Kıiz úı
Sabaqtyń taqyryby: Kıiz úı
Sabaqtyń maqsattary:
1. Bilimdilik: Oqýshylardy san ǵasyrlar boıy qazaq halqynyń baspanasy bolǵan kıiz úıdiń qurylymymen, mańyzymen tanystyryp, etistiktiń shaqtarynyń jasalý joldaryn qarastyrý;
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń sózdik qoryn, oı - órisin damytyp, saýattylyǵyn arttyrý;
3. Tárbıelik: Qazaq halqynyń ádep - ǵurpyn, salt - dástúrin qurmetteýge baýlý.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi meńgertý.
Sabaqtyń ádisteri: oqý, baıandaý, toppen jumys, suraq - jaýap, izdený, sóz quramyna taldaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Kıiz úıdiń sýretteri (aǵash qańqasy, syrtqy beınesi), keste «Etistiktiń shaqtary», beınetaspa «Qyz Jibek» fılminen úzindi.
Pánaralyq baılanys: tarıh, ádebıet.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý
II. Oqýshylardyń bilimin tekserý:
- Biz qaı memlekette turamyz?
- Qazaqstan qaı halyqtyń tarıhı Otany?
- Qazaq halqynyń búgingi kúngi ómiri týraly ne aıtýǵa bolady?
- Al, endi ótken ómirine kóz jiberelik. Qazaq halqy nemen shuǵyldanǵan?
- Qandaı úıde turǵan?
III. Sabaqtyń maqsatyn qoıý kezeńi:
- Búgingi sabaǵymyzdy qazaq halqynyń baspanasy - kıiz úıge arnalady.
IV. Jańa sabaqty túsindirý kezeńi:
1. Kıiz úı týraly málimet berý. Kıiz úı - Ortalyq jáne Orta Azıa halyqtarynyń negizgi baspanasy; Ortalyq jáne Orta Azıa halyqtarynyń kóshpeli turǵyn úıi. Ol — kóshpendilerdiń tez jyǵyp, shapshań tigýge, ıaǵnı kóship - qonýǵa yńǵaıly úıi.
Kóshpendilerdiń kıiz úıi — tarıhymyzdaǵy eń birinshi sáýlettik qurylys. Kıiz úıdiń ishi qysta jyly, jazda salqyn. Sondyqtan, shopandar da, týrıser de paıdalanady. Kıiz úı jer silkinisinde de yńǵaıly, óıtkeni ol ońaılyqpen buzylmaıdy. Qazaqstan jer silkinisinen zardap shekken elderge shatyrdyń ornyna kıiz úıler aparyp júr.
2. Kıiz úıge baılanysty tilek - batalar.
«Shańyraqtaryń bıik bolsyn,
Bosaǵalaryń berik bolsyn,
Keregeleriń keń bolsyn!»
- Bul tilek qalaı paıda boldy?
- Ne sebepten qazaq halqy osyndaı tilek aıtty?
3. «Qyz Jibek» fılminen kıiz úıge qatysty úzindini tamashalaý.
1) Qarataýdyń basynan kósh keledi.
2) Jońǵar shapqynshylyǵynan keıingi aýyldyń kelbeti.
3) Kıiz úıdiń qurylýy.
4) Qazaq halqynyń salt dástúrinen úzindini tamashalaý.
Qarataýdyń basynan kósh keledi,
Kóshken saıyn bir taılaq bos keledi,
Qaryndastan aıyrylǵan jaman eken,
Eki kózden móltildep jas keledi - dep búkil qazaq elin zar qaqsatqan zaman, tarıhymyzdyń betterinde «Aqtaban shubyryndy, Alqakól sulama» degen atpen máńgi jazylǵan. Osyndaı qıyn qystaý zamandy basynan keshirgen qazaq halqy, kelesi urpaq osyndaı qaıǵy - qasiretti kórmesin dep osy tilekti aıtqan.
4. «Kıiz úı» mátinin oqyp, taldaý, mátin boıynsha suraqtarǵa jaýap berý.
V. Jańa sabaqty túsingendi tekserý kezeńi:
1. Etistiktiń shaqtaryn qarastyrý.
2. Toppen jumys
1 - top. 3 - tapsyrma.
1) Kıiz úıdiń qańqasy.
- Kıiz úı qandaı turmysqa beıimdelgen?
- Kıiz úıdiń aǵash qańqalary neshe bólikten turady?
- Úıdiń kúmbezin neler quraıdy?
- Shańyraq degen ne?
2 - top. 4 - tapsyrma.
2) Kıiz úıdiń syrtqy kelbeti.
- Úıdiń syrtynan jabylatyn kıizderdiń túrlerin atańdar.
- Týyrlyqpen kıiz úıdiń qaı aǵashyn jabady?
- Úzikpen ne jabady?
- Túndikpen ne jabady?
VI. Bekitý kezeńi:
Abaı aýylynyń kıiz úıin tigý( Árbir kıiz úıdiń sýretiniń artynda jazylǵan suraqtarǵa jaýap berý)
1. Kıiz úıdiń aǵash qańqalary neshe bólikten turady?
2. Aǵash qańqalardyń ústinen jabylatyn kıizderdi atańdar.
3. Qazaqstannyń qaı rámizinde kıiz úıdiń qaı bólshegi (qańqasy) beınelengen?
4.«Qara shańyraq» sóziniń maǵynasyn túsindirińder.
VII. Úıge tapsyrma:
«Kıiz úı» mátinin mazmundaý, etistiktiń shaqtary.
VIII. Sabaqty qorytyndylaý:
- Kıiz úıdiń qandaı paıdasy boldy?
- Kıiz úıdiń utymdy jaqtaryn sıpattańdar.
