Múmkindigi shekteýli balalardy tárbıeleýdiń joldarymen bilim berýdiń tásilderi
Múmkindigi shekteýli balalardy tárbıeleýdiń joldarymen bilim berýdiń tásilderi
«Deni saý adam - tabıǵattyń eń qymbat jemisi»
Qazirgi kezde elimizde múmkindigi shekteýli eresek jandardy qospaǵannyń ózinde 150 myńnan asa múgedek bala ómir súrýde.
Bul árıne qynjyltarlyq jaǵdaı. Damý múmkindigi shekteýli, jarymjan jandar úshin el tarapynan bólinetin kómek pen qamqorlyq shektelmese eken degen oıdamyn. Bul jandar ondaı ómirdi tańdap almasa kerek.
Múmkindigi shekteýli jandy kórgenińde aıaýshylyqpen qarap, búginińe shúkirshilik etesiń. Al olardyń hal - ahýalyn, júrek túkpirindegi kúızelisin biz qansha oılanyp, tebirensek te jetkize almasymyz haq.. Múmkindigi shekteýli jandardyń qozǵalys múmkindigi shektelgenimen, jan - dúnıe keńistigi aıasynyń tarylyp, kúızeliske ushyraýyna jol bermeý - belgili bir uıymdardyń mindeti ǵana emes, qorshaǵan ortanyń, qalyń buqaranyń basty paryzy.
Al osy múmkindigi shekteýli jandar tek qoǵamdyq qamqorlyqpen ǵana emes bilim berý salasynda da basty nazarda. Mundaı jarymjan jandar oń solyn tanyp, bilim alyp, tolyqqandy azamat bolýy úshin bilim berý salasy da óz múmkinshiligine oraı bilimmen qarýlandyrýda.
Bul balalarmen arnaıy bilimi bar pedagogıkanyń, psıhologıanyń, defektologıa men logopedıanyń qyr - syryn tereń meńgergen ustazdar bilim berýde.
«Tárbıeshi búgingi zaman talabyna saı óziniń pedagogtik mamandyǵynyń kiltin sheber ustaǵan, jan - jaqty tereń bilimdi, segiz qyrly, bir syrly, ashyq jarqyn jaıdary júretin, qajyrly qaıratty, ınısıatıvashyl, qatal talap qoıyp, onyń nátıjesin teksere biletin eńbekqor jan bolýy kerek.
Qarym - qatynas kezinde ár balanyń jan - dúnıesin sezinip kemshilikterin túzetip, jetistikterin damytatyndaı bolǵany durys dep oılaımyn.
Alaıda oqytý qıyn, biraq janynda izgilik pen janashyrlyq, óz isine degen súıispenshilikti boıyna sińire bilgen tárbıeshige jumystanýdyń ózi ǵanıbet bolary shyndyq.
Topta bala sany kóp, ár balaǵa jeke kóńil bólip, nazardan tys qaldyrmaı jumystaný kerek.
Oqý materıalyn qýyp jetý, baǵdarlamany ıgerý barysynda biz, balanyń deńgeıine mán bermeı qalatyn jaǵdaılar bolady, nátıjesinde kóptegen balalar osy deńgeıge jetpeı qalý saldarynan úlgermeýshiler qataryna jatady.
Elimizdiń Bilim zańynda barlyq bala jalpy orta bilimmen qamtylýy jazylsa da, ókinishke oraı múmkindigi shekteýli balalardy oqytý ózekti másele bolyp otyr.
Múmkindikteri shekteýli balalarǵa bilim men tárbıe berýdegi ǵylymnyń nátıjege qol jetkizýdiń biri jańa tehnologıany ıgerip, kompúterdi paıdalaný.
Kompúterdi paıdalanýda dıdaktıkalyq múmkindikterdi, tanymdyq prosesterdi eskerýge bolady; logıkalyq oılaý júıesin qalyptastyrý, aqyl - oı belsendiligi men bilim alýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn, shyǵarmashylyq eńbek etýine baǵdarlaý.
Óıtkeni qulaqpen estigennen góri - kózben kórip, qolmen ustap seziný árıne erekshe áser etedi.
Arnaıy bilim berý ornynda múmkinshilikteri shekteýli balalardyń tolyqtaı damýyna, ózgeristerdi túsinýine, óz betimen bilimin jetildirýine barlyq jaǵdaı jasalǵan, munda balalar tikeleı dárigerlerdiń baqylaýynda bolady.
