InfoHub Logo

Jer elektr órisimen qorshalǵan jáne teris zarádtalǵan. Planetamyzdyń betki qabaty men atmosferanyń oń zarádti ústińgi qabattarynyń shama aıyrmashylyǵy birneshe myń vóltke teń. Naızaǵaıdyń ushqyn dárejesi mıllıon volpen esepteletin kúshke ıe, al bir naızaǵaı jarqyly kezinde 10-15 sý bombasyn atqylaǵanda shyǵatyn energıa jumsalady.

Jyl saıyn jer betinde 44 myńǵa jýyq naızaǵaı jarqyldaıdy, ıaǵnı shamamen saǵatyna 2 myń naızaǵaı, jáne ár sekýnd saıyn Jer betiniń ár aımaǵyndaǵy turǵyndar shamamen 100 naızaǵaıdy kóredi. Naızaǵaı kóbine kúnniń ekinshi jartysynda — 13 pen 24 saǵat aralyǵynda oryn alady; 15 pen 18 saǵat arasynda eń az jarqyldaıtyny baıqalǵan. Naızaǵaıdyń uzaqtyǵy shamamen bir saǵat. Alaıda tropıkterde jáne Kavkaz taýlarynda olar keıde 12-13 saǵatqa deıin sozylady.

Eń kóp naızaǵaıly kúnder – jylyna 220 ret – Iava aralynda (Indonezıa) oryn alǵan, al Beıtenzorga qalasynda tipti 322 kún boıy naızaǵaı jarqyldaǵan. Santa-Marıa (Kalıfornıa shtaty, AQSH) qalasynda naızaǵaıly aýa-raıy eki jylda bir ret bolǵany bolmasa, óte sırek. Al Mysyrda eki júz jylda bir ret qana bolýy múmkin.

Naızaǵaılar, ádette, jazda kóp bolady. Alaıda klımaty ylǵaldy jáne qysy jyly aımaqtarda qys aılarynda da naızaǵaı bolyp turady.

---