Jumbaq: Kıiz úı qaraý
Sabaqtyń maqsattary:
1. Bilimdilik: Oqýshylardy san ǵasyrlar boıy qazaq halqynyń baspanasy bolǵan kıiz úıdiń qurylymymen, mańyzymen tanystyryp, etistiktiń shaqtarynyń jasalý joldaryn qarastyrý;
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń sózdik qoryn, oı - órisin damytyp, saýattylyǵyn arttyrý;
3. Tárbıelik: Qazaq halqynyń ádep - ǵurpyn, salt - dástúrin qurmetteýge baýlý.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi meńgertý.
Sabaqtyń ádisteri: oqý, baıandaý, toppen jumys, suraq - jaýap, izdený, sóz quramyna taldaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Kıiz úıdiń sýretteri (aǵash qańqasy, syrtqy beınesi), keste «Etistiktiń shaqtary», beınetaspa «Qyz Jibek» fılminen úzindi.
Pánaralyq baılanys: tarıh, ádebıet.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý
II. Oqýshylardyń bilimin tekserý:
- Biz qaı memlekette turamyz?
- Qazaqstan qaı halyqtyń tarıhı Otany?
- Qazaq halqynyń búgingi kúngi ómiri týraly ne aıtýǵa bolady?
- Al, endi ótken ómirine kóz jiberelik. Qazaq halqy nemen shuǵyldanǵan?
- Qandaı úıde turǵan?
III. Sabaqtyń maqsatyn qoıý kezeńi:
- Búgingi sabaǵymyzdy qazaq halqynyń baspanasy - kıiz úıge arnalady.
IV. Jańa sabaqty túsindirý kezeńi:
1. Kıiz úı týraly málimet berý. Kıiz úı - Ortalyq jáne Orta Azıa halyqtarynyń negizgi baspanasy; Ortalyq jáne Orta Azıa halyqtarynyń kóshpeli turǵyn úıi. Ol — kóshpendilerdiń tez jyǵyp, shapshań tigýge, ıaǵnı kóship - qonýǵa yńǵaıly úıi.
Kóshpendilerdiń kıiz úıi — tarıhymyzdaǵy eń birinshi sáýlettik qurylys. Kıiz úıdiń ishi qysta jyly, jazda salqyn. Sondyqtan, shopandar da, týrıser de paıdalanady. Kıiz úı jer silkinisinde de yńǵaıly, óıtkeni ol ońaılyqpen buzylmaıdy. Qazaqstan jer silkinisinen zardap shekken elderge shatyrdyń ornyna kıiz úıler aparyp júr.
2. Kıiz úıge baılanysty tilek - batalar.
«Shańyraqtaryń bıik bolsyn,
Bosaǵalaryń berik bolsyn,
Keregeleriń keń bolsyn!»
- Bul tilek qalaı paıda boldy?
- Ne sebepten qazaq halqy osyndaı tilek aıtty?
3. «Qyz Jibek» fılminen kıiz úıge qatysty úzindini tamashalaý.
1) Qarataýdyń basynan kósh keledi.
2) Jońǵar shapqynshylyǵynan keıingi aýyldyń kelbeti.
3) Kıiz úıdiń qurylýy.
4) Qazaq halqynyń salt dástúrinen úzindini tamashalaý.
Qarataýdyń basynan kósh keledi,
Kóshken saıyn bir taılaq bos keledi,
Qaryndastan aıyrylǵan jaman eken,
Eki kózden móltildep jas keledi - dep búkil qazaq elin zar qaqsatqan zaman, tarıhymyzdyń betterinde «Aqtaban shubyryndy, Alqakól sulama» degen atpen máńgi jazylǵan. Osyndaı qıyn qystaý zamandy basynan keshirgen qazaq halqy, kelesi urpaq osyndaı qaıǵy - qasiretti kórmesin dep osy tilekti aıtqan.
4. «Kıiz úı» mátinin oqyp, taldaý, mátin boıynsha suraqtarǵa jaýap berý.
V. Jańa sabaqty túsingendi tekserý kezeńi:
1. Etistiktiń shaqtaryn qarastyrý.
2. Toppen jumys
1 - top. 3 - tapsyrma.
1) Kıiz úıdiń qańqasy.
- Kıiz úı qandaı turmysqa beıimdelgen?
- Kıiz úıdiń aǵash qańqalary neshe bólikten turady?
- Úıdiń kúmbezin neler quraıdy?
- Shańyraq degen ne?
2 - top. 4 - tapsyrma.
2) Kıiz úıdiń syrtqy kelbeti.
- Úıdiń syrtynan jabylatyn kıizderdiń túrlerin atańdar.
- Týyrlyqpen kıiz úıdiń qaı aǵashyn jabady?
- Úzikpen ne jabady?
- Túndikpen ne jabady?
VI. Bekitý kezeńi:
Abaı aýylynyń kıiz úıin tigý( Árbir kıiz úıdiń sýretiniń artynda jazylǵan suraqtarǵa jaýap berý)
1. Kıiz úıdiń aǵash qańqalary neshe bólikten turady?
2. Aǵash qańqalardyń ústinen jabylatyn kıizderdi atańdar.
3. Qazaqstannyń qaı rámizinde kıiz úıdiń qaı bólshegi (qańqasy) beınelengen?
4.«Qara shańyraq» sóziniń maǵynasyn túsindirińder.
VII. Úıge tapsyrma:
«Kıiz úı» mátinin mazmundaý, etistiktiń shaqtary.
VIII. Sabaqty qorytyndylaý:
- Kıiz úıdiń qandaı paıdasy boldy?
- Kıiz úıdiń utymdy jaqtaryn sıpattańdar.
Jumbaq: Kıiz úı qaraý
You Might Also Like
