Kónergen sózder, turaqty tirkester jáne jańa sózderden ótkendi qaıtalaý
Synyby: 5
Sabaqtyń taqyryby:
"Kónergen sózder, turaqty tirkester jáne jańa sózderden ótkendi qaıtalaý"
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: oqýshylardyń ótken taqyryptary boıynsha alǵan bilimderin tekserý. Damytýshylyǵy: kónergen sózder,jańa sózder,turaqty tirkester taqyryby boıynsha bilimderin keńeıtip,til baılyqtaryn damytý
Tárbıeliligi: oqýshylardy kórkem ádebıetti súıýge,ádebı tilde sóıleýge tárbıeleý
Sabaq túri: qaıtalaý, til ustartý,
Sabaq ádisi: saıys
Pánaralyq baılanys: kórkem ádebıet,tarıh
Kórnekilikter: topshamalar,qobdısha, ınteraktıvti taqta
Sabaq barysy:
Uıymdastyrý kezeńi;
Oqýshylardy 3 topqa bólý.
1. zerdeliler
2. oıshyldar
3. tapqyrlar
Úı tapsyrmasyna sholý.
Suraq-jaýap. Interaktıvti taqtadan kórsetiledi.
1. Leksıka degenimiz ne?
2. Kónergen sózder degenimiz ne?
3. Turaqty tirkes degen ne?
4. Jańa sózder degen ne?
Erte, erte, ertede bir úsh qarıa dos bolypty.Olar: Kónebaı, Jańabaı, Turaqbaı. Olar uzaq jyldar boıy tatý dos bolǵan. Kúnderdiń bir kúninde úsheýi bir mámilege kele almaı, daýlasyp qalady.
Kónebaı bylaı deıdi:
- Men senderdiń ekeýińnen de baımyn. Meniń sózderim birneshe ǵasyrdan beri kele jatqan halyqtyń asyl qazynasy, halyq ótken tarıhyn men arqyly biledi, sondyqtan halyq meni ǵana qajet etedi,- deıdi.
Jańabaı qarnyn kerip:
- Eı, Kónebaı, sen nemenege jetisip tursyń. Halyq seniń sózderińdi qoldanbaıdy. Seniń sózderiń kúndelikti qoldanystan shyǵyp qalǵan. Halyq ony umytyp qalǵan da shyǵar. Al, men bolsam qoǵam damyǵan saıyn baıımyn. Halyq meniń sózderimdi jıi qoldanady. Men úlken qajettilikke ıemin. Qazirgi qoǵamda halyqqa eń keregi men bolamyn. – deıdi.
Turaqbaı óziniń salmaqty minezimen:
- Eı, dostarym, nemenege qyzyl keńirdek bolyp qaldyńyzdar? Maǵan qarańdarshy, men osy kónermeımin de, jańarmaımyn da. Biraq halyq men arqyly óz ádebı tilderin baıyta túsedi. Óz oılaryn tereńirek jetkizýge meniń kómegim qajet.Men halyqqa kóp qyzmet etemin-deıdi.
Sóıtip, úsheýi daýlasa kele arǵy atalary Leksıkaǵa kelip júginedi. Leksıka bulardyń jaýaptaryn tyńdap alyp:
- Men senderge tórelik aıtpaımyn. Senderge halyq tórelik etsin,- deıdi. Endi úsheýi halyqqa, myna otyrǵan 5-synypqa qonaqqa keledi.
Sonymen balalar, búgingi sabaǵymyzdyń qonaǵymen tanys bolaıyq. / úsh qarıamen tanystyrý / Bul úsh atamyz bizge qur qol kelgen joq. Olar ózderiniń tapsyrmalary arqyly senderdiń qanshalyqty bulardyń baılyqtaryn tilimizde qoldanamyz eken, qanshalyqty bilemiz eken sony kórgileri keledi.
1-tapsyrma.
