Kókserek – tabıǵattyń taǵy perzenti
Sabaqtyń taqyryby: «Kókserek – tabıǵattyń taǵy perzenti»
Qazaq ádebıeti sabaǵy yntymaqtastyq pedagogıkasy boıynsha qurylǵan.
Yntymaqtastyq pedagogıkasynyń maqsaty: talap etý pedagogıkasynan qarym – qatynas pedagogıkasyna ótý. Ekeýiniń birlik odaqta qyzmet etýi; bir – birine basymdyq kórsetpeýi.
Tujyrymdylyq ereksheligi: Muǵalim oqýshy, oqýshy – muǵalim, oqytý men tárbıeniń birligi. Qorshaǵan ortany pedagogıkalandyrý.
Yntymaqtastyq pedagogıkanyń tómendegideı túrleri alyndy:
1. «Birge oqımyz»
2. «Toptaǵy oqýshylardyń zertteý jumysy»
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy keıipker is - áreketi arqyly minezdeme jasatýǵa, oqıǵalar arqyly shyǵarmanyń negizgi problemalaryn taba bilýge, avtordyń kózqarasyna, keıipkerler is - áreketimen týyndy kórkemdigine boılaı bilýin meńgertý.
- Oqýshylardyń izdenimpazdyǵyn, shyǵarmashylyǵy, oı – sezimin damytý.
- Oqýshylardy kórkem ádebıetke, ónerge, tabıǵatqa degen súıispenshiligin arttyrý.
- Oqýshylardyń uly jazýshy, ǵulama ǵalymnyń áńgimesin oqý taldaý nátıjesinde biliktiligin arttyrý, oqýshylardyń izdempazdyǵyn, shyǵarmashylyǵyn damytý, oqýshylardy Otan súıgishtikke, izgilikke, tabıǵatty qamqorlaýǵa, kórkem ádebıetke degen yqylasyn tárbıeleý.
Sabaq kórnekiligi: Portret, kórkem ádebıet kórmesi, sýretter, qanatty sózder, taqyryptyq slaıd - sýretter.
Epıgraf
«Tabıǵat – ekinshi úıiń» balyqqa sý, qusqa aýa, janýarǵa orman, dalaǵa taý kerek. (M. M. Prıshvın)
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi.
Daıyndyqty tekserý, oqýshylardy toptastyryp otyrǵyzý
İ. 1Tarıhshylar
2. Ádebıetshiler
3 Róldik oıyn (Kókserek pen serikteri – aýyl adamdary)
4. Bıologtar
5. Sarapshylar
İ. Tarıhshylar:
«Kókserek» áńgimesi qalaı keldi (tarıhy)
Muhtar Áýezovtiń «Kókserek» áńgimesiniń taqyrybyn tańdap alýynyń 1 sebebin jazýshynyń jubaıy Valentına Áýezova bylaı dep eske alady:
«Birde men qabyrǵa kúntizbesin (1929 jyldyń) satyp aldym. Sol kúntizbede Muhtardyń jazý ústeliniń tusynda ilýli turatyn edi. Sonda belgili sýretshiniń salǵan sýreti bar bolatyn – qysqy tún, qar jamylǵan meńireý dala, sonaý alysta kóz ushynda qar basqan kishkentaı derevnányń ottary kórinedi. Eń aldyńǵy qatarda túnde jortqan qasqyr tur.
İİ. Ádebıetshiler:
«Bóri aryqtaǵanyn bildirmes, syrtqa júnin qampaıtar»
«Bóri balasy asyraǵanmen ıt bolmas»
«Bóri balasy bórkińe salsań da ıt bolmas»
«Bóri kómedi, túlki ashady»
«Bóri qartaısa tyshqanshyl»
«Bóriniń aýzy jese de qan, jemese de qan»
«Bóriniń qartaısa da, bir qoılyq áni bar»
«Qasqyr baılaǵanǵa kónbes, shoshqa baılaǵanǵa kónbes»
«Qasqyr júırik jemis joq, túlki júırik dybys joq»
Qasqyr qasqyrdy jemes.
Qasqyr qasqyrdyń quıryǵyn baspas.
Qasqyr aýrý qoıdy da jep qoıar.
Qasqyr qoı terisin jamylsa da tanylar.
Qasqyr júnin almastyrsa da, dástúrin almastyrmas.
Jylqyǵa qasqyr joldas bolmas.
Qasqyr malshy bolmas, al teke baǵban bolmas.
