Matematıkalyq saýattylyq esepterin shyǵarý ádisteri 6-synyp
Jalpy bilim beretin oqý ornynyń 6 - synybyna arnalǵan fakúltatıvtik kýrs
TÚSİNİK HAT
6 - synypqa arnalǵan «Matematıkalyq saýattylyq esepterin shyǵarý ádisteri» fakúltatıv kýrs baǵdarlamasy oqytý prosesinde oqýshy matematıkadan alǵan bilimdi kúndelikti ómirde qoldana bilý daǵdysyn arttyryp, matematıkalyq oılaý qabiletin damytýǵa arnalǵan.
Berilgen kýrs matematıkadaǵy qatysty uǵymdardy, tujyrymdar men ádisterdi mazmundyq ashýmen, olardyń tájirıbelik mańyzdylyǵyn aıqyndaýmen sıpattalady. Bul kýrsty ıgerý oqýshylardyń oı - órisin, logıkalyq paıymdaý, dáleldeýlerdi júrgizý, praktıkalyq esepteýlerdi shyǵarý barysynda matematıkalyq bilimderin qoldaný biliktiligin damytýǵa PISA, TIMSS zertteýleriniń tapsyrmalary negizinde oqýshylardyń matematıkalyq saýattylyqtaryn damytýǵa, jalpy adamı jáne ulttyq negizde tulǵanyń jalpy ıntellektýaldyq qasıetterin damytýdyń qajetti deńgeıine jetýine baǵyttalǵan. Maqsaty: Oqýshylardyń matematıkalyq fýnksıonaldyq saýattylyǵyn qalyptastyrý. Praktıkalyq esepterdi sheshýdiń tıimdi ádis - tásilderin meńgertip, oqýshynyń logıkalyq oılaý qabiletin damytý. Teorıalyq bilimin tájirıbede qoldana bilý
daǵdysyn qalyptastyrý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Kýrsta oqýshylardyń meńgerýi kerek:
- matematıkalyq tujyrymdardy túsinedi jáne paıdalana bilýge úırenedi;
- arıfmetıkalyq amaldardy paıdalanyp, tıimdi tásilmen sheshedi; - belgili shamalar arasyndaǵy araqatynastardy taldap, odan belgisiz shamany taba biledi;
- keńistikte fıgýralardy durys joramaldaı biledi;
- abstraktyly oılaýǵa, logıkalyq mádenıetin qalyptastyrý. Ýaqyt kólemi, sabaqtyń jıiligi: Saǵat sany - 34 saǵat, aptasyna - 1 saǵat
Kýrstyń mindetteri:
Bilimdilik:
Matematıkanyń qoǵam damýyndaǵy mańyzyn túsiný;
Baǵdarlamadan tys matematıkalyq uǵymdarmen tanysý;
Mátindi esepterdi shyǵarýǵa úıretý (qyzyqty, tarıhı), ǵylymı jáne anyqtamalyq ádebıetpen jumys jasaýdy úıretý;
Qajetti, naqty taqyryptar boıynsha matematıkalyq bilimderin tereńdetip, tolyqtyrý;
Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý maqsatynda izdendirý arqyly zertteýshilik qabiletteriniń damýyna yqpal jasaý;
Damytýshylyq:
Este saqtaýyn, logıkalyq jáne abstraktyly oılaýyn damytý;
Oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin jáne kórkemdik talǵamyn damytý;
Matematıkalyq jáne shyǵarmashylyq qabiletin anyqtaı jáne damytý.
Eseptiń shartyn tez túsinip, ony júıege keltirip, shyǵarý algorıtmin taba bilý;
Eseptiń sheshimderin aldyn - ala sezine jáne boljaı bilý;
Kúrdeli esepterdi shyǵarýdaǵy qıyndyqtardy jeńe bilýge tárbıeleý.
Tárbıelik:
«Matematıka»pánine qyzyǵýshylyqty týǵyzý;
Oqýshylardyń matematıkalyq bilimge degen qajettiligin qanaǵattandyrý;
Óz isine jaýapkershilikpen qaraýǵa, shydamdylyqqa, ózara kómek berýge jáne birigip jumys jasaýǵa tárbıeleý.