Berilgen mátin qaı shyǵarmadan alynǵanyn anyqtap jáne mátin ishinen turaqty tirkesti tabý kerek
1.Óz úıine kelgende ol boı jazyp qalady. Úıi óte kishkentaı bolsa kerek. Kıizi qyryq jamaý kúrkesine kelip «Qaıran óz úıim, keń saraı boz úıim» dep kerilgende, eki aıaǵy tizesine deıin kúrkeden shyǵyp jatady eken.
2.Ol qolyna júz batpan shoqparyn alyp, Kerqula attyń shabysymen dáýge qarsy shaba jóneledi. Kózdi ashyp-jumǵansha dáýdiń bir basy ushyp túsedi.
3. Ákem bı bolmasa da, bı túsetin úı bolǵany ǵoı. Sheshem qyryq kisini renjitpeı attandyrsa, «Qyryqtyń biri qydyr» degen, maǵan bálkim, qydyr daryǵan shyǵar, ata.
2-tapsyrma. Maqal-máteldi jalǵastyrý, ishinen kónergen sózdi tabý, túsip qalǵan dybysty nemese sózdi jazý.
1.Kisi elinde s...lt...n bolǵansha
Óz elińde ultan bol
2.Jaman ......... jal bitse,(atqa)
Janyna t ... rs ...q baılatpas. (torsyq)
3.Iilgen basty q...l...sh kespes.(qylysh)
3- tapsyrma.
Sóılemderdi taqtada taldaý ishinen neologızmderdi tabý.
1.Elbasy mingen ushaq Astana áýejaıyna kelip qondy.
2.Oral qalasyndaǵy Dostyq dańǵyly booıynda Syrym babamyzǵa eskertkish ornatylǵan.
3.Ústimizdegi jyly atam men ájemniń zeınetaqysy kóbeıdi.
4- tapsyrma.
Berilgen sózderdiń maǵynasyn turaqty tirkes arqyly berińder.
1. Jyldam - ........2. Kóp - .............3. Aıqyn - .............
az-
jaqyn-
alys-
uıalý-
qorqý-
tatý-
5- tapsyrma. Test suraqtaryna jaýap berý
1-nusqa
1.Arhaızmdi tap
A) jeke kásipker
Á) qyzyl otaý
B) Adalbaqan
2. Jańa sózdi tap
A) qymyz
Á) baǵdarsham
B) ádebıet
3. Turaqty tirkesti tap
A) at izin salmady
Á) joǵary bilm
B) júırik at
4. Tarıhı sózdi tap
A) komsomol
Á) mysy qurý
B) teledıdar
6- tapsyrma. Ádemi sóılem.(Ár top músheleri neologızmderdi qatystyra otyryp oıdan sóılem qurastyrý)
7- tapsyrma. Turaqty tirkestiń maǵynasyn ashý
1. Eki kózi tórt bolý – (kútý)
2. Saly sýǵa ketý –(sharasyzdyq)
3. Jumǵan aýzyn ashpaý –(úndemeý)
4. Tún uıqysyn tórt bolý – (baǵyp-qaǵý)
5. Qol ushyn berý – (kómektesý)
6. Qur alaqan qalý – (barynan aırylyp qalý)
- Al, balalar, bergen jaýaptaryń boıynsha alǵan dóńgelekshelerińdi sanańdar.
Saıysty qorytyndylap, jeńimpazdardy anyqtaý.
Qorytyndy: Mine, balalar, búgin biz qonaqqa kelgen úsh atamyzdyń baılyǵyn paıdalandyq, kádemizge jarattyq. Olar bizge kerek pe eken?
- Iá, olar bizdiń tilimizdi, sóıleý mádenıetimizdi damytý úshin úlken qyzmet atqarady eken.
Bul úsh atamyzdyń da baılyǵy bizge, halyqqa qajet dep tóreligin aıtaıyq. Osymen ertegimiz de aıaqtaldy, sabaǵymyzdy da aıaqtaımyz.
