InfoHub Logo

Konvolúsıalyq neırondyq jeliler (convnets, CNNs) - bul negizinen keskinderdi jikteý úshin qoldanylatyn neırondyq jelilerdiń qýatty túri. CNN-di bastapqyda mashınany oqytýdyń alǵashqy bastaýshylarynyń biri Djeffrı Hınton jasaǵan. Olardyń ınvarıanttylyǵy k orny jáne olardyń ıdealyn tabý úshin obektilerdi ár túrli erejelerde arnalǵan sýretter arqyly esepteledi. Google, Facebook, Snapchat jáne sýrettermen aınalysatyn basqa kompanıalar konvýlsıalyq neırondyq jelilerdi paıdalanady.

Konvenetter negizinen úsh túrli qabattardan turady: jınaqtaý, biriktirý qabattary jáne bir tolyq baılanysqan qabat. Konvolúsıalyq qabattarda ıadro dep atalatyn matrısa kelesi qabat úshin obektiler kartasyn jasaý úshin kiris matrısasy arqyly beriledi. Iadro ólshemderin basqa obektiler kartasyn jasaý úshin nemese basqa oster boıymen onyń ólshemin azaıtý kezinde bir ólshem boıynsha derekterdi keńeıtý úshin de retteýge bolady. Keıde obektiler kartasyndaǵy mánder ıadrony elementarlyq kóbeıtý nátıjesiniń qosyndysyn jáne kiris matrısasynyń tıisti mólsherin alý arqyly esepteledi. Kóbinese elementtik kóbeıtýdiń ornyna núktelik kóbeıtindi qoldanylady, biraq ony jaqsy (nemese nashar) nátıje alý úshin ózgertýge bolady. CNNS-ti jaqsartýdyń taǵy bir ádisi-berilgen jınaqtaý qabatynda birneshe ıadrolardy paıdalaný jáne obektiler kartasyn jasaý úshin nátıjelerdi biriktirý. Búkil keskin úshin bir ıadro qoldanylatyndyǵy konvýlsıalyq neırondyq jelilerdi ornalasýǵa óte ınvarıantty etedi jáne olardyń qaıta daıarlanýyna jol bermeıdi. Mine, jınaqtaý mysaly:

Konvýlsıalyq neırondyq jeliniń sońǵy qabaty tolyǵymen baılanysqan qabat dep atalady. Bul neırondyq jeliniń standartty qabaty, onda keıbir syzyqtyq emes (ReLU, tanh, sigmoid jáne t.b.) kiris sıgnaly men salmaq matrısasynyń núktelik kóbeıtindisine qoldanylady.

Danat Janataev Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ profesory, dosent

Ulpan Turmaǵanbet,Baqytjan Aıdana,Bekmýratova Aıtolqyn  Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ magıstranttary

---