Oqýshylardyń bilimine, bilik, daǵdylaryna qoıylatyn talaptar;
Praktıkalyq tapsyrmalardy oryndaý barysynda teorıalyq bilimdi paıdalana otyryp, ózdiginen sheshim shyǵara bilý;
Berilgen tapsyrmalarǵa shyǵarmashylyq kózqaraspen qaraý;
Sanalylyq pen jaýapkershilik kórsetý;
Oı derbestigi bólý;
Teorıalyq málimetterdi formýlalar men anyqtamalar túrinde qoldana bilý;
Praktıkalyq esep shyǵarý daǵdylarynyń bolýy;
Matematıkalyq olımpıadada jaqsy nátıjege qol jetkizýge umtylý;
Olımpıadalyq esepterdi sheshýde tásilderdi naqty bilý.
Kútiletin nátıjeler
Oqýshylar esepter shyǵarýdyń negizgi ádisterin meńgeredi;
Berilgen esepti shyǵarý algorıtmin jáne joldaryn qura bilýge, is júzinde esepterdi shyǵarýdyń standarttyq emes tásilderimen tanysyp, qoldana bilý daǵdysyn qalyptasady;
Berilgen taqyrypta biliktilik pen daǵdy qalyptastyrý;
Óz jumysynyń nátıjesin baǵalaı bilý;
Oqý barysynda jetistiginiń sebebin túsiný;
Óziniń bilimindegi olqylyqty anyqtaı bilý jáne qıyndyqtardy synyptastarynyń, muǵalimniń kómegimen jeńe bilý;
·Óz jumysynyń qorytyndysyn kórsete bilý.
Ujymda jumys jasaýdy úırenedi;
Óziniń jáne ózgeniń pikirine synı qaraý;
Kýrs boıynsha mazmuny men qurylymy
İ taraý. Natýral sandar. (6 saǵat)
Natýral sandar. Natýral sandarǵa amaldar qoldaný. Natýral sandardy koordınatalyq sáýlede keskindeý jáne salystyrý. Natýral sandardyń bólgishteri men eselikteri. Jaı jáne qurama sandar. Natýral sandardyń bólingishtik belgileri. Dáreje. Natýral sandardyń EÚOB jáne EKOE.
İİ taraý. Rasıonal sandar. (11 saǵat)
Oń jáne teris sandar. Koordınatalyq sáýlede rasıonal sandardy keskindeý. Rasıonal sannyń modýli. Rasıonal sandardy salystyrý. Rasıonal sandarǵa amaldar qoldaný. Sannyń bóligin jáne bóligi boıynsha sandy tabý. Birneshe obektiniń birigip oryndaıtyn jumysyna berilgen esepter. Sandardy dóńgelekteý. Paıyz. Sannyń paıyzyn jáne paıyzy boıynsha sandy tabý. Teńdeý. Mátindi esepter. Dóńgelek dıagram. Berilgen sandar qatarynyń arıfmetıkalyq ortasy, medıanasy, modasy, ózgerý aýqymy. №1 synaq
İİİ taraý. Qatynastar jáne proporsıalar. (4 saǵat)
Qatynastar. Berilgen qatynasta bólýge arnalǵan esepter. Proporsıa. Proporsıanyń negizgi qasıeti. Týra jáne keri proporsıonal shamalar. Masshtab.
IV taraý. Jıyn. (3 saǵat)
Jıyn jáne onyń elementteri. İshki jıyn. Jıyndardyń qıylysýy. Jıyndardyń birigýi.
V taraý. Jazyqtyqtaǵy geometrıalyq fıgýralar. (3 saǵat) Sheńber jáne dóńgelek. Kópburyshtar. Kópburyshtardyń uzyndyǵy men aýdany. Paralelepıped jáne kýb.
VI taraý. Fýnksıa. (4 saǵat)
Fýnksıa. Fýnksıanyń formýlamen, kestemen berilýi. Koordınatalyq jazyqtyq. Fýnksıanyń grafıkpen berilýi. Baǵandy dıagram. Ostik jáne sentrlik sımmetrıa. №2 synaq.
VII taraý. Kombınatorıka elementteri. (3 saǵat) Almastyrýlar. Ornalastyrýlar. Terýler. Qorytyndy test.
