Molekýla - kınetıkalyq teorıanyń negizgi teńdeýi
Sabaq jospary
Kúni___________ Páni: Fızıka Oqý toby: 1 «a», «b», «v» Sabaq reti ______
Sabaqtyń taqyryby: Molekýla - kınetıkalyq teorıanyń negizgi teńdeýi.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa gazdardyń MKT negizgi teńdeýi uǵymyn, onyń erekshelikterin túsindirý.
2. Damytýshylyq: MKT negizderin oqyp – úırenýde oqýshylardyń logıkalyq oılaý júıesin damytý, júıeli túrde oılaýǵa, izdenýge baǵyttaý.
3. Tárbıelik: Ómirdiń barlyq aǵymy fızıkalyq zańdylyqqa qatysty ekendigin kórsetý. Oqýshylardy eńbektene, izdene bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: Túsindirmeli baıandaý, suraq - jaýap.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, proektor, slaıd
Pánaralyq, pánishilik baılanys: fızıka 7 synyp
Sabaq barysy.
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý
IV. Jańa sabaqty bekitý
V. Úıge tapsyrma berý
VI. Qorytyndylaý, baǵalaý
İ Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylardy túgendeý
á) sabaq maqsatyn aıtý
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý:
1. Gazdyń qandaı qasıetterin bilesińdir?
2. MKT turǵysynan alǵanda gaz qurylysy qandaı?
3. Ideal gazǵa qandaı qasıetter tán? Ony engizýdiń sebebi nede?
Jańa sabaq túsindirý.
Gaz qysymy – óte kóp molekýlalardyń kúıin sıpattaıtyn makraskopıalyq shama.
1. Barlyq molekýlalardyń mo massasy birdeı
2. Ydysta bir ǵana zat bar, ıaǵnı molekýlalary bir tektes.
3. Barlyq molekýlalardyń jyldamdyqtarynyń máni birdeı
4. Gazdaǵy barlyq baǵyttar teń quqyly jáne molekýlalar tek ózara perpendıkýlár úsh baǵyttyń boıymen ǵana qozǵalady.
5. Kez kelgen ýaqyt mezetinde osy úsh baǵyttyń árqaısysynyń boıymen bir mezette molekýlalar qozǵalatyn bolady.
Soqtyǵysýlar aralyǵynda molekýlalar ınersıamen qozǵalady. Molekýlalardyń bir - birimen jáne ózi turǵan ydystyń qabyrǵalarymen soqtyǵýlary serpimdi soqtyǵysý zańdary boıynsha esepteledi.
Qabyrǵamen soqtyǵysqanǵa deıingi molekýla ımpúlsi p1 = m0
Onyń qabyrǵaǵa serpimdi soqtyǵystan keıingi ımpúlsiniń tańbasy ózgeredi: p2 = - m0
Gazdyń kólem birligindegi molekýlasany molekýlalar konsentrasıasy ekenin eskerip myna órnekti alamyz:
- bul órnek gazdardyń molekýla kınetıkalyq teorıasynyń negizgi teńdeýi nemese osy órnekti qorytyp shyǵarǵan ǵalymnyń qurmetine Klaýzıýs teńdeýi dep atalady. Gaz qysymy molekýlalardyń konsentrasıasyna jáne olardyń ilgerlemeli qozǵalysynyń ortasha jyldamdyǵynyń kvadratyna týra proporsıonal ósedi.
Molekýlalar konsentrasıasy neǵurlym kqp bolsa, soǵurlym molekýlalar ydystyń qabyrǵasymen jıi soqtyǵysady da, qysym joǵary bolady.
Ideal gaz qysymy kólem birligi ishindegi barlyq molekýlalardyń ilgerlemeli qozǵalysynyń ortasha kınetıkalyq energıasynyń 2/3 bóligine teń. Qysymdy eseptep shyǵarý úshin molekýlaly kınetıkalyq teorıanyń negizgi teńdeýiniń taǵy bir túrin alýǵa bolady: .
Ideal gaz qysymy gaz tyǵyzdyǵyna jáne gaz molekýlalarynyń ilgerlemeli qozǵalysynyń ortasha jyldamdyǵynyń kvadratyna týra proporsıonal.
Ideal gaz modeliniń kómegimen teorıalyq túrde mıkraskopıalyq parametrler men makraskopıalyq parametrler arasynda baılanys taǵaıyndaldy. Mıkraskopıalyq parametrlerge molekýla massasy, molekýlalar sany, ortasha jyldamdyqtyń kvadraty, molekýlalardyń jylýlyq qozǵalysynyń kınetıkalyq energıasynyń ortasha máni. Makraskopıalyq parametrge tikeleı tájirıbede ólshenetin jáne gazdy tolyq sıpattaıtyn, onyń ydys qabyrǵasyna túsiretin qysymy jatady.
Jańa sabaqty bekitý suraqtary:
1. Gazdardyń molekýlaly kınetıkalyq teorıasynyń negizgi teńdeýi qandaı shamalardyń arasyndaǵy baılanysty taǵaıyndaıdy?
2. Gaz qysymy qandaı shamalarǵa táýeldi?
3. Ydystaǵy gaz qysymy ondaǵy molekýlalar sanyna táýeldi me?
4. Gaz qysymy kólemge táýeldi me?
5. Ideal gaz qysymyn esepteýge arnalǵan formýlany jaz
Úıge tapsyrma: §26 Gazdardyń molekýlaly kınetıkalyq teorıasynyń negizgi teńdeýi taqyrybyn oqyp kelý.
Paıdalanylǵan ádebıetter: 1. Fızıka – 10 oqýlyǵy. 2. Fızıka kýrsy 3. MF, FA jýrnaldary.