Qasqyr qoıdy baǵady, al qasqyrdy ańshy baǵar.
Qasqyr qasqyrsha ulıdy.
Qasqyr ıtten qoryqpas, tek úrgenin jaqtyrmas.
Volka kak nı kormı, lısý hvost berejet
Volka kormát zýby, a zaısa spasaet nogı
Volka na sobak v pomosh ne zovı
Volka ryshýt – dobychı ıshýt
Volka syty ı ovsy sely
Volkı chýıýt, gde ovsy nochýıýt
Volka boıatsá – v les ne hodıt
Volkom rodılsá – ovsoı ne byvat
Volký v zýby popalo: schıtaı – propalo
Volchá shkýra ı v gorode voet.
İİİ. Kórinis: Aýyl adamdarynyń Kókserek týraly pikiri.
IV. Bıologtar:
Aısha: Qasqyr ıt tuqymdasyna jatatyn jyrtqysh dene turqy 105 – 160 sm. Salmaǵy 35 – 50 kg. Sırek bolsa 80 kg. Jazda qońyr, qysta júni qalyń aqshyl sur tústi bolyp keledi. Olar 15 – 16 jyl ómir súredi.
Jannur: Sur qasqyrlar kóptegen, al sary qasqyrlar qyzyl kitapqa engizilgen. Qasqyrdyń ulyǵanyn 16 km estýge bolady. Jazǵy turym qanshyǵy 62 – 65 kún kóterip, 5 – 7 keıde 13 kúshik tabady. Kúshikter kózin 12 – 13 kúnnen keıin ashady. Qasqyrdyń tabıǵatqa keltiretin paıdasy zor.
Nazgúl: Qońyr qasqyrlar taýlarda, Portýgalıada jáne Ispanıa jerinde ómir súredi. Bul ıtterdiń eń úlken túri. Olardyń kólemi jaǵynan nemisterdiń ovcharkalaryna uqsaıdy. Olardyń kúshti denesi jáne myqty aıaqtary júgirýge arnalǵan. Qasqyrlar ońaı 24 km júgire alady jáne tez júgirgende jyldamdyǵy 45 km/saǵ.
Erbolat: Itter qusap qasqyrlar ózderiniń baýyrlaryn qarsy alǵanda quıryqtaryn bulǵalańdap, birin ústerin biri jalaıdy. Olar bir – birimen qarym – qatynas jasaǵanda úrip nemese ulyp jasaıdy. Qasqyrlardyń úlkeni «arlan» qasqyrlar tártibin saqtaıdy. Ony quıryǵynan nemese qulaǵynan tanýǵa bolady. Óıtkeni ol ony óziniń boıynan jasyryp ustaıdy.
V. Sarapshylar:
Maıra: Qurmetti oqýshylar!
Biz kórinisti kórgennen keıin: ár top óz problemalaryn usyndy.
Bıologtardan bilgenimiz: qasqyrdy qolǵa úıretýge kelmeıtindigi. Bul derekti ata - babamyzdyń maqaldarynan da baıqadyq. Biz qasqyrdy qatal, sýyq, qatygez, qanisher dep ataımyz, al qasqyrdyń tabıǵatqa keltiretin paıdasy da baryn bildik. Tabıǵattyń tazalyǵyna qosatyn úlesi zor eken.
Kórkem ádebıette, basqa óner týyndylarynda da qasqyrdyń beınesi qatygez, qanisher retinde sýretteledi. Ádebıetshiler, bıologtar, tarıhshylar ózderiniń usynǵan problemalaryn talqylap, sheshimin tapty dep oılaımyz. Tabıǵattaǵy jan – janýarlardyń kóbisi azaıyp bara jatyr. Solardyń biri qasqyr.
Bul «Kókserek» shyǵarmasynda M. Áýezov adamdardy: tabıǵatty qorǵaýǵa, meıirimdilikke shaqyrady.
Beksultan:
Endi qorytyndylap óteıik. Biz saraptaýshy top mynadaı qorytyndyǵa keldik.
1. Tabıǵat – ekinshi úıimiz. Sondyqtan da tabıǵatty aıalaı bileıik, zıan keltirmeıik!
2. Qasqyr – dala sanıtary.
3. Kórkem ádebıet basqa da óner salalarynda qasqyr qatygez, sýyq, qanisher keıipinde bola bermek.
4. Qasqyrdan saqtanǵansha, qasqyr keıpindegi adamnan saqtanaıyq!
VI. Baǵalaý
VII. Qorytyndy
Qazaq ádebıeti sabaǵy yntymaqtastyq pedagogıkasy boıynsha qurylǵan.