Oqytý ádisteri: reprodýktıvti, máseleni qoıý arqyly sheshý ádisi, zertteý ádisi.
Oqýshymen jumystaný formalary: oqýshylarmen toptyq jumys, ekeýara jumys, jeke jumys.
Sabaqty uıymdastyrý túrleri: semınar, praktıkým, jobany qorǵaý, saıys - sabaq.
Bilimdi baqylaý túrleri: ózindik jumys, ár taraý boıynsha jeke jumys jáne synaq, jyl sońynda qorytyndy test.
Paıdalanǵan ádebıetter:
1. T. Aldamuratova «Logıkalyq esepter men tapsyrmalar» - Almaty: Atamura, 2015
1. A. Nurǵalıev «Qyzyqty matematıka» - Almatykitap, 2015
1. Q. Bekbolat, A. Serdaly «Matematıkalyq saýattylyq» oqý - ádistemelik quraly - Astana, 2017 jyl
1. A. Alseıtov «Matematıkalyq saýattylyq» oqý - ádistemelik quraly - Oral, 2017 jyl
1. U. B. Janasbaeva, K. B. Janasbaev «Matematıkalyq saýattylyq» UBT jáne keshendi testileýge arnalǵan ádistemelik qural 1, 2 bólim – Almaty, 2017 jyl
1. G. K. Mýsagalıeva, A. S. Ahmadıev «Matematıkalyq saýattylyq tapsyrmalary jáne olardy sheshýdiń tıimdi ádisteri» ádistemelik qural 1 bólim – Oral, 2017
1. UBT baıqaý kitapshalary (matematıkalyq saýattylyq tapsyrmalary).
Taqyryptyq jospar
Jalpy bilim beretin oqý ornynyń 6-synybyna arnalǵan «Matematıkalyq saýattylyq esepterin shyǵarý ádisteri» atty fakúltatıvtik kýrsynyń jospary
(Aptasyna 1 saǵat, barlyǵy 34 saǵat)
TÚSİNİK HAT
6 - synypqa arnalǵan «Matematıkalyq saýattylyq esepterin shyǵarý ádisteri» fakúltatıv kýrs baǵdarlamasy oqytý prosesinde oqýshy matematıkadan alǵan bilimdi kúndelikti ómirde qoldana bilý daǵdysyn arttyryp, matematıkalyq oılaý qabiletin damytýǵa arnalǵan.
Berilgen kýrs matematıkadaǵy qatysty uǵymdardy, tujyrymdar men ádisterdi mazmundyq ashýmen, olardyń tájirıbelik mańyzdylyǵyn aıqyndaýmen sıpattalady. Bul kýrsty ıgerý oqýshylardyń oı - órisin, logıkalyq paıymdaý, dáleldeýlerdi júrgizý, praktıkalyq esepteýlerdi shyǵarý barysynda matematıkalyq bilimderin qoldaný biliktiligin damytýǵa PISA, TIMSS zertteýleriniń tapsyrmalary negizinde oqýshylardyń matematıkalyq saýattylyqtaryn damytýǵa, jalpy adamı jáne ulttyq negizde tulǵanyń jalpy ıntellektýaldyq qasıetterin damytýdyń qajetti deńgeıine jetýine baǵyttalǵan. Maqsaty: Oqýshylardyń matematıkalyq fýnksıonaldyq saýattylyǵyn qalyptastyrý. Praktıkalyq esepterdi sheshýdiń tıimdi ádis - tásilderin meńgertip, oqýshynyń logıkalyq oılaý qabiletin damytý. Teorıalyq bilimin tájirıbede qoldana bilý
daǵdysyn qalyptastyrý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Kýrsta oqýshylardyń meńgerýi kerek:
- matematıkalyq tujyrymdardy túsinedi jáne paıdalana bilýge úırenedi;
- arıfmetıkalyq amaldardy paıdalanyp, tıimdi tásilmen sheshedi; - belgili shamalar arasyndaǵy araqatynastardy taldap, odan belgisiz shamany taba biledi;
- keńistikte fıgýralardy durys joramaldaı biledi;
- abstraktyly oılaýǵa, logıkalyq mádenıetin qalyptastyrý. Ýaqyt kólemi, sabaqtyń jıiligi: Saǵat sany - 34 saǵat, aptasyna - 1 saǵat
Kýrstyń mindetteri:
Bilimdilik:
Matematıkanyń qoǵam damýyndaǵy mańyzyn túsiný;
Baǵdarlamadan tys matematıkalyq uǵymdarmen tanysý;
Mátindi esepterdi shyǵarýǵa úıretý (qyzyqty, tarıhı), ǵylymı jáne anyqtamalyq ádebıetpen jumys jasaýdy úıretý;
Qajetti, naqty taqyryptar boıynsha matematıkalyq bilimderin tereńdetip, tolyqtyrý;
Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý maqsatynda izdendirý arqyly zertteýshilik qabiletteriniń damýyna yqpal jasaý;
Damytýshylyq:
Este saqtaýyn, logıkalyq jáne abstraktyly oılaýyn damytý;
Oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin jáne kórkemdik talǵamyn damytý;
Matematıkalyq jáne shyǵarmashylyq qabiletin anyqtaı jáne damytý.