Sabaqtyń tolyq nusqasyn júkteý
Kúni___________ Páni: Fızıka Oqý toby: 1 «a», «b», «v» Sabaq reti ______
Sabaqtyń taqyryby: Molekýla - kınetıkalyq teorıanyń negizgi teńdeýi.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa gazdardyń MKT negizgi teńdeýi uǵymyn, onyń erekshelikterin túsindirý.
2. Damytýshylyq: MKT negizderin oqyp – úırenýde oqýshylardyń logıkalyq oılaý júıesin damytý, júıeli túrde oılaýǵa, izdenýge baǵyttaý.
3. Tárbıelik: Ómirdiń barlyq aǵymy fızıkalyq zańdylyqqa qatysty ekendigin kórsetý. Oqýshylardy eńbektene, izdene bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: Túsindirmeli baıandaý, suraq - jaýap.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, proektor, slaıd
Pánaralyq, pánishilik baılanys: fızıka 7 synyp
Sabaq barysy.
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý
IV. Jańa sabaqty bekitý
V. Úıge tapsyrma berý
VI. Qorytyndylaý, baǵalaý
İ Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylardy túgendeý
á) sabaq maqsatyn aıtý
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý:
1. Gazdyń qandaı qasıetterin bilesińdir?
2. MKT turǵysynan alǵanda gaz qurylysy qandaı?
3. Ideal gazǵa qandaı qasıetter tán? Ony engizýdiń sebebi nede?
Jańa sabaq túsindirý.
Gaz qysymy – óte kóp molekýlalardyń kúıin sıpattaıtyn makraskopıalyq shama.
1. Barlyq molekýlalardyń mo massasy birdeı
2. Ydysta bir ǵana zat bar, ıaǵnı molekýlalary bir tektes.
3. Barlyq molekýlalardyń jyldamdyqtarynyń máni birdeı
4. Gazdaǵy barlyq baǵyttar teń quqyly jáne molekýlalar tek ózara perpendıkýlár úsh baǵyttyń boıymen ǵana qozǵalady.
5. Kez kelgen ýaqyt mezetinde osy úsh baǵyttyń árqaısysynyń boıymen bir mezette molekýlalar qozǵalatyn bolady.
Soqtyǵysýlar aralyǵynda molekýlalar ınersıamen qozǵalady. Molekýlalardyń bir - birimen jáne ózi turǵan ydystyń qabyrǵalarymen soqtyǵýlary serpimdi soqtyǵysý zańdary boıynsha esepteledi.
Qabyrǵamen soqtyǵysqanǵa deıingi molekýla ımpúlsi p1 = m0
Onyń qabyrǵaǵa serpimdi soqtyǵystan keıingi ımpúlsiniń tańbasy ózgeredi: p2 = - m0
Gazdyń kólem birligindegi molekýlasany molekýlalar konsentrasıasy ekenin eskerip myna órnekti alamyz:
- bul órnek gazdardyń molekýla kınetıkalyq teorıasynyń negizgi teńdeýi nemese osy órnekti qorytyp shyǵarǵan ǵalymnyń qurmetine Klaýzıýs teńdeýi dep atalady. Gaz qysymy molekýlalardyń konsentrasıasyna jáne olardyń ilgerlemeli qozǵalysynyń ortasha jyldamdyǵynyń kvadratyna týra proporsıonal ósedi.
Molekýlalar konsentrasıasy neǵurlym kqp bolsa, soǵurlym molekýlalar ydystyń qabyrǵasymen jıi soqtyǵysady da, qysym joǵary bolady.
Ideal gaz qysymy kólem birligi ishindegi barlyq molekýlalardyń ilgerlemeli qozǵalysynyń ortasha kınetıkalyq energıasynyń 2/3 bóligine teń. Qysymdy eseptep shyǵarý úshin molekýlaly kınetıkalyq teorıanyń negizgi teńdeýiniń taǵy bir túrin alýǵa bolady: .
Ideal gaz qysymy gaz tyǵyzdyǵyna jáne gaz molekýlalarynyń ilgerlemeli qozǵalysynyń ortasha jyldamdyǵynyń kvadratyna týra proporsıonal.
Ideal gaz modeliniń kómegimen teorıalyq túrde mıkraskopıalyq parametrler men makraskopıalyq parametrler arasynda baılanys taǵaıyndaldy. Mıkraskopıalyq parametrlerge molekýla massasy, molekýlalar sany, ortasha jyldamdyqtyń kvadraty, molekýlalardyń jylýlyq qozǵalysynyń kınetıkalyq energıasynyń ortasha máni. Makraskopıalyq parametrge tikeleı tájirıbede ólshenetin jáne gazdy tolyq sıpattaıtyn, onyń ydys qabyrǵasyna túsiretin qysymy jatady.
Jańa sabaqty bekitý suraqtary:
1. Gazdardyń molekýlaly kınetıkalyq teorıasynyń negizgi teńdeýi qandaı shamalardyń arasyndaǵy baılanysty taǵaıyndaıdy?
2. Gaz qysymy qandaı shamalarǵa táýeldi?
3. Ydystaǵy gaz qysymy ondaǵy molekýlalar sanyna táýeldi me?
4. Gaz qysymy kólemge táýeldi me?
5. Ideal gaz qysymyn esepteýge arnalǵan formýlany jaz
Úıge tapsyrma: §26 Gazdardyń molekýlaly kınetıkalyq teorıasynyń negizgi teńdeýi taqyrybyn oqyp kelý.
Paıdalanylǵan ádebıetter: 1. Fızıka – 10 oqýlyǵy. 2. Fızıka kýrsy 3. MF, FA jýrnaldary.
Sabaqtyń tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
-
Kúni___________ Páni: Fızıka Oqý toby:
