InfoHub Logo

Matematıka 3 synyp
Taqyryby: Massany ólsheý. Massa birlikteriniń araqatynasy
Maqsaty: Zattyń qasıetin sıpattaıtyn shamanyń biri - massa jaıynda túsinik berý jáne onyń birlikterimen tanystyrý.
Damytýshylyǵy: Esepter qurastyrý daǵdysyn, oı - órisin damytý.
Tárbıeliligi: Bir - biriniń pikirlerimen sanasýǵa, bir - birine kómektese bilýge tárbıeleý.
Ádisi: túsindirý, suraq - jaýap
Túri: jańa sabaqty meńgertý
Kórnekiligi: syzbalar, sýretter, tarazy túrleri
Sabaqtyń júrý barysy: I. Uıymdastyrý bólimi
- Topqa bólý. Oqýshylar 5 baladan turatyn shaǵyn toptarǵa «Broýndyq qozǵalys» oıyny boıynsha bólinedi. Oqýshylar óz toptaryn qalaýlary boıynsha atap, top ataýlaryn qaǵazǵa jazyp qoıady jáne tanystyryp ótedi.
1 - top «Suńqar»
2 - top «Tulpar»
3 - top «Tapqyrlar»
4 - top «Jalyn»

II. Úı tapsyrmasyn tekserý
Oqýshylar úı jumysyn qalaısha oryndaǵanyn top ishinde talqylaıdy. Jarıalaý. Bir oqýshy úı tapsyrmasyn oqıdy. Qalǵan oqýshylar tekseredi.

III. Ótkenge sholý.
1) Osy dm, sm, m, km qaı shamanyń ólshem birlikteri?
2) Eki qalanyń ara qashyqtyǵyn esepteý úshin uzyndyqtyń qandaı ólshem birligin qoldanǵan tıimdi?
3) Taqtanyń uzyndyǵyn she?
4) Dápterdiń enin she?

IY. Jańa sabaq.
1) Zeıindilik oıyny
oıóymeıaıaoyusyıeesyúa jazbasyndaǵy a árpinen basqa barlyq daýysty dybystardy syzyp tastaıdy. Qandaı sóz shyqty? (massa)
- Massanyń qandaı ólshem birlikterin bilesińder? Zattyń salmaǵyn ólsheý úshin qandaı quraldy paıdalanamyz? Ertedegi adamdarda zattardyń salmaǵyn ólsheıtin qazirgideı tarazylar bolǵan joq, nárseniń aýyr - jeńilin kórsetetin «zildeı, qańbaqtaı» degen sıaqty salystyrma uǵym ǵana boldy.
Endi myna ydysqa qarańdar. Ydystyń ishinde ne bar? Osy ydystaǵy qantty sanaı alasyńdar ma? Tek qana qant emes, taǵy da qandaı sýsymaly zattardy bilesińder? (un, kúrish, tuz, qum). Mine, osylardyń salmaǵyn ólsheý úshin adamdar tarazyny oılap tapty. Meniń eki qolymdy tarazy dep esepteıik. Oń qolymda – temir, sol qolymda – plasmassa.
- Qaı qolym tómen tústi? Nege?
- Tarazy da osylaı qurastyrylǵan: qaı jaǵyndaǵy zat aýyr bolsa, sol jaǵyndaǵy tabaq tómen túsedi, jeńil jaǵy joǵary kóteriledi.(Ár tarazyǵa toqtalyp maǵlumat berý).
- Jańa ózderiń aıtqandaı salmaqty ólsheý úshin t, s, kg, g ólshem birlikterin qoldanamyz. Tonna, sentner kóbinese aýyr zattardy ólsheý úshin qoldanylady. Kılogramm, gram birlikterin kúndelikti dúkennen azyq - túlik alǵan kezde nemese adamnyń salmaǵyn, usaq jándikterdiń, janýarlardyń salmaǵyn ólsheý barysynda qoldanamyz.