Eseptiń shartyn tez túsinip, ony júıege keltirip, shyǵarý algorıtmin taba bilý;
Eseptiń sheshimderin aldyn - ala sezine jáne boljaı bilý;
Kúrdeli esepterdi shyǵarýdaǵy qıyndyqtardy jeńe bilýge tárbıeleý.
Tárbıelik:
«Matematıka»pánine qyzyǵýshylyqty týǵyzý;
Oqýshylardyń matematıkalyq bilimge degen qajettiligin qanaǵattandyrý;
Óz isine jaýapkershilikpen qaraýǵa, shydamdylyqqa, ózara kómek berýge jáne birigip jumys jasaýǵa tárbıeleý.
Oqýshylardyń bilimine, bilik, daǵdylaryna qoıylatyn talaptar;
Praktıkalyq tapsyrmalardy oryndaý barysynda teorıalyq bilimdi paıdalana otyryp, ózdiginen sheshim shyǵara bilý;
Berilgen tapsyrmalarǵa shyǵarmashylyq kózqaraspen qaraý;
Sanalylyq pen jaýapkershilik kórsetý;
Oı derbestigi bólý;
Teorıalyq málimetterdi formýlalar men anyqtamalar túrinde qoldana bilý;
Praktıkalyq esep shyǵarý daǵdylarynyń bolýy;
Matematıkalyq olımpıadada jaqsy nátıjege qol jetkizýge umtylý;
Olımpıadalyq esepterdi sheshýde tásilderdi naqty bilý.
Kútiletin nátıjeler
Oqýshylar esepter shyǵarýdyń negizgi ádisterin meńgeredi;
Berilgen esepti shyǵarý algorıtmin jáne joldaryn qura bilýge, is júzinde esepterdi shyǵarýdyń standarttyq emes tásilderimen tanysyp, qoldana bilý daǵdysyn qalyptasady;
Berilgen taqyrypta biliktilik pen daǵdy qalyptastyrý;
Óz jumysynyń nátıjesin baǵalaı bilý;
Oqý barysynda jetistiginiń sebebin túsiný;
Óziniń bilimindegi olqylyqty anyqtaı bilý jáne qıyndyqtardy synyptastarynyń, muǵalimniń kómegimen jeńe bilý;
·Óz jumysynyń qorytyndysyn kórsete bilý.
Ujymda jumys jasaýdy úırenedi;
Óziniń jáne ózgeniń pikirine synı qaraý;
Kýrs boıynsha mazmuny men qurylymy
İ taraý. Natýral sandar. (6 saǵat)
Natýral sandar. Natýral sandarǵa amaldar qoldaný. Natýral sandardy koordınatalyq sáýlede keskindeý jáne salystyrý. Natýral sandardyń bólgishteri men eselikteri. Jaı jáne qurama sandar. Natýral sandardyń bólingishtik belgileri. Dáreje. Natýral sandardyń EÚOB jáne EKOE.
