InfoHub Logo

Mańǵystaý oblysy, Beıneý aýdany, Boranqul selosy.
Informatıka páni muǵalimi Arna Kıdırshaeva

Sabaqtyń taqyryby: Kompúter qurylymy
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń kompúterdiń negizgi qurylǵylary jóninde bilimin qalyptastyrý
Damytýshylyq: Taqyryp boıynsha bekitý tapsyrmalary arqyly oqýshylardyń bilimin meńgertý, damytý.
Tárbıelik: Kompúter qurylysyn bilýge, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń mindetteri:
- Kompúter qurylǵylarymen tanysady, alǵan bilimderin tapsyrma oryndaý barysynda qoldanady.
- Shyǵarmashylyq qasıetterin arttyrady, toptaǵy ár oqýshynyń jaýapkershiligi basym bolady.
- Zerektik pen bilimge degen senim men qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, dostyqqa, eńbektenýge tárbıelenedi. Oqýshynyń patrıottyq senimi qalyptasady.
Strategıa: «Eles jeteleý», «Dıalog», «Oı qozǵaý», «Bilemin, Bildim, Bilgim keledi»
Ádis - tásilderi: toppen jumys, sóılesý, kórnekilik qoldaný, tájirıbelik ádis, suraq - jaýap
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi ıgertý sabaǵy
Qoldanylatyn qural - jabdyqtar men kórnekilikter: kompúter, elektrondyq oqýlyq, taratpa, ınteraktıvti taqta, Power Point - ta jasalǵan slaıdtar.
Pánaralyq baılanys: matematıka

İ. Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylarmen amandasý, túgendeý.
Balalar kózderin jumyp, «Eles jeteleý» strategıasy boıynsha ýaqyt mashınasyna minip, bolashaq «Kompúter» zamanyna attanady.
Topqa bólý. Boıalǵan dıskterdi tańdaý arqyly. Oqýshylar tańdaǵan tústerine sáıkes topqa bólinedi.
«Monıtor», «Júıelik blok», «Pernetaqta» bolyp úshke bólinedi

İİ. Oı qozǵaý suraqtary:
a) Informatıka degen ne?
á) Kompúter degen ne?;

Úı tapsyrmasyn suraqtar túrinde sholý:
1. Kompúter qandaı fýnksıalardy oryndaıdy?
2. Derbes kompúterlerdiń túrlerin atańdar.
3. Noýtbýkter men alaqan kompúterlerin ne úshin paıdalanamyz?
4. Kompúter túrlerin atańdar.
5. 1 baıtta neshe bıt bar?

İİİ. Maǵynany tanytý
Kompúter – esepteýish. Derbes kompúter – bir - aq adam jumys jasaýǵa arnalǵan. Kompúterdiń eń negizgi qurylǵysy: júıelik blok, monıtor, pernetaqta. Blok ishinde barlyq aqparattardy eske saqtap turatyn qurylǵy – prosesor ornalasqan. Ol – «kompúterdiń mıy» eń kóp taraǵan prosesordyń túri PENTIÝM dep atalady.

Monıtor – aqparatty kompúter ekranyna shyǵaratyn qurylǵy. Monıtor ekranyndaǵy keskindi quraıtyn kishkene núkteler pıkselder dep atalady.
Pernetaqta – kompúterge áriptik jáne sandyq aqparatty engizetin qurylǵy.
Tyshqan – aqparatty engizý qurylǵysynyń biri. Qos batyrmaly. Sol jaq batyrma – negizgi, oń jaq batyrma - qosymsha batyrmalar dep atalady.
Engizý qurylǵylary: pernetaqta, tyshqan, skaner
Shyǵarý qurylǵylary: monıtor, prınter, kolonka

JÚIELİK BLOK
Júıelik blok ishinde eń mańyzdy quraýyshtar ornalasqan negizgi torap bolyp tabylady. Júıelik bloktardyń korpýsy ár túrli pishinde bolady. Olar korektendirý bloktarymen birge qoıylady (jabdyqtalady).
Júıelik bloktyń ishinde ornalasqan qurylǵylardy ishki dep atalady.
Júıelik bloktyń syrtynda ornalasqan qurylǵylardy syrtqy (perıferıınyı) dep ataıdy.
Kompúterdiń ishki qurylǵylary:
Analyq taqsha – DK - niń negizgi taqtashasy.
Oǵan mynalar engizilgen:
- Jedel jad (JJQ – jedel jadtaıtyn qurylǵy) – kompúterge qosylǵan kezde derekterdi ýaqytsha saqtaýǵa arnalǵan mıkroshemalar jıyny.
- Prosesor – kóptegen matematıkalyq jáne logıkalyq operasıalardy oryndaıtyn negizgi mıkroshema.
- TJQ (turaqty jadtaıtyn qurylǵy) – derekterdi uzaq ýaqyt saqtaýǵa arnalǵan mıkroshema.
- Mıkroprosesorlyq komplekt (chıpset) – kompúterdiń ishki qurylǵylarynyń jumysyn basqaratyn mıkroshemalar jıyny.
- Qosymsha qurylǵylardy qosýǵa arnalǵan ajyratpalar (slottar).
- Shınalar – olar arqyly kompúterdiń ishki qurylǵylarynyń arasynda sıgnal almasý júrgiziletin ótkizgishter jıyny.
Qurylǵylardyń júıelik blokta ornalasý sáıkestigin belgile, Júıelik bloktyń quramyna kiretin qurylǵylar oqýlyqta tolyq qarastyrylǵan.
Kópke este qalý úshin, muǵalimniń túsindirýimen nemese oqýlyqtaǵy paragrafty oqýmen qatar kesteni toltyrý usynylady.

PROSESOR
Prosesor – kompúterdiń negizgi mıkroshemasy, ol EEM mıy. Onda aqparatty óńdeý men barlyq qurylǵylardyń birlesip isteıtin jumysyn basqarý júrgiziledi. Oryndaıtyn fýnksıalaryna sáıkes prosesor eki bólikten turady: BQ – basqarý qurylǵysy jáne ALQ arıfmetıkaly - logıkalyq qurylǵy.
Qurylysy boıynsha prosesor jedel jadtyń uıashyqtaryna uqsas uıashyqtardan turady, biraq bul uıashyqtarda derekter tek saqtalyp qana qoımaı, ózgertiledi de. Prosesordyń ishki uıashyqtary regıstr dep atalady.

Búgingi sabaqta ne bilgenimizdi qorytyndylaıyq:
1. Toptar attaryna sáıkes poster jasap, ony qorǵaıdy. (Búgingi sabaqta alǵan bilimderi arqyly)
2. Elektrondy oqýlyqtaǵy tapsyrmalardy toltyryp, suraqtarǵa jaýap berý
3 Taratpalar:
Jumbaqtar 1. Bar nársege jetik
Mıy kúshti tetik
Ol arqyly sóılesip
Ketesiń shetelge de ótip / kompúter /
2. Ádette únsiz turamyn
Belgi berseń uǵamyn
Jazýy bar qaǵazdyń
Quraly bop shyǵamyn / prınter /
3. Kompúterdiń aınasy
Baǵdaryńdy tańdashy
Sýret, sózin kórsetip
Tıer saǵan paıdasy / monıtor /

3. «Kim jyldam?» Top músheleri tómendegi suraqtarǵa jaýap beredi
1 - slaıd. Kompúterdiń negizgi qurylǵylaryn atańdar (prosesor, pernetaqta, júıelik blok)
2 - slaıd. Aqparatty engizý qurylǵylaryn atańdar (pernetaqta, tyshqan, skaner, mıkrofon)
3 - slaıd. Aqparatty shyǵarý qurylǵylaryn atańdar. (Monıtor, kolonka, qulaqqab)
4 - slaıd. Slaıdtyń oń jáne sol jaqtaryn sáıkesteńder (1 - 1, 2 - 5, 3 - 7, 4 - 6)

Sabaqty bekitý «Ne bilemin, Neni bildim, NE bilgim keledi?» ınsert tablısasyn toltyrady
Ne bilemin
Neni bildim
Ne bilgim keledi?

V. Úı tapsyrmasyn berý:
§6 oqý, Test tapsyrmalaryn dápterge oryndaý

Oqýshylardy baǵalaý
Oqýshylar sabaqtan alǵan áserlerin smaılıkter arqyly kórsetedi