Sabaqtyń taqyryby:
"Kónergen sózder, turaqty tirkester jáne jańa sózderden ótkendi qaıtalaý"
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: oqýshylardyń ótken taqyryptary boıynsha alǵan bilimderin tekserý. Damytýshylyǵy: kónergen sózder,jańa sózder,turaqty tirkester taqyryby boıynsha bilimderin keńeıtip,til baılyqtaryn damytý
Tárbıeliligi: oqýshylardy kórkem ádebıetti súıýge,ádebı tilde sóıleýge tárbıeleý
Sabaq túri: qaıtalaý, til ustartý,
Sabaq ádisi: saıys
Pánaralyq baılanys: kórkem ádebıet,tarıh
Kórnekilikter: topshamalar,qobdısha, ınteraktıvti taqta
Sabaq barysy:
Uıymdastyrý kezeńi;
Oqýshylardy 3 topqa bólý.
1. zerdeliler
2. oıshyldar
3. tapqyrlar
Úı tapsyrmasyna sholý.
Suraq-jaýap. Interaktıvti taqtadan kórsetiledi.
1. Leksıka degenimiz ne?
2. Kónergen sózder degenimiz ne?
3. Turaqty tirkes degen ne?
4. Jańa sózder degen ne?
Erte, erte, ertede bir úsh qarıa dos bolypty.Olar: Kónebaı, Jańabaı, Turaqbaı. Olar uzaq jyldar boıy tatý dos bolǵan. Kúnderdiń bir kúninde úsheýi bir mámilege kele almaı, daýlasyp qalady.
Kónebaı bylaı deıdi:
- Men senderdiń ekeýińnen de baımyn. Meniń sózderim birneshe ǵasyrdan beri kele jatqan halyqtyń asyl qazynasy, halyq ótken tarıhyn men arqyly biledi, sondyqtan halyq meni ǵana qajet etedi,- deıdi.
Jańabaı qarnyn kerip:
- Eı, Kónebaı, sen nemenege jetisip tursyń. Halyq seniń sózderińdi qoldanbaıdy. Seniń sózderiń kúndelikti qoldanystan shyǵyp qalǵan. Halyq ony umytyp qalǵan da shyǵar. Al, men bolsam qoǵam damyǵan saıyn baıımyn. Halyq meniń sózderimdi jıi qoldanady. Men úlken qajettilikke ıemin. Qazirgi qoǵamda halyqqa eń keregi men bolamyn. – deıdi.
Turaqbaı óziniń salmaqty minezimen:
- Eı, dostarym, nemenege qyzyl keńirdek bolyp qaldyńyzdar? Maǵan qarańdarshy, men osy kónermeımin de, jańarmaımyn da. Biraq halyq men arqyly óz ádebı tilderin baıyta túsedi. Óz oılaryn tereńirek jetkizýge meniń kómegim qajet.Men halyqqa kóp qyzmet etemin-deıdi.
Sóıtip, úsheýi daýlasa kele arǵy atalary Leksıkaǵa kelip júginedi. Leksıka bulardyń jaýaptaryn tyńdap alyp:
- Men senderge tórelik aıtpaımyn. Senderge halyq tórelik etsin,- deıdi. Endi úsheýi halyqqa, myna otyrǵan 5-synypqa qonaqqa keledi.
Sonymen balalar, búgingi sabaǵymyzdyń qonaǵymen tanys bolaıyq. / úsh qarıamen tanystyrý / Bul úsh atamyz bizge qur qol kelgen joq. Olar ózderiniń tapsyrmalary arqyly senderdiń qanshalyqty bulardyń baılyqtaryn tilimizde qoldanamyz eken, qanshalyqty bilemiz eken sony kórgileri keledi.
1-tapsyrma.