İİ taraý. Rasıonal sandar. (11 saǵat)
Oń jáne teris sandar. Koordınatalyq sáýlede rasıonal sandardy keskindeý. Rasıonal sannyń modýli. Rasıonal sandardy salystyrý. Rasıonal sandarǵa amaldar qoldaný. Sannyń bóligin jáne bóligi boıynsha sandy tabý. Birneshe obektiniń birigip oryndaıtyn jumysyna berilgen esepter. Sandardy dóńgelekteý. Paıyz. Sannyń paıyzyn jáne paıyzy boıynsha sandy tabý. Teńdeý. Mátindi esepter. Dóńgelek dıagram. Berilgen sandar qatarynyń arıfmetıkalyq ortasy, medıanasy, modasy, ózgerý aýqymy. №1 synaq
İİİ taraý. Qatynastar jáne proporsıalar. (4 saǵat)
Qatynastar. Berilgen qatynasta bólýge arnalǵan esepter. Proporsıa. Proporsıanyń negizgi qasıeti. Týra jáne keri proporsıonal shamalar. Masshtab.
IV taraý. Jıyn. (3 saǵat)
Jıyn jáne onyń elementteri. İshki jıyn. Jıyndardyń qıylysýy. Jıyndardyń birigýi.
V taraý. Jazyqtyqtaǵy geometrıalyq fıgýralar. (3 saǵat) Sheńber jáne dóńgelek. Kópburyshtar. Kópburyshtardyń uzyndyǵy men aýdany. Paralelepıped jáne kýb.
VI taraý. Fýnksıa. (4 saǵat)
Fýnksıa. Fýnksıanyń formýlamen, kestemen berilýi. Koordınatalyq jazyqtyq. Fýnksıanyń grafıkpen berilýi. Baǵandy dıagram. Ostik jáne sentrlik sımmetrıa. №2 synaq.
VII taraý. Kombınatorıka elementteri. (3 saǵat) Almastyrýlar. Ornalastyrýlar. Terýler. Qorytyndy test.
Oqytý ádisteri: reprodýktıvti, máseleni qoıý arqyly sheshý ádisi, zertteý ádisi.
Oqýshymen jumystaný formalary: oqýshylarmen toptyq jumys, ekeýara jumys, jeke jumys.
Sabaqty uıymdastyrý túrleri: semınar, praktıkým, jobany qorǵaý, saıys - sabaq.
Bilimdi baqylaý túrleri: ózindik jumys, ár taraý boıynsha jeke jumys jáne synaq, jyl sońynda qorytyndy test.
Paıdalanǵan ádebıetter:
1. T. Aldamuratova «Logıkalyq esepter men tapsyrmalar» - Almaty: Atamura, 2015
1. A. Nurǵalıev «Qyzyqty matematıka» - Almatykitap, 2015
1. Q. Bekbolat, A. Serdaly «Matematıkalyq saýattylyq» oqý - ádistemelik quraly - Astana, 2017 jyl
1. A. Alseıtov «Matematıkalyq saýattylyq» oqý - ádistemelik quraly - Oral, 2017 jyl
1. U. B. Janasbaeva, K. B. Janasbaev «Matematıkalyq saýattylyq» UBT jáne keshendi testileýge arnalǵan ádistemelik qural 1, 2 bólim – Almaty, 2017 jyl
1. G. K. Mýsagalıeva, A. S. Ahmadıev «Matematıkalyq saýattylyq tapsyrmalary jáne olardy sheshýdiń tıimdi ádisteri» ádistemelik qural 1 bólim – Oral, 2017
