InfoHub Logo

Almaty oblysy, Aqsý aýdany6
B. Sadyrbaıuly atyndaǵy orta mektebi,
mektepke deıingi shaǵyn ortalyǵynyń
matematıka páni muǵalimi Rysbekova Bahyt Asqarqyzy

Matematıka 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Ondyq bólshekterdi qosý jáne azaıtý
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Ondyq bólshekterdi qosý jáne azaıtý taqyryby jóninde tolyq maǵlumat berý, esepter shyǵarýǵa úıretý, bilim, bilik daǵdylaryn arttyrý.
2. Damytýshylyq: Taqyrypqa arnalǵan tapsyrmalardy oryndaý arqyly uǵymdaryn keńeıtý
3. Tárbıelik: Ulttyq salt - dástúrdi qadirleı bilýge, ultjandylyqqa, adamgershilikke tárbıeleý
Sabaqtyń túri: Dástúrden tys, ulttyq oıyn sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, ulttyq oıyndardyń sýreti

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen sálemdesý
Jýrnal boıynsha túgendeý
Sabaq jospary:
1. Shashý suraqtary (úı tapsyrmasy)
2. "Han talapaı" oıyny
(jańa bilimdi habarlaý)
3. "Oramal tastamaq" oıyny
(esepter shyǵarý)
4. "Qyz qýý" oıyny
(esepter shyǵarý)
5. "Saqına salmaq" (sanamaq)
6. "Arqan tartys"(test, sabaqty bekitý)
Árbir kezeńge kelgende sol oıyn boıynsha aýyzsha túsinik aıtý

İİ. Úı tapsyrmasyn pysyqtaý suraqtary
(Shashý shashý)
- Balalar biz búgin sendermen Ondyq bólshekterdi qosý jáne azaıtý taqyrybyn ótemiz kúndelikti ótip júrgen sabaqtan ózgeshe, sebebi birinshiden qonaqtar qatysyp otyr, ekinshiden sabaǵymyzdy «Ulttyq oıyndar» túrinde júrgizemiz. Qazaqtyń qandaı ulttyq oıyndaryn bilesińder? (jaqsy durys aıtasyńdar)
Iaǵnı, qazaqtyń ulttyq oıyndaryna;- t. b. Osyndaı ulttyq oıyndarmen halqymyz árdaıym basqa halyqtardan erekshelenip turady. Qazaq halqy kishigirim qýanyshtyń ózine júrekteri jaryla jazdap qýanyp júretin halyq. Sol qýanyshtary búkil halyqtyń, jurtshylyqtyń aldynda shashý bolyp shashylyp, aqtarylǵan aq tilegin kórsetip otyrǵan. Shashý - tilek, bereke, birliktiń belgisi. Búgingi ótkeli otyrǵan sabaǵymyzda úlken mereke. Sondyqtan sol merekege oraı senderdiń keleshekterińe qýanysh, sáttilik tilep shashý shashaıyn. (Úı tapsyrmasy suraqtar)
– Balalar, shashylǵan kámpıtterde suraqtar qosa japsyrylǵan. Qanekeı daıyn bolsaq jaýap bereıik

Shashýdyń suraqtary
1. Sannyń ondyq bólshekpen jazylýynda útir qaıda qoıylady?
2. Ondyq bólshektiń bólshek bóliginiń sıfrlary qalaı atalady?
3. Ondyq bólshektiń sońyna nólderdi tirkep jazǵannan nemese alyp tastaǵannan ondyq bólshek ózgere me?
4. 8 bútin onnan úsh bólshegin ondyq bólshek túrinde jaz
5. 28 bútin júzden 29
6. Bólindini jaı bólshek jáne ondyq bólshek túrinde jaz 167: 10
7. Bólindini jaı bólshek jáne ondyq bólshek túrinde jaz 4: 100
8. 12 bútin 25-ten 8 bólshegin ondyq bólshek túrinde jaz?
9. 6 bútin 4-ten 1 bólshegin ondyq bólshek túrinde jaz?
10. Ondyq bólshekterdi razrádtary boıynsha qalaı salystyrady?
11. 6, 2 men 7, 1 salystyr
12. 32, 46 men 32, 48 salystyr
13. 3, 2 sanyn koordınatalyq sáýlede qalaı keskindeýge bolady?
14. 4, 0 * > 4, 08 juldyzshanyń ornyna belgili sandy qoı
15. 1, 187 > 1,* 96 juldyzshanyń ornyna belgili sandy qoı

