InfoHub Logo

Baǵyty: Qoldanbaly matematıka jáne ınformatıka
Seksıasy: Matematıka
Taqyryby: Koordınatalyq jazyqtyqta ultymyzdyń qundy dúnıelerin keskindeý
Ǵylymı Jobanyń Mazmuny
Anotasıa........................... 1 bet
Pikir.................................... 2 bet
Mazmuny.............................. 3 bet
Zertteý bólimi
Koordınatalyq jazyqtyq....... 4 bet
Rene Dekart.......................
KOORDINATALAR BOIYNDA NÚKTE SALÝ
Kıiz týyrlyqty qazaqpyz.........
Oıý - órnek..............................
QORYTYNDY............................
PAIDALANǴAN ÁDEBIETTER TİZİMİ.....

Jospar
İ. Kirispe
İİ. Negizgi bólim
1. Koordınatalyq jazyqtyq
2. Rene Dekart
3. Koordınatalar boıynda núkte salý
4. Kıiz týyrlyqty qazaqpyz
5. Oıý - órnek
İİİ. Qorytyndy

Kirispe
Bizge barlyq pánder unaıdy, biraq matematıka pánine degen qyzyǵýshylyǵymyz kóbirek boldy. Matematıka páni týraly kóp bilgimiz keledi. Maǵan matematıka jáne matematıkamen baılanysynyń bári unaıdy. Biz ne istesek te, barlyǵy matematıka men sabaqtasady. Matematıka grek tilinen qazaqshaǵa aýdarsaq, «bilim», «ǵylym» degen maǵynany bildiredi. Matematıka bizge ǵalamnyń kóptegen qupıalaryn ashýǵa kómektesedi. Biz matematıka degende tek sandar ǵana emes munda basqa da keremet nárseler az emes. Burynǵy kezden - aq matematıkanyń kómegimen kóptegen nebir keremetter jasaǵan: durys joldy tapqan jáne kúndi, aı men juldyzdardy baqylaý arqyly jyl mezgilderdiń aýysatyn ýaqytyn boljaǵan. Sonymen qatar Galıleıdiń «Álem matematıka tilimen beınelengen» degen sózderinen matematıkanyń qudirettiligin kórýge bolady. Matematıkanyń ár túrli qyr - syrlarymen tanysa otyryp, men koordınatalyq jazyqtyq taqyrybyna toqtalyp otyrmyn. Koordınatalar boıynda núkte salý arqyly sýret shyǵarý qyzyǵýshylyǵymdy týdyrdy. Meniń bul taqyrypty alyp otyrǵan birden - bir sebebim koordınatalar boıynda ózimizdiń ulttyq naqyshtaǵy qazaq halqynyń baspanasy kıiz úıdi jáne oıý órnekterin keskindeý. Sonymen qatar olardy basqa da kóptegen elderge tanytyp, qazaq eliniń mártebesin kóterý. Elime óz úlesimdi qosý. Ekinshiden biz tek matematıka páninde esep shyǵaryp ǵana qoımaı halqymyzdyń salt - dástúrin ádep ǵurpyn úıretý. Sonymen qatar matematıka sabaǵynda ulttyq salt - dástúrge, naqyshqa keltirilgen pedagogıka – psıhologıalyq turǵyda jazylǵan esepterdi qoldanýymyzǵa bolady.

Zertteý jumysynyń maqsaty: Óz elimniń mártebesin kóterip, qazaq halqynyń tańqalarlyq dúnıelerin álemge pash etý!
Zertteý jumysymnyń ǵylymı jańalyǵy: Koordınatalyq jazyqtyq boıynda ulttyq naqyshtaǵy kıiz úı men oıý órnekterdi beıneleý. Koordınatalyq jazyqtyq boıynda sýret shyǵarý.
Zertteý jumysynyń quramy: Zertteý jumysy «Koordınatalyq jazyqtyqta ultymyzdyń qundy dúnıelerin keskindeý» taqyrybyna jazylǵan. Bul zertteý jumysy kirispeden, eki taraýdan, qorytyndydan jáne paıdalanylǵan ádebıetterden turady.

Koordınatalyq jazyqtyq Sanaq basy O núktesinde qıylysatyn ózara perpendıkýlár eki koordınatalyq túzý tik buryshty koordınatalar júıesin quraıdy. Sonda koordınatalar júıesi – sanaq basy ortaq, ózara perpendıkýlár eki koordınatalyq túzý. Sondyqtan muny tik buryshty koordınatalar dep ataıdy. Tik buryshty koordınatalar júıesi ornalasqan jazyqtyq dep atalady. «Koordınatalar» sózi latynnyń coordinatus - qazaqsha «rettelgen» degen sózinen alynǵan.

Ońtústik Qazaqstan oblysy,
Saıram aýdany, № 20 Sáken Seıfýllın atyndaǵy mektep – gımnazıasy
Ǵylymı jobanyń izdenýshileri: 6 synyp oqýshylary Dıhanbaev Bekzat, Tastemir Shahmardan
Ǵylymı jetekshisi: Matematıka pániniń muǵalimi Abdıjamılova Dılnoza Mehmankýlqyzy

Koordınatalyq jazyqtyqta ultymyzdyń qundy dúnıelerin keskindeý. júkteý