1. UBT baıqaý kitapshalary (matematıkalyq saýattylyq tapsyrmalary).
Taqyryptyq jospar
Jalpy bilim beretin oqý ornynyń 6-synybyna arnalǵan «Matematıkalyq saýattylyq esepterin shyǵarý ádisteri» atty fakúltatıvtik kýrsynyń jospary
(Aptasyna 1 saǵat, barlyǵy 34 saǵat)
| № | Sabaqtyń taqyryby | Saǵaty | Kúni | Eskertý |
| İtaraý.Natýralsandar. | 6saǵat | |||
| 1 | Natýral sandar. Natýral sandarǵa amaldar qoldaný. | 1 | 02.09.2020 | |
| 2 | Natýral sandardy koordınatalyq sáýlede keskindeý jáne salystyrý. | 1 | 09.09.2020 | |
| 3 | Natýral sandardyń bólgishteri men eselikteri. Jaı jáne qurama sandar. | 1 | 16.09.2020 | |
| 4 | Natýral sandardyń bólingishtik belgileri. | 1 | 23.09.2020 | |
| 5 | Dáreje. | 1 | 30.09.2020 | |
| 6 | Natýral sandardyń EÚOB jáne EKOE. | 1 | 07.10.2020 | |
| İİtaraý.Rasıonalsandar. | 11saǵat | |||
| 7 | Oń jáne teris sandar. Koordınatalyq sáýlede rasıonal sandardy keskindeý. | 1 | 14.10.2020 | |
| 8 | Rasıonal sannyń modýli. Rasıonal sandardy salystyrý. | 1 | 21.10.2020 | |
| 9 | Rasıonal sandarǵa amaldar qoldaný. | 1 | 28.10.2020 | |
| 10 | Sannyń bóligin jáne bóligi boıynsha sandy tabý. | 1 | 04.11.2020 | |
| 11 | Birneshe obektiniń birigip oryndaıtyn jumysyna berilgen esepter. | 1 | 18.11.2020 | |
| 12 | Sandardy dóńgelekteý. | 1 | 25.11.2020 | |
| 13 | Paıyz. Sannyń paıyzyn jáne paıyzy boıynsha sandy tabý. | 1 | 02.12.2020 | |
| 14 | Teńdeý. Mátindi esepter. | 1 | 09.12.2020 | |
| 15 | Dóńgelek dıagram. | 1 | 16.12.2020 | 18.12 |
| 16 | Berilgen sandar qatarynyń arıfmetıkalyq ortasy, medıanasy, modasy, ózgerý aýqymy. | 1 | 23.12.2020 | |
| 17 | №1synaq | 1 | 30.12.2020 | |
| İİİtaraý.Qatynastarjáneproporsıalar. | 4saǵat | |||
| 18 | Qatynastar. Berilgen qatynasta bólýge arnalǵan esepter. | 1 | 13.01.2021 | |
| 19 | Proporsıa. Proporsıanyń negizgi qasıeti. | 1 | 20.01.2021 | |
| 20 | Týra jáne keri proporsıonal shamalar. | 1 | 27.01.2021 | |
| 21 | Masshtab. | 1 | 03.02.2021 | |
| IVtaraý.Jıyn. | 3saǵat | |||
| 22 | Jıyn jáne onyń elementteri. | 1 | 10.02.2021 | |
| 23 | İshki jıyn. | 1 | 17.02.2021 | |
| 24 | Jıyndardyń qıylysýy. Jıyndardyń birigýi. | 1 | 24.02.2021 | |
| Vtaraý.Jazyqtyqtaǵygeometrıalyqfıgýralar. | 3saǵat | |||
| 25 | Sheńber jáne dóńgelek. | 1 | 03.03.2021 | |
| 26 | Kópburyshtar. Kópburyshtardyń uzyndyǵy men aýdany. | 1 | 10.03.2021 | |
| 27 | Paralelepıped jáne kýb. | 1 | 17.03.2021 | |
| VItaraý.Fýnksıa. | 4saǵat | |||
| 28 | Fýnksıa. Fýnksıanyń formýlamen, kestemen, grafıkpen berilýi. | 1 | 07.04.2021 | |
| 29 | Baǵandy dıagram. | 1 | 14.04.2021 | |
| 30 | Ostik jáne sentrlik sımmetrıa. | 1 | 21.04.2021 | |
| 31 | №2synaq. | 1 | 28.04.2021 | |
| VIItaraý.Kombınatorıkaelementteri. | 3saǵat | |||
| 32 | Almastyrýlar. Ornalastyrýlar Terýler. | 1 | 05.05.2021 | |
| 33 | Qorytyndysynaq. | 1 | 12.05.2021 | |
| 34 | Qorytyndy sabaq | 1 | 19.05.2021 | |
You Might Also Like
-
«MEKTEP JASYNA DEIİNGİ BALALARDY OIYNDAR ARQYLY TANYMDYQ QABİLETTERİN DAMYTÝ»
-
1). Bilimdilik: Mátindi mánerlep oqyp, mazmunyn ashý; qarlyǵash qusynyń qasıeti, adamzatqa kómegi, tirshiligi týraly túsindirý; qarlyǵash jaıyndaǵy halyq danalyǵynyń naqyl sózderiniń, tyıym sózderiniń ...