2) Aýyzsha jumys
1 - top ------------------ 2 - top --------------------- 3 - top --------------------------- 4 - top
Pil, syrǵa, ----------- saqına, ushaq, ----------- mashına, asqabaq, ----------- keme, aıý,
Birneshe kámpıt ---- bir jáshik alma -------- alqa ---------------------------- birneshe almurt
ólsheý úshin qandaı ólshem birlikteri qajet bolady?

Y. Oqýshy qyzmeti
a) Toppen jumys
№2
1 - top ----------- 2 - top ----------- 3 - top ---------- 4 - top
2kg=2000g ------ 4t=4000kg ------ 1t=1000kg ----- 1000kg=1t
3s=300kg ------- 6t=60s ---------- 5s=500kg ------- 4s=400kg
50s=5t ---------- 700kg=7s ------- 4kg=4000g ------- 2t=2000kg
№3
1 - top
Qoraptyń qaısysy bos?
2 - top
Un salynǵan qapshyq qansha tartady?
3 - top
Qaı sómkedegi zattyń salmaǵy 5kg
4 - top
Qıardyń salmaǵy neshe kg?

á) Kenetten suraý.
№4
*Ne artyq: 99kg ba, álde 1 s me?
*Ne kem: 11 s me, álde 11 kg ba?
*Úlken shamany ata: 7kg, 800g
*Kishi shamany ata: 600 kg, 20s
*Úlken shamany tańda: 80s, 80kg, 80g
*Kishi shamany tańda: 10 s, 2t, 1000kg

b) Taqtamen jumys
№5 Mazmundy espter berý
№6 Kóbeıtindini kóbeıtkishtiń kvadratymen ne kýbymen almastyr.
1 - top ------- 2 - top ----------- 3 - top ----------- 4 - top
5*5 ----------- 7*7*7 ----------- 10*10*10 ------- 8*8*8
6*6*6 -------- 2*2 -------------- 4*4 --------------- 9*9
4*4*1 -------- 5*5*3 ----------- 6*3*3*3 -------- 5*6*6*6

- Sergitý sáti
Oń qolymda bes saýsaq.
Sol qolymda bes saýsaq.
Qosyp qaldym ekeýin,
Bolyp shyqty on saýsaq

v) Óz betimen jumys
kg – men órnekte
5t= ------------- 50s=
2s 50kg= ------ 3000kg=
1t 4s= --------- 80s=
2000g= -------- 30s=
2t 3s 5kg= --- 7000kg=

t - men órnekte
400kg=
6t=
2t 500kg=
800kg=
1t=

s - men órnekte g - men órnekte
7kg=
9kg=
5kg=
3kg 0g=
8kg=

g) Juppen jumys
1) Qabyrǵasy 10 sm sharshynyń perımetrin tap.
2) Uzyndyǵy 5 sm, eni 3 sm tiktórtburyshtyń aýdanyn tap.
3) 5 býynnan turatyn synyq syzyq syz.
4) 9 jáne 5 sandarynyń kóbeıtindisinen 20 - ny kemit
5) Kóbeıtýdiń aýystyrymdylyq qasıetin paıdalan. 20*5.
6) Qaldyqpen bólý.
26: 5=5 (1 q)
31: 6=5 (1 q)
19: 7=2 (5 q)
7) sm - ge aınaldyr.
4 dm = sm
6 dm 2 sm= sm
3 m = sm
5 m 2 dm = sm
8) Amaldy orynda
250+(50 - 25)=
400+(240+160)=

YI. Qorytyndy
«Iá - joq» oıyny arqyly sabaǵymyzdy qorytyndylaımyz.
YII. Úıge tapsyrma: №7, 18 bet
YIII. Baǵalaý: Top basshysy óz tobyndaǵy oqýshylardy baǵalaıdy.

Atyraý oblysy, Jylyoı aýdany, Qulsary qalasy
№ 19 jalpy orta bilim beretin mekteptiń
bastaýysh synyp muǵalimi Týleýova Zarına Nýrlıbekovna