InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Kompúterlik vırýstar.
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa taqyrypty óz betinshe túsinýge qolaıly jaǵdaı týdyrý, jańa taqyrypty uǵyndyrý negizinde ınformasıany qorǵaý, kompúterlik vırýs, antıvırýstik programmalar uǵymdaryna túsinik berý. Antıvırýstik programmalardy qoldaný, kompúterdi komplekstik profılaktıkalyq qorǵaý sharalaryn úıretý.
2. Tárbıelik:Oqýshylardy osy taqyryp boıynsha ınformatıkalyq termınderdi durys aıta bilýge úıretý.
3. Damytýshylyq: Oqýshylardyń este saqtaý jáne logıkalyq oılaý qabiletterin damytý pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Sabaq túri: Mýltımedıalyq tehnıkamen jabdyqtalǵan dástúrli sabaq.
Kórnekiligi: Oqýlyq, ınetraktıvti taqta, fılıpchat, elektrondy oqýlyq, úlestirmeli kartochkalar.

İİİ. Jańa sabaq. (15 mın) Oqýshylarǵa suraqtar qoıý arqyly jańa taqyryptyń maqsatyn anyqtaý.
-Balalar, adamdar aýyrǵan sıaqty kompúterler de aýyrady, olar kóbinese juqpaly aýrýlar sıaqty. Bul aýrýlardy kompúterlik vırýstar dep ataıdy.
Qazirgi zamanda el aýzynan «Kompúterime vırýs tústi», «kompúterim vırýstan ushyp ketti» t,s,s sózderdi estýge bolady. Bul ne degen sóz? Kompúterge vırýs qaıdan túsedi? Vırýs tússe ne istemiz? /problemalyq sıtýasıa/

Kompúterlik vırýs — arnaıy jazylǵan «kóbeıýge» jáne basqa programmalarǵa «juǵýǵa» qabiletti, shaǵyn kólemdi (200 den 5000 baıtqa deıin) kompúterlik programma. Ol ózdiginen basqa programmalar sońyna nemese aldyna qosymsha jazylady da, olardy "búldirýge" kirisedi, sondaı-aq kompúterde taǵy basqa keleńsiz áreketterdi isteýi múmkin. İshinen osyndaı vırýs tabylǵan programma "aýrý juqqan" nemese "búlingen" dep atalady. Adamdarǵa juqpaly aýrýlar bógde aýyrǵan adamdardan juǵady. Al kompúterge «zaqymdalǵan» dısketa nemese «zaqymdalǵan» faıl arqyly túsedi. Óziniń jabysqanyn jasyrý maqsatynda vırýstyń basqa programmalardy búldirýi jáne olarǵa zıan etý áreketteri kóbinese syrt kózge biline bermeıdi. Onyń keri áseri belgili bir sharttardy oryndaǵanda ǵana iske asady. Vırýs ózine qajetti búldirý áreketterin oryndaǵan soń, jumysty basqarýdy negizgi programmaǵa beredi, al ol programma alǵashynda ádettegideı jumys isteı beredi. Sóıtip ol programma burynǵy qalpynsha jumysyn jalǵastyryp, syrt kózge "vırýs juqqandyǵy" bilinbeıdi.

Vırýstyń zıandy is-áreketteri alǵashqy kezde jumys istep otyrǵan adamǵa baıqalmaıdy, óıtkeni ol óte tez oryndalyp áseri onsha bilinbeýi múmkin, sondyqtan kóbinese adamdardyń kompúterde ádettegiden ózgeshe jaǵdaılardyń bolyp jatqanyn sezýi óte qıynǵa soǵady.
Eń qaýipti vırýstarǵa rezıdenttik túrde jedel jadta saqtalyp, oryndalatyn árbir programmany zaqymdap otyratyndary jatady.
Ádette árbir vırýs túri faıldyń bir nemese eki tıpine (túrine) ǵana "júǵady". Kóbinese birden oryndalatyn faıldarǵa "júǵatyn" vırýstar jıi kezdesedi. Faıldardy zaqymdaıtyn mundaı vırýstardy faıldyq dep ataıdy.
Sońgy kezde vırýstiń jańa túrleri - dıskidegi faıldyq júıeni ózgertetin vırýstar kóbeıip taralýda.