Muǵalim – mekteptiń júregi
Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly,
№100 orta mektebiniń psıhology
Nurhojaeva Alfıra Qanatbaıqyzy
Muǵalim – mekteptiń júregi
(Jas muǵalimderge keńes)
Balaǵa ata – anadan keıingi aqyl – oı, adamgershilik, estetıkalyq, sana – sezimdik, dene tárbıesi men ulttyq tárbıe sińirýshi adam – muǵalim. Al, jańa zamannyń tarıhyn jazatyn, kezinde qatelesken, burmalanǵan tustaryna ádil baǵa beretin, tolyqtyratyn búgingi jas urpaq. Sondyqtan da elimizde júrip jatqan ózgeristerdiń mánin túsine bilý eń aldymen sizderge, ıaǵnı jas mamandarǵa asa kóp kúsh salady, - desek bolady.
Elbasynyń bilim men ǵylym qyzmetkerleriniń İİ sezinde «Bolashaqta eńbek etip ómir súretinder – búgingi mektep oqýshylary, muǵalim olardy qalaı tárbıelese, Qazaqstan sol deńgeıde bolady. Sondyqtan da ustazǵa júkteletin mindet óte aýyr» - degen N. Á. Nazarbaev bir sózinde.
Damyǵan elderdiń tájirıbesi kórsetip otyrǵandaı, memlekettiń gúldenýi negizgi úsh faktordan turady. Olar mynalar:
1. Jańa ǵylymı jańalyqtardy ıgerý;
2. Bilimniń deńgeıin kóterý;
3. Mamandardyń kásibı bilimi men biligi.
Qaı memleket bolmasyn álemdik úrdisterden tys qala almaıdy, jalpy ǵalamdyq damý zańdylyqtaryna baǵynýǵa májbúr bolady, sebebi, eshbir memleket jabyq kúıde ómir súrýi múmkin emes. Órkenıet damýynan kenje qalmaý úshin jańa ózgerister qajet – aq. Osyǵan oraı, bolashaqqa degen talpynystar bizdiń elimizde de júrip jatyr.
Qazir «Internet» júıesine ený qajettigi týyndap otyr. Bizdiń elimizde barlyq mektep kompúterlenip jatyr. Endeshe, sol kompúterlerde tek balalar oıyn oınap, jazý jazýmen ǵana shektelmeı, arnaıy baǵdarlamalar jasap, bilim negizderin ǵalamdyq dárejede meńgerý isi qolǵa alynsa, nur ústine, nur bolar edi. Bul ýaqyt talaby, ǵalamdaný talaby.
Bilimdi tulǵany shyǵarý sabaq sapasynan kórinis tabady. Sabaq degenimiz – oqytýdy uıymdastyrýdyń basty formasy, oqýshy men muǵalim qarym – qatynasyn uıymdastyratyn forma.
Jalpy endi, ustazdyq ádep – uǵymyna keletin bolsaq, ol muǵalimniń kórki, keskin kelbeti, sulý da symbatty júrip turýy jáne ustazǵa tán bıazylyǵynyń, óz pánine degen qulshynysynyń bar ekendigin sıpattaıtyn erekshe tulǵa ıesi. Sonymen qatar árbir oqýshynyń bilimin tarazylar kezde shákirt jaýabyn muqıat tyńdap, qatelikterin eleýsiz túzetý arqyly oıyn úzbeı tyńdaı bilý de muǵalim sheberliginiń sıpaty bolyp tabylady.
Mektepke jańadan kelgen árbir jas muǵalim eń aldymen ózine júktelgen jumystyń sıpatymen tanyspaı turyp, mektep ujymymen, ondaǵy qyzmetkerlerdiń jumys tájirıbelerimen jáne eń negizgisi mektep qaı baǵytta jumys jasaıtyndyǵyn bilip alýy shart. Jáne árbir jas muǵalimge ádisker ustazdardan úlgi - ónege kórsetip, olarǵa jeke – jeke kez kelgen jumysta qol ushyn beretin ustazdar bólinýi kerek.
Bilim berýdiń qazirgi jańa qurylymy jáne oqý - ádistemelik mazmunynyń ózgerýi muǵalimderdiń kásibı sheberlikterin jańartýyn, shyǵarmashylyq izdenisterin shyńdaýyn qajet etedi. Ony sheshýdiń faktorlary oqytýdyń jańa ádistemelik júıelerin qurý bolyp tabylady.
«Jaqsy muǵalim – maǵan ár ýaqytta qymbat, óıtkeni ol mekteptiń júregi» - dep aǵartýshy pedagog Y. Altynsarın aıtqandaı, mektep úshin eń keregi – jaqsy muǵalim. Kez kelgen muǵalim ózin jaqsy jaǵynan kórsetý úshin jan – jaqty, uıymshyl, izdenimpaz jáne saýatty bolýy shart. Sebebi, adamnyń ózi bilmegenin nemese tolyq túsinbegenin bireýge aıtyp jetkizýi múmkin emes nárse. Sondyqtan «Jas muǵalimder» sizderge aıtarym:
1 - den, árbir berilgen tapsyrmaǵa jaýapkershilikpen qaraýdy úırenińizder;
2 - den, qaı nársege de bolmasyn jan – jaqtylyq kórsetýge talpynyńyzdar;
3 - den, ýaqytty bosqa ótkizbeı, osy kezden paıdalana bilińizder jáne t. b.
Qorytyndylaı kele, toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini: belgili pedagog K. Ýshınskııdiń «Muǵalim - óziniń bilimin úzdiksiz kóterip otyrǵanda ǵana muǵalim, al oqýdy, izdenýdi toqtatysymen onyń muǵalimdigi de joıylady» - degen pikirdi aıtqym keledi.
