Muryn jáne tynys alý músheleri
Maqsaty: Balalardy tynys alý múshelerimen tanystyrý. Adam aǵzasyna aýanyń óte jolyn kórsetý. Murynnyń aǵzany saqtaýdaǵy mańyzyna túsinik berý. Ótken sabaqtardy esterine túsirip, qorytý.
Kórnekilikter: Sýretter, jemis – kókónister, qapshyq.
Ádis – tásilderi: Suraq - jaýap, áńgimeleý, túsindirý. Sabaq barysy:
I bólim - «Jarys»
- Valeologıa degenimiz ne?
- Kúnine neshe ret tamaqtanamyz?
- S dárýmeni kezdesetin jemister men kókónisterdi ata.
- D dárýmeni kezdesetin taǵamdar.
- Adamnyń ishki qurlysyn ata.
- Kúnine neshe ret tis tazalaý kerek?
- Uldar men qyzdar aıyrmashylyǵy?
- Uldar men qyzdardyń óskende, kimge aınalatynyn atap shyǵý.
- Jańa týǵan sábı balanyń neshe aıdan bastap tisi shyǵady?
- Ol tisterdi qalaı ataımyz?
- Sút tister neshe jasqa tolǵanda túse bastaıdy?
- Túsken sút tistiń ornyna qandaı tister shyǵady?
- Úlken adamdarda neshe tis bolý kerek?
Dıdaktıkalyq oıyn: Adamnyń denesin qurastyr. Shema boıynsha ornyn tap.
Sergitý sát: Baǵdarsham.
II bólim – «Jańa taqyryp» - Muryn jáne tynys alý músheleri.
Túsi bar kórinbeıtin,
Birtutas bólinbeıtin.
Tynysy ol tirshiliktiń,
Eshqashan jerinbeıtin. (Aýa)
Aýasyz eshqandaı jandy zat, ósimdik ómir súre almaıdy. Adam udaıy aýamen demalady(úıde, mektepte, uıyqtap jatqanda)№ tek adam ǵana emes, janýarlar da, qustar da, ósimdikter de, aýamen demalady.
Aýamen muryn arqyly ótedi. Pedagog balalarǵa muryndaryn, aýyzdaryn jaýyp, demalýdy usynady. Qandaı kúıge túsesiń? Adam murynmen demalyp qana qoımaıdy, ıis te sezedi. Muryn – ıis sezý múshesi. Pedagog balalarǵa kózin jumyp, jemisti ıisin ıiskeý arqyly tabýǵa tapsyrma beredi.
Dıdaktıkalyq oıyn: «Iisinen aıyr».
Muryn aǵzany mıkrobtar men bakterıalar túsýden saqtaıdy. Sondyqtan muryn arqyly demalý kerek. Adam demalǵan kezde shań men mıkrobtar muryndaǵy shash talshyqtaryna jabysyp, zalasyzdanady. Eger adam aýyzben demalsa, aýa ókpege tazarmaı túsip, kisini aýrýǵa shaldyqtyrady.
Muryndy shynyqtyrýǵa bolady. Ol úshin kúnine eki ret tuzdy sýmen shaıý kerek (bólme temperatýrasyndaǵy jarty staqan súǵa – jarty shaı qasyq tuz). Murynǵa sarymsaq tunbasyn tamyzýǵa bolady (usaqtap týralǵan sarymsaqqa bir staqan sý quıyp, 1 – 2 saǵat tundyrady).
Esińe saqta!
Muryndy saýsaqpen, úshkir zatpen shuqýǵa bolmaıdy.
Qatty sińbirýge, muryndy qatty tartýǵa bolmaıdy, bul – qulaq aýrýyn shaldyqtyrý múmkin.
Túshkirgende, jetelegende mindetti túrde qol oramal paıdalan, aýa arqyly saý adamnyń ókpesine mıkrob túsýi múmkin.
Basqa adamnyń qol oramalyn paıdalanba. Ár adamnyń jeke óziniń qol oramaly bolýy qajet.
Eger sýyq tıgende ýaqytynda emdemeseń, asqynyp, qulaq, ókpe, júrektiń aýrýy múmkin. Aýyrmas úshin shynyǵý qajet.
Tájirıbe:
Pedagog balalarǵa jarǵaq qapshyq taratyp berip, aldymen oǵan aýa úrleýdi, sodan keıin aýany soryp alýdy usynady.
- Sen aýany jutqan kezde, ókpeniń qapshyq sekildi keńeıedi, aýany shyǵarǵanda, qalpyna keledi.
Demalýǵa arnalǵan jattyǵýlar: Sharmen oıyn «Shardy kim tez úrleıdi?»
Qorytyndylaý:
Deniń saý bolyp ósýi, úshin:
Óz aǵzańdy shynyqtyr.
