InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Hİİİ - HV ǵasyrlardaǵy Noǵaı ordasy
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Noǵaı ordasynyń qurylýy, etnıkalyq quramy, mekendegen jerleri, saıası jaǵdaıy týraly túsinik berý.
Damytýshylyq: Qosymsha derekterdi, ár túrli tapsyrmalar bere otyryp oqýshylardyń oı-óristerin damytý.
Tárbıelik: Oqýshylardyń otansúıgishtikke, adamgershilikke, izgilikke, óz eliniń tarıhyn qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaq kórnekiligi: «Orta ǵasyrlardaǵy Qazaqstan» kartasy
Tirek syzbalar. Ejelgi Saraıshyq qalasynyń jurty. 123 bet sýret
Sabaq ádisi: baıandaý, suraq - jaýap, kartamen jumys.
Sabaq túri: Aralas sabaq
Pánaralyq baılanys: Orta ǵasyrlardaǵy dúnıe júzi tarıhy
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
İİİ. Qosymsha suraqtar men tapsyrmalar berý arqyly úı tapsyrmasyn pysyqtaý.
İV. Qorytyndylaý
V. Jańa sabaq
Úı tapsyrmasyn pysyqtaý maqsatynda «jumbaq san» oıyny.
№1 Ámir temir qaı jyldary ómir súrgen?
1. 1335 - 1404 jj
2. 1336 - 1405 jj
3. 1334 - 1403 jj
4. 1330 - 1400 jj
5. 1332 – 1405 jj
№2 Ámir Temir ımperıasynyń ortalyǵy qaı qala boldy?
1. Saraıshyq
2. Astrahan
3. Saraı - Berke
4. Samarqand
5. Saýran
№3 Ámir Temir ıslam dinindegi halyqtardyń rýhanı birtutastyǵyn jáne óz ımperıasynyń kúsh – qýatyn kórsetý úshin qandaı kesene salǵyzdy?
1. Ahmet Iassaýı kesenesi
2. Aısha – bıbi kesenesi
3. Alasha han kesenesi
4. Arystan – bab kesenesi
5. Babadja-qatyn kesenesi
№4 Ámir Temir qaı qalada qaıtys boldy?
1. Jańakent
2. Qostóbe
3. Otyrar
4. Saraıshyq
5. Syǵanaq
№5 Qaı jyly Moǵolstan temirge tolyq táýeldilikke tústi?
1. 1376 j
2. 1385 j
3. 1387 j
4. 1386 j
5. 1390 j

Jańa sabaq: Altyn Ordanyń ydyraýy, Aq Ordanyń álsireýi barysynda Qazaqstannyń soltústik - batysynda Noǵaı Ordasy memlekettik birlestigi quryldy. Ordanyń alǵashqy alyp jatqan jeri Edil men Jaıyq ózenderiniń jazyq alqaby boldy. Noǵaılaý soltústik shyǵysynda batys Sibir oıpatyna deıin, soltústik batysynda Qazan qalasyna, al ońtústik – batysynda Aral men Kaspıı teńizine deıin kóship - qonyp júrgen. Ordanyń ortalyǵy Jaıyq boıyndaǵy Saraıshyq qalasy bolǵan. Qalanyń irgesi H ǵasyrda qalanǵan. Qalanyń gúldengen dáýiri Hİİİ - HİV ǵ aralyǵy.

Qazaqstannyń keń - baıtaq aýmaǵynda Shyǵys áýletiniń úsh ǵasyrǵa jýyq bılik júrgizýine qaramastan, qoǵamdyq qatynastardyń óristeýi, tildik qarym - qatynastyń damýyna, sharýashylyq salalarynyń ósýi jetkilikti etnıkalyq ortada damydy, Aq Orda, Ábilqaıyr handyǵy, Moǵolstan, Noǵaı ordasy, Sibir handyǵy sıaqty taǵy basqa memleketter de jergilikti rý taıpalardyń etnıkalyq quramy negizinde quryldy. Osylaı Qazaqstan jerinde bolǵan Feodaldyq memleketterdiń negizgi etnıkalyq quramy birtutas el bolyp qalyptasqan qazaq halqynyń negizin qurady.
Ózin - ózi tekserý suraqtary:
1. Noǵaı Ordasynyń irgesin kim qalady?
A) Noǵaı
B) Edige
V) Nuraddın
G) Jańbyrshy
2. Batys Sibir qaı jyly Ábilqaıyr hannyń quramyna ótti?
A) 1428 j.
B) 1468j
V) 1481 j
G) 1495 j
3. Orys patshasy İİİ Ivan men ózara saýda qarym - qatynasyn ornatqan han?
A) Edige
B) Ibaq han
V) Urys han
G) Taıbuǵa
Sabaqty bekitý:
1. Noǵaı Ordasynyń qurylýy týraly ne bilesińder?
2. Ordanyń ornalasqan jeri?
3. Noǵaı Ordasynyń etnıkalyq quramy týraly ne bilesińder?
4. Batys Sibir jerindegi saıası jaǵdaıy týraly ne bilesińder?
5. Orda qaı hannyń kezinde dáýirledi?
6. Taıbuǵalyqtar degen kimder?
7. Ibyq han qaı áýletten shyqty? Onyń tusynda eldiń jaǵdaıy qandaı boldy?
8. Batys Sibir jerin mekendegen halyqtardyń etnıkalyq quramy týraly ne bilesińder?
Úıge tapsyrma: Keste toltyrý
Baǵalaý