Tárbıeshi balanyń shyndyqty tanýǵa aqyl - oı sezimi eń aldymen tańdanýdan bastalady. Tańdaný balanyń árbir nárseniń, qubylystyń, oqıǵanyń mán - jaıyn tanyp, olardy tereńirek túsinýine jeteleıdi, onyń izdenimpazdyq áreketin týdyrady.
Keıbir balalardyń aqyl - oı belsendilik qabileti jetilmeı, artta qalyp qoıyp jatady. Onyń birneshe sebepteri bar negizine tuqym qýalaýshylyq, ortanyń ekologıalyq áseri, otbasynyń áleýmettik jaǵdaıy. Mundaı aýrýlarǵa ushyraǵan balalar dene kemistigimen qosa, aqyl - oı kemshiligin qosyp alyp, damý múmkindigi artta qalǵan balalar sanyn quraıdy. Sonymen birge bul topqa deni saý, biraq turmys jaǵdaıynyń aýyr bolý sebepterinen bir qalypty damymaı qalǵan balalardy da jatqyzýǵa bolady.
Mundaı balalarmen qarqyndy terapıalyq jumystar júrgize otyryp, olarǵa dárilik emdeý, fızıo, psıhoterapıa, emdik dene shynyqtyrý jattyǵýlary, jalpy densaýlyqqa paıdaly emdeý sharalary qoldaný kerek.
Aqyl oıy - kem balalardy oqytýdyń negizgi ádisi - biriktirý bolyp tabylady. Biriktire oqytý arqyly bala damýynyń erekshelikterin anyqtap, bilim berý standartyna saı qalypty damýyn qadaǵalap, zeıin turaqtylyqtaryn damyta otyryp oqytý, tárbıeleý - basty maqsat bolyp otyr.
Qazirgi kezde qoldanylyp kele jatqan ádistiń biri - biriktire oqytý.
Biriktire oqytýdyń ereksheligine toqtalyp ótsek
- damý barysyndaǵy kemshilikti erte bastan túzetý
- damý barysynda aýytqýy bar balalardyń birneshe qyzmetterin qalpyna keltirý qabiletteri.
Qyzylorda oblysy, KMM
«Arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetý balalar ortalyǵy» tárbıeshisi
Orynbaev Shaıahmet Shalqaruly
Múmkindigi shekteýli balalardy tárbıeleýdiń joldarymen bilim berýdiń tásilderi. júkteý
«Deni saý adam - tabıǵattyń eń qymbat jemisi»
Qazirgi kezde elimizde múmkindigi shekteýli eresek jandardy qospaǵannyń ózinde 150 myńnan asa múgedek bala ómir súrýde.
Bul árıne qynjyltarlyq jaǵdaı. Damý múmkindigi shekteýli, jarymjan jandar úshin el tarapynan bólinetin kómek pen qamqorlyq shektelmese eken degen oıdamyn. Bul jandar ondaı ómirdi tańdap almasa kerek.
Múmkindigi shekteýli jandy kórgenińde aıaýshylyqpen qarap, búginińe shúkirshilik etesiń. Al olardyń hal - ahýalyn, júrek túkpirindegi kúızelisin biz qansha oılanyp, tebirensek te jetkize almasymyz haq.. Múmkindigi shekteýli jandardyń qozǵalys múmkindigi shektelgenimen, jan - dúnıe keńistigi aıasynyń tarylyp, kúızeliske ushyraýyna jol bermeý - belgili bir uıymdardyń mindeti ǵana emes, qorshaǵan ortanyń, qalyń buqaranyń basty paryzy.
Al osy múmkindigi shekteýli jandar tek qoǵamdyq qamqorlyqpen ǵana emes bilim berý salasynda da basty nazarda. Mundaı jarymjan jandar oń solyn tanyp, bilim alyp, tolyqqandy azamat bolýy úshin bilim berý salasy da óz múmkinshiligine oraı bilimmen qarýlandyrýda.
Bul balalarmen arnaıy bilimi bar pedagogıkanyń, psıhologıanyń, defektologıa men logopedıanyń qyr - syryn tereń meńgergen ustazdar bilim berýde.
«Tárbıeshi búgingi zaman talabyna saı óziniń pedagogtik mamandyǵynyń kiltin sheber ustaǵan, jan - jaqty tereń bilimdi, segiz qyrly, bir syrly, ashyq jarqyn jaıdary júretin, qajyrly qaıratty, ınısıatıvashyl, qatal talap qoıyp, onyń nátıjesin teksere biletin eńbekqor jan bolýy kerek.
Qarym - qatynas kezinde ár balanyń jan - dúnıesin sezinip kemshilikterin túzetip, jetistikterin damytatyndaı bolǵany durys dep oılaımyn.
Alaıda oqytý qıyn, biraq janynda izgilik pen janashyrlyq, óz isine degen súıispenshilikti boıyna sińire bilgen tárbıeshige jumystanýdyń ózi ǵanıbet bolary shyndyq.
Topta bala sany kóp, ár balaǵa jeke kóńil bólip, nazardan tys qaldyrmaı jumystaný kerek.
Oqý materıalyn qýyp jetý, baǵdarlamany ıgerý barysynda biz, balanyń deńgeıine mán bermeı qalatyn jaǵdaılar bolady, nátıjesinde kóptegen balalar osy deńgeıge jetpeı qalý saldarynan úlgermeýshiler qataryna jatady.
Elimizdiń Bilim zańynda barlyq bala jalpy orta bilimmen qamtylýy jazylsa da, ókinishke oraı múmkindigi shekteýli balalardy oqytý ózekti másele bolyp otyr.
Múmkindikteri shekteýli balalarǵa bilim men tárbıe berýdegi ǵylymnyń nátıjege qol jetkizýdiń biri jańa tehnologıany ıgerip, kompúterdi paıdalaný.
Kompúterdi paıdalanýda dıdaktıkalyq múmkindikterdi, tanymdyq prosesterdi eskerýge bolady; logıkalyq oılaý júıesin qalyptastyrý, aqyl - oı belsendiligi men bilim alýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn, shyǵarmashylyq eńbek etýine baǵdarlaý.
Óıtkeni qulaqpen estigennen góri - kózben kórip, qolmen ustap seziný árıne erekshe áser etedi.
Arnaıy bilim berý ornynda múmkinshilikteri shekteýli balalardyń tolyqtaı damýyna, ózgeristerdi túsinýine, óz betimen bilimin jetildirýine barlyq jaǵdaı jasalǵan, munda balalar tikeleı dárigerlerdiń baqylaýynda bolady.
Tárbıeshi balanyń shyndyqty tanýǵa aqyl - oı sezimi eń aldymen tańdanýdan bastalady. Tańdaný balanyń árbir nárseniń, qubylystyń, oqıǵanyń mán - jaıyn tanyp, olardy tereńirek túsinýine jeteleıdi, onyń izdenimpazdyq áreketin týdyrady.
Keıbir balalardyń aqyl - oı belsendilik qabileti jetilmeı, artta qalyp qoıyp jatady. Onyń birneshe sebepteri bar negizine tuqym qýalaýshylyq, ortanyń ekologıalyq áseri, otbasynyń áleýmettik jaǵdaıy. Mundaı aýrýlarǵa ushyraǵan balalar dene kemistigimen qosa, aqyl - oı kemshiligin qosyp alyp, damý múmkindigi artta qalǵan balalar sanyn quraıdy. Sonymen birge bul topqa deni saý, biraq turmys jaǵdaıynyń aýyr bolý sebepterinen bir qalypty damymaı qalǵan balalardy da jatqyzýǵa bolady.
Mundaı balalarmen qarqyndy terapıalyq jumystar júrgize otyryp, olarǵa dárilik emdeý, fızıo, psıhoterapıa, emdik dene shynyqtyrý jattyǵýlary, jalpy densaýlyqqa paıdaly emdeý sharalary qoldaný kerek.
Aqyl oıy - kem balalardy oqytýdyń negizgi ádisi - biriktirý bolyp tabylady. Biriktire oqytý arqyly bala damýynyń erekshelikterin anyqtap, bilim berý standartyna saı qalypty damýyn qadaǵalap, zeıin turaqtylyqtaryn damyta otyryp oqytý, tárbıeleý - basty maqsat bolyp otyr.
Qazirgi kezde qoldanylyp kele jatqan ádistiń biri - biriktire oqytý.
Biriktire oqytýdyń ereksheligine toqtalyp ótsek
- damý barysyndaǵy kemshilikti erte bastan túzetý
- damý barysynda aýytqýy bar balalardyń birneshe qyzmetterin qalpyna keltirý qabiletteri.
Qyzylorda oblysy, KMM
«Arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetý balalar ortalyǵy» tárbıeshisi
Orynbaev Shaıahmet Shalqaruly
Múmkindigi shekteýli balalardy tárbıeleýdiń joldarymen bilim berýdiń tásilderi. júkteý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Sóz taptary. 370 – 374 jattyǵýlar.