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly,
№100 orta mektebiniń psıhology
Nurhojaeva Alfıra Qanatbaıqyzy
Muǵalim – mekteptiń júregi
(Jas muǵalimderge keńes)
Balaǵa ata – anadan keıingi aqyl – oı, adamgershilik, estetıkalyq, sana – sezimdik, dene tárbıesi men ulttyq tárbıe sińirýshi adam – muǵalim. Al, jańa zamannyń tarıhyn jazatyn, kezinde qatelesken, burmalanǵan tustaryna ádil baǵa beretin, tolyqtyratyn búgingi jas urpaq. Sondyqtan da elimizde júrip jatqan ózgeristerdiń mánin túsine bilý eń aldymen sizderge, ıaǵnı jas mamandarǵa asa kóp kúsh salady, - desek bolady.
Elbasynyń bilim men ǵylym qyzmetkerleriniń İİ sezinde «Bolashaqta eńbek etip ómir súretinder – búgingi mektep oqýshylary, muǵalim olardy qalaı tárbıelese, Qazaqstan sol deńgeıde bolady. Sondyqtan da ustazǵa júkteletin mindet óte aýyr» - degen N. Á. Nazarbaev bir sózinde.
Damyǵan elderdiń tájirıbesi kórsetip otyrǵandaı, memlekettiń gúldenýi negizgi úsh faktordan turady. Olar mynalar:
1. Jańa ǵylymı jańalyqtardy ıgerý;
2. Bilimniń deńgeıin kóterý;
3. Mamandardyń kásibı bilimi men biligi.
Qaı memleket bolmasyn álemdik úrdisterden tys qala almaıdy, jalpy ǵalamdyq damý zańdylyqtaryna baǵynýǵa májbúr bolady, sebebi, eshbir memleket jabyq kúıde ómir súrýi múmkin emes. Órkenıet damýynan kenje qalmaý úshin jańa ózgerister qajet – aq. Osyǵan oraı, bolashaqqa degen talpynystar bizdiń elimizde de júrip jatyr.
Qazir «Internet» júıesine ený qajettigi týyndap otyr. Bizdiń elimizde barlyq mektep kompúterlenip jatyr. Endeshe, sol kompúterlerde tek balalar oıyn oınap, jazý jazýmen ǵana shektelmeı, arnaıy baǵdarlamalar jasap, bilim negizderin ǵalamdyq dárejede meńgerý isi qolǵa alynsa, nur ústine, nur bolar edi. Bul ýaqyt talaby, ǵalamdaný talaby.
Bilimdi tulǵany shyǵarý sabaq sapasynan kórinis tabady. Sabaq degenimiz – oqytýdy uıymdastyrýdyń basty formasy, oqýshy men muǵalim qarym – qatynasyn uıymdastyratyn forma.
Jalpy endi, ustazdyq ádep – uǵymyna keletin bolsaq, ol muǵalimniń kórki, keskin kelbeti, sulý da symbatty júrip turýy jáne ustazǵa tán bıazylyǵynyń, óz pánine degen qulshynysynyń bar ekendigin sıpattaıtyn erekshe tulǵa ıesi. Sonymen qatar árbir oqýshynyń bilimin tarazylar kezde shákirt jaýabyn muqıat tyńdap, qatelikterin eleýsiz túzetý arqyly oıyn úzbeı tyńdaı bilý de muǵalim sheberliginiń sıpaty bolyp tabylady.
Mektepke jańadan kelgen árbir jas muǵalim eń aldymen ózine júktelgen jumystyń sıpatymen tanyspaı turyp, mektep ujymymen, ondaǵy qyzmetkerlerdiń jumys tájirıbelerimen jáne eń negizgisi mektep qaı baǵytta jumys jasaıtyndyǵyn bilip alýy shart. Jáne árbir jas muǵalimge ádisker ustazdardan úlgi - ónege kórsetip, olarǵa jeke – jeke kez kelgen jumysta qol ushyn beretin ustazdar bólinýi kerek.
Bilim berýdiń qazirgi jańa qurylymy jáne oqý - ádistemelik mazmunynyń ózgerýi muǵalimderdiń kásibı sheberlikterin jańartýyn, shyǵarmashylyq izdenisterin shyńdaýyn qajet etedi. Ony sheshýdiń faktorlary oqytýdyń jańa ádistemelik júıelerin qurý bolyp tabylady.
«Jaqsy muǵalim – maǵan ár ýaqytta qymbat, óıtkeni ol mekteptiń júregi» - dep aǵartýshy pedagog Y. Altynsarın aıtqandaı, mektep úshin eń keregi – jaqsy muǵalim. Kez kelgen muǵalim ózin jaqsy jaǵynan kórsetý úshin jan – jaqty, uıymshyl, izdenimpaz jáne saýatty bolýy shart. Sebebi, adamnyń ózi bilmegenin nemese tolyq túsinbegenin bireýge aıtyp jetkizýi múmkin emes nárse. Sondyqtan «Jas muǵalimder» sizderge aıtarym:
1 - den, árbir berilgen tapsyrmaǵa jaýapkershilikpen qaraýdy úırenińizder;
2 - den, qaı nársege de bolmasyn jan – jaqtylyq kórsetýge talpynyńyzdar;
3 - den, ýaqytty bosqa ótkizbeı, osy kezden paıdalana bilińizder jáne t. b.
Qorytyndylaı kele, toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini: belgili pedagog K. Ýshınskııdiń «Muǵalim - óziniń bilimin úzdiksiz kóterip otyrǵanda ǵana muǵalim, al oqýdy, izdenýdi toqtatysymen onyń muǵalimdigi de joıylady» - degen pikirdi aıtqym keledi.
You Might Also Like
-
Qaraǵandy qalasy, № 74 JBBOM orys synyptaryna