Kúnde erteńgilik jattyǵýlar jasa.
Qysta, jazda sportpen shuǵyldan.
Kórnekilikter: Sýretter, jemis – kókónister, qapshyq.
Ádis – tásilderi: Suraq - jaýap, áńgimeleý, túsindirý. Sabaq barysy:
I bólim - «Jarys»
- Valeologıa degenimiz ne?
- Kúnine neshe ret tamaqtanamyz?
- S dárýmeni kezdesetin jemister men kókónisterdi ata.
- D dárýmeni kezdesetin taǵamdar.
- Adamnyń ishki qurlysyn ata.
- Kúnine neshe ret tis tazalaý kerek?
- Uldar men qyzdar aıyrmashylyǵy?
- Uldar men qyzdardyń óskende, kimge aınalatynyn atap shyǵý.
- Jańa týǵan sábı balanyń neshe aıdan bastap tisi shyǵady?
- Ol tisterdi qalaı ataımyz?
- Sút tister neshe jasqa tolǵanda túse bastaıdy?
- Túsken sút tistiń ornyna qandaı tister shyǵady?
- Úlken adamdarda neshe tis bolý kerek?
Dıdaktıkalyq oıyn: Adamnyń denesin qurastyr. Shema boıynsha ornyn tap.
Sergitý sát: Baǵdarsham.
II bólim – «Jańa taqyryp» - Muryn jáne tynys alý músheleri.
Túsi bar kórinbeıtin,
Birtutas bólinbeıtin.
Tynysy ol tirshiliktiń,
Eshqashan jerinbeıtin. (Aýa)
Aýasyz eshqandaı jandy zat, ósimdik ómir súre almaıdy. Adam udaıy aýamen demalady(úıde, mektepte, uıyqtap jatqanda)№ tek adam ǵana emes, janýarlar da, qustar da, ósimdikter de, aýamen demalady.
Aýamen muryn arqyly ótedi. Pedagog balalarǵa muryndaryn, aýyzdaryn jaýyp, demalýdy usynady. Qandaı kúıge túsesiń? Adam murynmen demalyp qana qoımaıdy, ıis te sezedi. Muryn – ıis sezý múshesi. Pedagog balalarǵa kózin jumyp, jemisti ıisin ıiskeý arqyly tabýǵa tapsyrma beredi.
Dıdaktıkalyq oıyn: «Iisinen aıyr».
Muryn aǵzany mıkrobtar men bakterıalar túsýden saqtaıdy. Sondyqtan muryn arqyly demalý kerek. Adam demalǵan kezde shań men mıkrobtar muryndaǵy shash talshyqtaryna jabysyp, zalasyzdanady. Eger adam aýyzben demalsa, aýa ókpege tazarmaı túsip, kisini aýrýǵa shaldyqtyrady.
Muryndy shynyqtyrýǵa bolady. Ol úshin kúnine eki ret tuzdy sýmen shaıý kerek (bólme temperatýrasyndaǵy jarty staqan súǵa – jarty shaı qasyq tuz). Murynǵa sarymsaq tunbasyn tamyzýǵa bolady (usaqtap týralǵan sarymsaqqa bir staqan sý quıyp, 1 – 2 saǵat tundyrady).
Esińe saqta!
Muryndy saýsaqpen, úshkir zatpen shuqýǵa bolmaıdy.
Qatty sińbirýge, muryndy qatty tartýǵa bolmaıdy, bul – qulaq aýrýyn shaldyqtyrý múmkin.
Túshkirgende, jetelegende mindetti túrde qol oramal paıdalan, aýa arqyly saý adamnyń ókpesine mıkrob túsýi múmkin.
Basqa adamnyń qol oramalyn paıdalanba. Ár adamnyń jeke óziniń qol oramaly bolýy qajet.
Eger sýyq tıgende ýaqytynda emdemeseń, asqynyp, qulaq, ókpe, júrektiń aýrýy múmkin. Aýyrmas úshin shynyǵý qajet.
Tájirıbe:
Pedagog balalarǵa jarǵaq qapshyq taratyp berip, aldymen oǵan aýa úrleýdi, sodan keıin aýany soryp alýdy usynady.
- Sen aýany jutqan kezde, ókpeniń qapshyq sekildi keńeıedi, aýany shyǵarǵanda, qalpyna keledi.
Demalýǵa arnalǵan jattyǵýlar: Sharmen oıyn «Shardy kim tez úrleıdi?»
Qorytyndylaý:
Deniń saý bolyp ósýi, úshin:
Óz aǵzańdy shynyqtyr.
Kúnde erteńgilik jattyǵýlar jasa.
Qysta, jazda sportpen shuǵyldan.
You Might Also Like
-
Taqyryby: «Mektepte tárbıe úderisin jan - jaqty uıymdastyrý joldary»
