Muhıt salǵan áýezdi án
6 synyp.
Taqyryp: Muhıt salǵan áýezdi án.
Maqsaty: Oqýshylar Muhıt Meralyulynyń aqyndyǵymen kompozıtorlyǵyn ánshiligin tanydy.
Kútiletin nátıje: Muhıt Meralyulynyń aqyndyǵynmen tanysady, ánderin tyńdaıdy. Ánin oryndaıdy.
Resýrstar: slaıdtar, ınteraktıvti taqta, sýretter.
Sabaq túri: Jańa sabaq.
Uıymdastyrý: Sabaqqa daıyndyq.
Úıge berilgen tapsyrmany suraý.
Bilý: mıǵa shabýyl.
Qazanǵap kúıshi qaı ǵasyrda ómir súrgen?
«Kókil» kúıi jaıly ne bilesiń?
Olar kimniń úıine keldi?
Úsen tóre «Aqjelen» kúıiniń qansha túrin oryndaıdy?
Kúıshiniń «Shynyaıaq tastar»kúıi qalaı shyqty?
Kúıshi «Qus qaıtarý» kúıin kimge arnady?
Túsiný: Muhıt (Muhametkereı) Meráliulynyń ómir baıanymen tanysý.
Muhıt (Muhametkereı) Meráliuly qazirgi Oral oblysy, Qaratóbe aýdanyndaǵy Jaqsybaı ózeniniń boıyndaǵy Aqbaqaı degen jerde 1841 jyly aýqatty januıada týǵan. Muhıttyń týǵan aǵalary Sháńgereı, Saqypkereı, Jansha, Júsipter dombyrashy, ánshiler bolǵan. Evropalyq aspap – skrıpkada da oınaý ónerinde meńgergen. Muhıt jas kezinen - aq ánge, dombyraǵa áýes bolyp ósti. Onyń darynynyń Jan – jaqty ashylyp oıanýyna ónerpaz aǵalarynyń mol áseri tıdi. Óse kele Muhıt elge bılik júrgizetin tórelikten, baılyq – dáýletten bas tartyp, bar ómirin ónerge baǵyshtaıdy. Aýylǵa kelgen ánshi, kúıshi, aqyn – jyraýlardyń qasynda júrip, óner úırenedi. El aralap, jármeńkelerge qatysyp, toı – dýmannyń sánin, halyq murasyn dáripteýshi nasıhattaýshy bolyp, “ánshi Muhıt”, “sal Muhıt” atandy
Ánderin tyńdaý: “Aınamkóz”, “Kishi aıdaı”, “Záýresh”
Muhıttyń júreginen jaryp shyqqan kúıinishti shyǵarmasynyń biri -“Záýresh áni”. Qaıǵyly kóńildiń zaryn, joqtaýyn baıan etetin bul ánniń áýeni asa tereń, úni muńdy. “…Medettiń úsh áıelinen otyz ul, bir qyz bolady. Elge kelgen aýrý – apattan Medettiń otyz uly birdeı qaıtys bolyp, jalǵyz Záýre degen qyzy qalady. Medet Orynborǵa jolaýshylap ketip, qaıtyp kelgeninde, Záýre de dúnıeden ótedi. Tek shoshaıyp molasy ǵana qalady. Medet molany qushaqtap kúńirenedi. Mine, osy tragedıa Muhıtty qatty qobaljytady. Ol dombyrasyn alyp, “Medet aıtypty” degen sózderge án shyǵarady. Ánniń aty halyq arasynda “Záýresh” bolyp taraıdy. Muhıtty tolqytyp, onyń shyǵarǵan áni osy kúnge deıin tyńdaǵan adamnyń saı súıegin syrqyratady.”
Aıtýshylar Muhıt Qobda boıyn aralap júrgende bireýdiń úıine túsip, án salyp, aýyl adamdary jınalyp, kesh boıy saýyqtaıdy. Erteńinde sol úıdiń boıjetken qyzy Quralaıdyń shaı quıyp otyrǵandaǵy sypaıylyǵy, minezi, ajary Muhıtqa qatty unap, sol arada bir án shyǵarady. Ánshige qyzdyń kózi unaıdy. Sondyqtan ol: «Shyraǵym, myna bir ándi saǵan arnadym, naǵyz aınamkóz ekensiń, ánniń aty da
«Aınamkóz» bolsyn deıdi.
Áserlerimen oı bólisý.
A) Kók aıdaı ánin tyńdaıdy jáne áńgimeleıdi.
B) Kók aıdaı ánin tyńdaıdy jáne oryndaıdy.
S) “Juldyzdy saǵat” oıyny
1. Muhıt qaı jyly týdy?
1841, 1963, 1845.
2. Qaı jerde týdy?
Semeı, Almaty, Aqbaqaı.
3. Ákesiniń aty kim?
Sháńkereı, Saqypkereı, Meráli.
4. Evropanyń qaı aspabynda oınady?
Fortepıano, skrıpka, fleıta.
5. Ánshilikten basqa qandaı talanty bar?
Ustalyq, Zergerlik, oıý oıamyz.
Qoldaný: A ) Toptyq jumys.
1. bir shýmaq óleń shyǵarý.
2. ánine sýret salý.
3. ánin oryndaý.
B) Semantıkalyq karta.
Taqyryp: Muhıt salǵan áýezdi án.