Berilgen mátin qaı shyǵarmadan alynǵanyn anyqtap jáne mátin ishinen turaqty tirkesti tabý kerek
1.Óz úıine kelgende ol boı jazyp qalady. Úıi óte kishkentaı bolsa kerek. Kıizi qyryq jamaý kúrkesine kelip «Qaıran óz úıim, keń saraı boz úıim» dep kerilgende, eki aıaǵy tizesine deıin kúrkeden shyǵyp jatady eken.
2.Ol qolyna júz batpan shoqparyn alyp, Kerqula attyń shabysymen dáýge qarsy shaba jóneledi. Kózdi ashyp-jumǵansha dáýdiń bir basy ushyp túsedi.
3. Ákem bı bolmasa da, bı túsetin úı bolǵany ǵoı. Sheshem qyryq kisini renjitpeı attandyrsa, «Qyryqtyń biri qydyr» degen, maǵan bálkim, qydyr daryǵan shyǵar, ata.
2-tapsyrma. Maqal-máteldi jalǵastyrý, ishinen kónergen sózdi tabý, túsip qalǵan dybysty nemese sózdi jazý.
1.Kisi elinde s...lt...n bolǵansha
Óz elińde ultan bol
2.Jaman ......... jal bitse,(atqa)
Janyna t ... rs ...q baılatpas. (torsyq)
3.Iilgen basty q...l...sh kespes.(qylysh)
3- tapsyrma.
Sóılemderdi taqtada taldaý ishinen neologızmderdi tabý.
1.Elbasy mingen ushaq Astana áýejaıyna kelip qondy.
2.Oral qalasyndaǵy Dostyq dańǵyly booıynda Syrym babamyzǵa eskertkish ornatylǵan.
3.Ústimizdegi jyly atam men ájemniń zeınetaqysy kóbeıdi.
4- tapsyrma.
Berilgen sózderdiń maǵynasyn turaqty tirkes arqyly berińder.
1. Jyldam - ........2. Kóp - .............3. Aıqyn - .............
az-
jaqyn-
alys-
uıalý-
qorqý-
tatý-
5- tapsyrma. Test suraqtaryna jaýap berý
1-nusqa
1.Arhaızmdi tap
A) jeke kásipker
Á) qyzyl otaý
B) Adalbaqan
2. Jańa sózdi tap
A) qymyz
Á) baǵdarsham
B) ádebıet
3. Turaqty tirkesti tap
A) at izin salmady
Á) joǵary bilm
B) júırik at
4. Tarıhı sózdi tap
A) komsomol
Á) mysy qurý
B) teledıdar
6- tapsyrma. Ádemi sóılem.(Ár top músheleri neologızmderdi qatystyra otyryp oıdan sóılem qurastyrý)
7- tapsyrma. Turaqty tirkestiń maǵynasyn ashý
1. Eki kózi tórt bolý – (kútý)
2. Saly sýǵa ketý –(sharasyzdyq)
3. Jumǵan aýzyn ashpaý –(úndemeý)
4. Tún uıqysyn tórt bolý – (baǵyp-qaǵý)
5. Qol ushyn berý – (kómektesý)
6. Qur alaqan qalý – (barynan aırylyp qalý)
- Al, balalar, bergen jaýaptaryń boıynsha alǵan dóńgelekshelerińdi sanańdar.
Saıysty qorytyndylap, jeńimpazdardy anyqtaý.
Qorytyndy: Mine, balalar, búgin biz qonaqqa kelgen úsh atamyzdyń baılyǵyn paıdalandyq, kádemizge jarattyq. Olar bizge kerek pe eken?
- Iá, olar bizdiń tilimizdi, sóıleý mádenıetimizdi damytý úshin úlken qyzmet atqarady eken.
Bul úsh atamyzdyń da baılyǵy bizge, halyqqa qajet dep tóreligin aıtaıyq. Osymen ertegimiz de aıaqtaldy, sabaǵymyzdy da aıaqtaımyz.
You Might Also Like