Yntymaqtastyq pedagogıkasynyń maqsaty: talap etý pedagogıkasynan qarym – qatynas pedagogıkasyna ótý. Ekeýiniń birlik odaqta qyzmet etýi; bir – birine basymdyq kórsetpeýi.
Tujyrymdylyq ereksheligi: Muǵalim oqýshy, oqýshy – muǵalim, oqytý men tárbıeniń birligi. Qorshaǵan ortany pedagogıkalandyrý.
Yntymaqtastyq pedagogıkanyń tómendegideı túrleri alyndy:
1. «Birge oqımyz»
2. «Toptaǵy oqýshylardyń zertteý jumysy»
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy keıipker is - áreketi arqyly minezdeme jasatýǵa, oqıǵalar arqyly shyǵarmanyń negizgi problemalaryn taba bilýge, avtordyń kózqarasyna, keıipkerler is - áreketimen týyndy kórkemdigine boılaı bilýin meńgertý.
- Oqýshylardyń izdenimpazdyǵyn, shyǵarmashylyǵy, oı – sezimin damytý.
- Oqýshylardy kórkem ádebıetke, ónerge, tabıǵatqa degen súıispenshiligin arttyrý.
- Oqýshylardyń uly jazýshy, ǵulama ǵalymnyń áńgimesin oqý taldaý nátıjesinde biliktiligin arttyrý, oqýshylardyń izdempazdyǵyn, shyǵarmashylyǵyn damytý, oqýshylardy Otan súıgishtikke, izgilikke, tabıǵatty qamqorlaýǵa, kórkem ádebıetke degen yqylasyn tárbıeleý.
Sabaq kórnekiligi: Portret, kórkem ádebıet kórmesi, sýretter, qanatty sózder, taqyryptyq slaıd - sýretter.
Epıgraf
«Tabıǵat – ekinshi úıiń» balyqqa sý, qusqa aýa, janýarǵa orman, dalaǵa taý kerek. (M. M. Prıshvın)
Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi.
Daıyndyqty tekserý, oqýshylardy toptastyryp otyrǵyzý
İ. 1Tarıhshylar
2. Ádebıetshiler
3 Róldik oıyn (Kókserek pen serikteri – aýyl adamdary)
4. Bıologtar
5. Sarapshylar
İ. Tarıhshylar:
«Kókserek» áńgimesi qalaı keldi (tarıhy)
Muhtar Áýezovtiń «Kókserek» áńgimesiniń taqyrybyn tańdap alýynyń 1 sebebin jazýshynyń jubaıy Valentına Áýezova bylaı dep eske alady:
«Birde men qabyrǵa kúntizbesin (1929 jyldyń) satyp aldym. Sol kúntizbede Muhtardyń jazý ústeliniń tusynda ilýli turatyn edi. Sonda belgili sýretshiniń salǵan sýreti bar bolatyn – qysqy tún, qar jamylǵan meńireý dala, sonaý alysta kóz ushynda qar basqan kishkentaı derevnányń ottary kórinedi. Eń aldyńǵy qatarda túnde jortqan qasqyr tur.
İİ. Ádebıetshiler:
«Bóri aryqtaǵanyn bildirmes, syrtqa júnin qampaıtar»
«Bóri balasy asyraǵanmen ıt bolmas»
«Bóri balasy bórkińe salsań da ıt bolmas»
«Bóri kómedi, túlki ashady»
«Bóri qartaısa tyshqanshyl»
«Bóriniń aýzy jese de qan, jemese de qan»
«Bóriniń qartaısa da, bir qoılyq áni bar»
«Qasqyr baılaǵanǵa kónbes, shoshqa baılaǵanǵa kónbes»
«Qasqyr júırik jemis joq, túlki júırik dybys joq»
Qasqyr qasqyrdy jemes.
Qasqyr qasqyrdyń quıryǵyn baspas.
Qasqyr aýrý qoıdy da jep qoıar.
Qasqyr qoı terisin jamylsa da tanylar.
Qasqyr júnin almastyrsa da, dástúrin almastyrmas.
Jylqyǵa qasqyr joldas bolmas.
Qasqyr malshy bolmas, al teke baǵban bolmas.
Qasqyr qoıdy baǵady, al qasqyrdy ańshy baǵar.
Qasqyr qasqyrsha ulıdy.
Qasqyr ıtten qoryqpas, tek úrgenin jaqtyrmas.