Maqsaty: Oqýshylar Muhıt Meralyulynyń aqyndyǵymen kompozıtorlyǵyn ánshiligin tanydy.
Kútiletin nátıje: Muhıt Meralyulynyń aqyndyǵynmen tanysady, ánderin tyńdaıdy. Ánin oryndaıdy.
Resýrstar: slaıdtar, ınteraktıvti taqta, sýretter.
Sabaq túri: Jańa sabaq.
Uıymdastyrý: Sabaqqa daıyndyq.
Úıge berilgen tapsyrmany suraý.
Bilý: mıǵa shabýyl.
Qazanǵap kúıshi qaı ǵasyrda ómir súrgen?
«Kókil» kúıi jaıly ne bilesiń?
Olar kimniń úıine keldi?
Úsen tóre «Aqjelen» kúıiniń qansha túrin oryndaıdy?
Kúıshiniń «Shynyaıaq tastar»kúıi qalaı shyqty?
Kúıshi «Qus qaıtarý» kúıin kimge arnady?
Túsiný: Muhıt (Muhametkereı) Meráliulynyń ómir baıanymen tanysý.
Muhıt (Muhametkereı) Meráliuly qazirgi Oral oblysy, Qaratóbe aýdanyndaǵy Jaqsybaı ózeniniń boıyndaǵy Aqbaqaı degen jerde 1841 jyly aýqatty januıada týǵan. Muhıttyń týǵan aǵalary Sháńgereı, Saqypkereı, Jansha, Júsipter dombyrashy, ánshiler bolǵan. Evropalyq aspap – skrıpkada da oınaý ónerinde meńgergen. Muhıt jas kezinen - aq ánge, dombyraǵa áýes bolyp ósti. Onyń darynynyń Jan – jaqty ashylyp oıanýyna ónerpaz aǵalarynyń mol áseri tıdi. Óse kele Muhıt elge bılik júrgizetin tórelikten, baılyq – dáýletten bas tartyp, bar ómirin ónerge baǵyshtaıdy. Aýylǵa kelgen ánshi, kúıshi, aqyn – jyraýlardyń qasynda júrip, óner úırenedi. El aralap, jármeńkelerge qatysyp, toı – dýmannyń sánin, halyq murasyn dáripteýshi nasıhattaýshy bolyp, “ánshi Muhıt”, “sal Muhıt” atandy
Ánderin tyńdaý: “Aınamkóz”, “Kishi aıdaı”, “Záýresh”
Muhıttyń júreginen jaryp shyqqan kúıinishti shyǵarmasynyń biri -“Záýresh áni”. Qaıǵyly kóńildiń zaryn, joqtaýyn baıan etetin bul ánniń áýeni asa tereń, úni muńdy. “…Medettiń úsh áıelinen otyz ul, bir qyz bolady. Elge kelgen aýrý – apattan Medettiń otyz uly birdeı qaıtys bolyp, jalǵyz Záýre degen qyzy qalady. Medet Orynborǵa jolaýshylap ketip, qaıtyp kelgeninde, Záýre de dúnıeden ótedi. Tek shoshaıyp molasy ǵana qalady. Medet molany qushaqtap kúńirenedi. Mine, osy tragedıa Muhıtty qatty qobaljytady. Ol dombyrasyn alyp, “Medet aıtypty” degen sózderge án shyǵarady. Ánniń aty halyq arasynda “Záýresh” bolyp taraıdy. Muhıtty tolqytyp, onyń shyǵarǵan áni osy kúnge deıin tyńdaǵan adamnyń saı súıegin syrqyratady.”
Aıtýshylar Muhıt Qobda boıyn aralap júrgende bireýdiń úıine túsip, án salyp, aýyl adamdary jınalyp, kesh boıy saýyqtaıdy. Erteńinde sol úıdiń boıjetken qyzy Quralaıdyń shaı quıyp otyrǵandaǵy sypaıylyǵy, minezi, ajary Muhıtqa qatty unap, sol arada bir án shyǵarady. Ánshige qyzdyń kózi unaıdy. Sondyqtan ol: «Shyraǵym, myna bir ándi saǵan arnadym, naǵyz aınamkóz ekensiń, ánniń aty da
«Aınamkóz» bolsyn deıdi.
Áserlerimen oı bólisý.
A) Kók aıdaı ánin tyńdaıdy jáne áńgimeleıdi.
B) Kók aıdaı ánin tyńdaıdy jáne oryndaıdy.
S) “Juldyzdy saǵat” oıyny
1. Muhıt qaı jyly týdy?
1841, 1963, 1845.
2. Qaı jerde týdy?
Semeı, Almaty, Aqbaqaı.
3. Ákesiniń aty kim?
Sháńkereı, Saqypkereı, Meráli.
4. Evropanyń qaı aspabynda oınady?
Fortepıano, skrıpka, fleıta.
5. Ánshilikten basqa qandaı talanty bar?
Ustalyq, Zergerlik, oıý oıamyz.
Qoldaný: A ) Toptyq jumys.
1. bir shýmaq óleń shyǵarý.
2. ánine sýret salý.
3. ánin oryndaý.
B) Semantıkalyq karta.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Armysyzdar qurmetti ustazdar, qonaqtar! Búgingi B. Kenjebaev atyndaǵy jalpy orta mektebinde ótkeli otyrǵan «Jyl muǵalimi – 2015» baıqaýyna hosh kelipsizder.
