InfoHub Logo

(deńgeılik tapsyrmalar 7-synyp boıynsha)
Qaı kezde bolmasyn bilim oshaǵynyń aldynda turǵan máselelerdiń biri – oqýshylardyń bilimin tekserý men boljaý. Bul deńgeılik tapsyrmalar bir jaǵynan oqýshylardy geografıa pánine qyzyqtyryp yntalandyrsa, ekinshi jaǵynan oqýshylardyń bilimin obektıvti baǵalaýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar oqýshylardy geografıalyq izdeniste bolýǵa, óz betimen jumys isteýge jaǵdaı jasaıdy.

1 deńgeı
1. (Anyqtama - sózder) qalaı atalatynyn jazyńdar:
1) Jańa Dúnıeni jaýlap alǵan ıspandyqtar.
2) Jer betindegi eń iri kemirýshi sý shoshqasy.
3) Ylǵaldy ekvator ormandary
4) Qurǵaq taýly dala jáne shól dala.
5) Aýadaǵy kózge kórinbeıtin sýly shańdar sıaqty jaýyn-shashyn
2. Afrıka jáne Ońtústik Amerıkanyń qandaı uqsastyǵy men aıyrmashylyqtary bar?
3. Tynyq muhıtynyń jaǵalaýynda qandaı shól dala ornalasqan, qalaı paıda boldy?

2 deńgeı.
1. Ońtústik Amerıkany basqarý úshin Ispanıa jáne Portýgalıa arasyndaǵy daý 14 mamyr 1493 jyly qalaı sheshildi?
2. Ádette ózender jaǵalaýynda jipke tizilgen monshaq tárizdi qalalar tizbektelgen, mysaly Volgada 16 iri qala, onyń arasynda 4 mıllıoner qala.
Amazonkada qandaı qalalar ornalasqan? Olar nege az?
3. Andynyń qaı bóliginde muzdyq kóp, qaı bóliginde az? Nelikten?

3 deńgeı.
1.Amerıka qandaı mádenıet ósimdikteriniń otany bolyp sanalady? Olar qashan eýropalyqtarǵa belgili boldy? Reseıge qashan taraldy? Qazir olardy óndirýden qandaı elder birinshi orynda?
2.Sýrette Ońtústik Amerıkanyń eń bir úlken aımaǵynyń geologıalyq qurylysy kórsetilgen. Bul qandaı aımaq? Ony nege «temir júrek» dep ataǵan? Bul aımaq týraly taǵy ne bilesińder?
3. . Jazyńdar, (famılıasy men ulty) birinshi bolyp ashqan kimder:
1) Ońtústik Amerıka materıginiń jaǵalaýlaryna jetken (araldar emes-1499 )
2) Panama moınaǵyn kesip ótip, Tynyq muhıtyn ashqan (1513)
3) Amazonka boıymen tómen qaraı túsken. (1542)
4) Ońt. Amerıkany aınalyp shyqqan (1520)
5) XIX ǵasyrdyń basynda Ońtústik Amerıkanyń tabıǵatyn zerttegen?
(ony «ekinshi Kolýmb» dep ataǵan).

Jaýaptary
1deńgeı
1. 1) konkıstadorlar, 2) kapıbara 3) gıleıler, nemese selva,4) pýna, 5) garýa.
2. Tabıǵat zonalary uqsas, ekvator syzyǵy kesip ótetin ystyq qurlyqtar bolyp tabylady. Biraq ósimdikter men janýarlar áleminiń túrleriniń quramy jóninen aıyrmashylyq jasaıdy.
3. Atakama. Onyń paıda bolýy sýyq Perý aǵysymen baılanysty.
2 deńgeı
1. Ispanıa men Portýgalıanyń arasynda Ońtústik Amerıkany Býllanyń (Rım Papasy) úkimimen, jobamen 46-shy batys boılyq boıymen ekige bólgen. Osy boılyqtyń batysynda ornalasqan jerlerdi ıspandyqtar, al shyǵys jaǵyn portýgaldyqtar ıelendi. Keıin jyldyń aıaǵyna qaraı arnaıy Tordesılás kelisim sharty jasaldy, bul shart 1777 jylǵa deıin kúshine endi. 2. Amazonka jaǵalaýy batpaqty jáne óte qolaısyz. Amazonka boıynda eki ǵana iri qala ornalasqan: brazılıanyń qalasy Manaýs (1mln-ǵa jýyq turǵyny bar) jáne Perý qalasy Ikıtos (270 myńǵa jýyq turǵyny bar).
3. And taýynyń ortalyǵy men joǵarǵy bóliginde muzdyqtar kóbeıe beredi.

3 deńgeı
1. Amerıka kartoptyń, maqtanyń, tomattyń, júgeriniń, jasandy kaýchýktyń, kakaonyń otany sanalady. Kartop pen maqta óndirýde dúnıe júzi boıynsha aldyńǵy oryndarda – Qytaı, júgeriden – AQSH, kakao – Kot-d-Ivýar, jasandy kaýchýktan – Ońtústik-SHyǵys Azıa bolyp sanalady..
2. Bul – Brazılıa taýly ústirti. Bul jerde rekordtyq quramy paıdaly element – temirge asa baı, temir rýdasynyń baı ken oryndary bar. Itabır dep atalatyn jergilikti jerdiń ataýyna baılanysty, qazir bul taý jynysy - «ıtabırıt» dep atalady. Basqa tabıǵat tańǵajaıyptary: sarqyramalar, bul jerde kampos dep atalatyn savannalar
3. 1)ıspandyq Alonsa Oheda, 2) Vasko Nýnes Balboa, 3) Fransısko Oreláno, 4) portýgaldyq F.Magelllan, 5) nemis Gýmboldt.