylary Arqadaǵy qazaq aýyldarynyń adamdaryn baılap, maldaryn aıdap áketip maza bermepti. Sosyn Baıǵozy men Kerneı Jarylǵap batyrlar Kókshetaýdaǵy Abylaıǵa baryp jaǵdaıdy aıtypty.

— Ýsan Serenniń bergi jaǵynda ásker jatyr. Oǵan tıisý úlken soǵysqa ulasady. Odan góri shaǵyn qolmen Qontaıshysynyń ordasyn qamap alaıyq. Soǵan qoldy dushpannyń kózine túsirmeı Betbaq shól arqyly kim bastap barady? — deıdi Abylaı han.

— Kózge túsirmeı men bastap baramyn, — deıdi Baıǵozy batyr.

— Shóldetpeı men bastap baramyn, — deıdi Jarylǵap. Abylaı han bes júz kisilik qolmen Arqadan attap ótti.

Áskeri biriniń artynan biri shubyryp, túnde júrip, kúndiz ja- tady. Jarylǵap batyr áskerdiń aldynda barlaýshy, Baıǵozy batyr áskerdiń artynda baqylaýshy bolyp, qoldy Hantaýynda beıqam otyrǵan qalmaq ordasynyń ústine túsiripti. Abylaı Qontaıshynyń úreıin ushyryp, qan tókpeı aıdap áketken adamdaryn, maldaryn qaıyryp, aıybyna qyzyn alyp, budan bylaı bir-birine tıispeýge bitim jasap qaıtady.

Baıǵozy batyrdyń jasy ulǵaıǵan kezinde qalmaqpen taǵy bir qyrǵyn soǵys bolady. Qazirgi Myńbaev atyndaǵy keńsharda «Sasyq jartas» dep atalatyn alańqaıda qalmaqtar men qazaq jasaqtarynyń betpe-bet kelgen qyrǵyn urysy bolǵany el aýzynda saqtalǵan ańyzdardan belgili. Beıqam aýyldy basynyp, qalmaqtar erkinsip, ishke ene bastaıdy. Biraq Baıǵozy abdyramaı, qolaıly sátti kútip, jasaǵyn taý ishine jasyryp, Jarylǵapqa habar jiberedi. Toqa Kúshikbaı batyr naýqastyǵy saldarynan bul urysqa qatysa almaǵan. Qashan da tomaǵaly búrkitteı sergek Jaqań jasaǵyn bastap ýaqytynda jetedi.

— Batyr, qartaıǵanda elińdi jaýǵa shaptyrtyp, jaıbaraqat otyrǵanyń qalaı? — deıdi Jaqań.

— Sát aýsyn, Jarylǵabym! Qartaıǵanda saǵan bir keremetimdi kórsetkeli otyrmyn, — deıdi Baıǵozy.

Sóıtkenshe bolmaı mańaıdy qara tuman basyp, dúnıeni kórsetpeı jiberedi. Sol-aq eken, Jaqań aıqaıdy basyp, jaýǵa tıip kep beredi. Shaıqas sátti aıaqtalyp, qalmaq jasaǵy oısyraı jeńiledi. Shajaǵaı boıyndaǵy sol qyrǵyn bolǵan jer kúni búginge deıin «Sasyq jartas» dep atalady.

Jaqań dúnıeden ozǵan kezde turǵylas aǵasy Baıǵozy batyr: «Jaý aıbaryńnan yǵýshy edi. Aıbarly arystanym-aı!» — dep jylaǵan eken.

Óziniń kózsiz erliginiń arqasynda Qarakesektiń ǵana emes, qazaqtyń Jarylǵaby atanǵan.

Oqýǵa keńes beremiz:

Jıdebaı batyr (İ nusqa)

Jıdebaı batyr (İİ nusqa)

Taraqty Baıǵozy batyr týraly

---