İİİ. Jańa bilimdi habarlaý
«Han talapaı» (1 oqýshyny shyǵaryp asyqty ıirtip, asyqtyń qalaı túsýine baılanysty(búk, shik t. b) búgingi kúndi jazamyz, esepter shyǵarý) Han talapaı - bul oıynǵa 5/ nemese 10 bala katysa alady. Kóp asyqtyń bireýin qyzyl túske boıap qoıady. Bul asyq «han» asyǵy. Asyqtar tizilip qoıylady da bastaýshy han asyǵymen olardy kózdep qulatady. Eger han asyǵyn búk, shik, taıqy qalyptarymen tússe, bastaýshy jaqyn qulaǵan asyqtardy ata beredi. Eń sońynda han asyǵy kimniń qasynda qalsa sol bala jeńiske jetedi. Kelesi oıyndy jeńiske jetken bala jalǵastyrady.
Sabaq túsindiriledi. (taqtaǵa mysalmen)
«Oramal tastamaq» (Ormaldy kez kelgen oqýshynyń aldyna tastaý, árıne tapsyrmasy bar)
Oramal tastamaq - Balalar sheńber jasap turady. Bastaýshy (tárbıeshi) balalardy aınala júrip bir balanyń artyna oramal tastap ketedi. Artyna oramaldy tastaǵanyn sezgen bala meniń artymda dep jaýap beredi. Artyna oramaldyń tastalǵanyn sezbese ol óleń nemese bılep berýi kerek. Balalar sheńber boıynda kózderin jumyp turýy kerek.
0, 07 + 13, 23
56 + 0, 37
6, 25 – 4, 3
7, 63 – 2, 51

«Qyz qýý» (1 qyz bala, 1 er bala esepter shyǵarý taqtaǵa jarysyp)
Qyz qýý - Balalar arasynan bir er bala, 1 qyz(aǵash atpen) qýady. Bala qyzǵa jetip qolynan ustasa ol jeńiske jetedi. Keıde qyzǵa 2 bala da qýady qaı bala buryn jetip qyz qolyn ustasa sol bala jeńiske jetedi.

1) 18, 3 - 5
29, 08 - 15
2) 43 + 82, 68
38, 07 + 6

«Saqına salmaq» (sanamaq)
Saqına salmaq - oıyndy ótkizýshi jáne saqına salýshy bala belgilenedi. Qalǵan oıynshylar jerge otyryp tizeleriniń ústine alaqandaryn jaıady. Bastaýshy jumýly qolyn árbir oıynshynyń alaqanyna salysymen, ol bala alaqanyn jaba qoıady. Bastaýshy bir balanyń alaqanyna saqına salysymen, oıynshylardyń bireýinen «Saqına kimde»- dep suraıdy. Ol saqınanyń kimde ekenin bilse sol balamen orynyn aýystyrady. Al bilmese ol óz ónerin kórsetedi. Oıyn basqarýshy oıyndy osylaı jalǵastyra beredi.
Qaltam qansha?
Ózimde bar san qalta
Shalbarda eki jan qalta
Art jaǵynda qos qalta
Jeıde de eki tós qalta
Kostúmde eki ish qalta
Jáne eki tys qalta
Bir tós qalta jáne bar
Sonda esepte qane al
Meniń qansha qaltam bar
Aıtpaqshy, taǵy paltom bar,
Onda da tórt qaltam bar (17)

İV. Bekitý kezeńi
«Arqan tartys» (test)
Arqan tartys - Bul 2 topqa bólingen balalar men nemese 2 balamen oınalady. Arqannyń 2 jaǵyn 2 bala nemese 2 topqa bólingen balalar tartysady. Qaı top arqandy óz jaǵyna tartyp alyp ketse sol top jeńiske jetedi. 2 bala tartysqanda qaı bala ózine qaraı arqandy tartyp 2 - shi balany qulatsa, qulamaǵan bala jeńiske jetedi.

1. «Qarakóz» degen sózdegi áripterdiń sanyn 10 - ǵa bólse, ondyq bólshek
qalaı oqylady?
a) 0, 7
á) 0, 007
b) 7, 10
2. Qosýdy orynda: 16, 01 + 3, 99
a) 19, 10
á) 20
b) 55, 91
3. Azaıtýdy orynda: 45, 3 – 8, 07
a) 37, 33
á) 37, 37
b) 37, 23

V. Úıge tapsyrma Taqyryptyń sońyndaǵy suraqtarǵa jaýap berý
A tobynan 2 esep (tańdaý boıynsha)
Vİ. Baǵalaý