Volka kak nı kormı, lısý hvost berejet
Volka kormát zýby, a zaısa spasaet nogı
Volka na sobak v pomosh ne zovı
Volka ryshýt – dobychı ıshýt
Volka syty ı ovsy sely
Volkı chýıýt, gde ovsy nochýıýt
Volka boıatsá – v les ne hodıt
Volkom rodılsá – ovsoı ne byvat
Volký v zýby popalo: schıtaı – propalo
Volchá shkýra ı v gorode voet.
İİİ. Kórinis: Aýyl adamdarynyń Kókserek týraly pikiri.
IV. Bıologtar:
Aısha: Qasqyr ıt tuqymdasyna jatatyn jyrtqysh dene turqy 105 – 160 sm. Salmaǵy 35 – 50 kg. Sırek bolsa 80 kg. Jazda qońyr, qysta júni qalyń aqshyl sur tústi bolyp keledi. Olar 15 – 16 jyl ómir súredi.
Jannur: Sur qasqyrlar kóptegen, al sary qasqyrlar qyzyl kitapqa engizilgen. Qasqyrdyń ulyǵanyn 16 km estýge bolady. Jazǵy turym qanshyǵy 62 – 65 kún kóterip, 5 – 7 keıde 13 kúshik tabady. Kúshikter kózin 12 – 13 kúnnen keıin ashady. Qasqyrdyń tabıǵatqa keltiretin paıdasy zor.
Nazgúl: Qońyr qasqyrlar taýlarda, Portýgalıada jáne Ispanıa jerinde ómir súredi. Bul ıtterdiń eń úlken túri. Olardyń kólemi jaǵynan nemisterdiń ovcharkalaryna uqsaıdy. Olardyń kúshti denesi jáne myqty aıaqtary júgirýge arnalǵan. Qasqyrlar ońaı 24 km júgire alady jáne tez júgirgende jyldamdyǵy 45 km/saǵ.
Erbolat: Itter qusap qasqyrlar ózderiniń baýyrlaryn qarsy alǵanda quıryqtaryn bulǵalańdap, birin ústerin biri jalaıdy. Olar bir – birimen qarym – qatynas jasaǵanda úrip nemese ulyp jasaıdy. Qasqyrlardyń úlkeni «arlan» qasqyrlar tártibin saqtaıdy. Ony quıryǵynan nemese qulaǵynan tanýǵa bolady. Óıtkeni ol ony óziniń boıynan jasyryp ustaıdy.
V. Sarapshylar:
Maıra: Qurmetti oqýshylar!
Biz kórinisti kórgennen keıin: ár top óz problemalaryn usyndy.
Bıologtardan bilgenimiz: qasqyrdy qolǵa úıretýge kelmeıtindigi. Bul derekti ata - babamyzdyń maqaldarynan da baıqadyq. Biz qasqyrdy qatal, sýyq, qatygez, qanisher dep ataımyz, al qasqyrdyń tabıǵatqa keltiretin paıdasy da baryn bildik. Tabıǵattyń tazalyǵyna qosatyn úlesi zor eken.
Kórkem ádebıette, basqa óner týyndylarynda da qasqyrdyń beınesi qatygez, qanisher retinde sýretteledi. Ádebıetshiler, bıologtar, tarıhshylar ózderiniń usynǵan problemalaryn talqylap, sheshimin tapty dep oılaımyz. Tabıǵattaǵy jan – janýarlardyń kóbisi azaıyp bara jatyr. Solardyń biri qasqyr.
Bul «Kókserek» shyǵarmasynda M. Áýezov adamdardy: tabıǵatty qorǵaýǵa, meıirimdilikke shaqyrady.
Beksultan:
Endi qorytyndylap óteıik. Biz saraptaýshy top mynadaı qorytyndyǵa keldik.
1. Tabıǵat – ekinshi úıimiz. Sondyqtan da tabıǵatty aıalaı bileıik, zıan keltirmeıik!
2. Qasqyr – dala sanıtary.
3. Kórkem ádebıet basqa da óner salalarynda qasqyr qatygez, sýyq, qanisher keıipinde bola bermek.
4. Qasqyrdan saqtanǵansha, qasqyr keıpindegi adamnan saqtanaıyq!
VI. Baǵalaý
VII. Qorytyndy
You Might Also Like
-
Bul sabaq josparym "Órleý" biliktilikti arttyrý 3 deńgeıli kýrsynyń 7 modýl elementterin paıdalanyp ázirlengen.
