Oqýshylardyń minez - qulqyndaǵy qıyndyqtardy zertteý ádistemeleri
Oqýshylardyń minez - qulqyndaǵy qıyndyqtardy zertteý ádistemeleri
Oqýshylardyń jeke tulǵalyq qasıetterinde jaǵymdy, jaǵymsyz jaqtary bolatyny belgili. Sondyqtan da oqýshylardy tulǵalyq qasıeti turǵysynan zertteýge arnalǵan jumystardyń ádis - tásilderine toqtalaıyq. Oqýshy boıyndaǵy bir kún baıqalmaǵan qasıet ekinshi kúni baıqalyp otyratyndyq - tan oqýshylarǵa arnalǵan kúndelik júrgizý kerek dep oılaımyz. Onda jyl boıy ár bala týraly málimet jazylý kerek. Ol ári qysqa naqty, jazylady. Oqý jyly sońynda «men qandaı oqýshymyn» - degen taqyrypta tárbıe saǵatyn ótkizip, jazylǵan psıhologıalyq kúndelikpen oqýshyny tanystyrýǵa bolady.
Ár oqýshynyń minez-qulqyna taldaý jasap, seniń boıyńda mynandaı jaqsy qasıetter bar, sol úshin seni jurttyń bári unatady, seniń boıyńda mynandaı jaǵymsyz qasıetter bar - dep onyń zıandy ekenin túsindirip otyrý qajet.
Oqýshylardyń minez - qulqyndaǵy qıynshylyqtardy anyqtaý úshin synyp jetekshilerimen, ata - analarmen mektep psıhology tyǵyz qatynasta bolýy kerek. Eń aldymen biz synyp jetekshilerine oqýshylarǵa arnalǵan gıstogrammany usyndyq.
Gıstogrammanyń maqsaty: muǵalimniń baǵalaýy boıynsha oqýshynyń minez - qulqyndaǵy erekshelikterdi anyqtaý.
Jetkinshek jastaǵy balalardyń arasynda sýısıdtik problemanyń týyndaýy, mektep jasyndaǵy oqýshylardyń minez - qulqyndaǵy qıyndyqtardyń paıda bolý sebepterimen baılanystyrady. Kóptegen psıhologtar óz zertteýleri boıynsha jetkinshekterdiń otbasynda durys tárbıe almaýy, ata - anasynyń meıirimin kórmegen, otbasyndaǵy shıelenisken jaǵdaılar saldarynan bolatyndyǵyn anyqtap, olardy birneshe túrge bólip qarastyrady:
- Otbasynyń áleýmettik, ekonomıkalyq jaǵdaıy, jetkinshek jastaǵy
balanyń óz qatarynan kem qalýy;
- Balanyń rýhanı damýyna ata - ananyń nemquraıly qaraýy, balanyń jan dúnıesin túsinbeýi, balanyń ata - ana tarapynan óte qatty qysym kórýi;
- Qaraýsyz bala, qamqorlyqtyń jetkiliksizdigi ana balanyń tek qana materıaldyq jaǵdaıyn qamtamasyz etip, bala óziniń úlkenderge kereksiz ekenin sezinýi.
- Shekten tys qamqorlyq, balanyń ár qylyǵyn qanaǵattandyrý, jetkinshektiń qyńyr bolyp ósýi.
- Jetkinshek jastaǵy balalardyń bir - birine qysym kórsetýi;
Jetkinshek jas synyptarynda kez - kelgen muǵalimniń oqýshylary 30 nemese odan da kóp bolýy múmkin. Olardyń árqaısysyn zerttep bilý óte qıyn. Óziniń jumysyn jeńildetý úshin neǵurlym júıeli jáne belgili tártippen baqylap, oqýshylardyń minez-qulqynan baıqalǵan kórinisterdi qysqasha jazyp júrgen durys bolady. Mundaı baqylaý kúndeligi árbir balanyń ereksheligin dál anyqtaýǵa jáne oǵan minezdeme úshin málimetter jınaýǵa múmkindik beredi.
1. Ózin - ózi ustaı almaıtyn, tez qozǵalatyn, qurbylarymen jıi daý-damaıǵa túsetin oqýshylar.
2. Tez ashýlanatyn balalar, ádette bul balalardyń kóp nársege kóńili tolmaıdy, bireýge renjise kópke deıin esinde saqtaıdy. Bul toptaǵy balalar qarym - qatynasy unatpaıdy.
Oqýshylardyń osy 2 toptyń qaısysyna jatatyndyǵyn anyqtaý úshin olardyń oqý úrdisi kezeńinde, úzilis kezinde, qoǵamdyq jumystar júrgizilip jatqan kezeńderde muqıat baqylaý kerek.
Psıholog N. D. Levıtov usynǵan oqýshynyń minez - qulqynyń bar ereksheligi — shydamdylyqtyń qalaı kórinetinine qysqasha baqylaý josparyn mysal retinde keltiremiz:
1. Úzilisten keıin oqýshy synypqa qalaı kiredi jáne partaǵa qalaı otyrady?
2. Oqýshynyń zeıini sabaqqa bólingen be, ol basqa bir nársemen aınalysyp otyrǵan joq pa?
3. Odan sabaq suraǵanda, taqtaǵa shaqyrǵanda, oqýshy jınaqy qalypta ma?
4. Sátti, sátsiz jaýaptan soń, oqýshy óz emosıasyn qanshalyqty dárejede ustaıdy?
5. Sóılep turǵanda, oqýshy ózin - ózi qalaı ustaıdy? Sóılegende artyq asyǵystyq jasaı ma, shekten tys kóp sóılemeı me, anaıy sózderdi qoldanbaı ma?
6. Keıbir erekshe jaǵdaılarda (mysaly, onyń zeıini bóletin terezeden qyzyq bir nárse kórgende nemese synypta bóten kisi otyrǵanda) shydamdylyǵy qandaı, oqýshy sabaqta ózin qalaı ustaı biledi?
7. Shydamdylyq oqýshynyń daǵdyly, tabıǵı jaǵdaıy ma, joq álde ol odan birshama kúsh jumsaýy qajet etip tur ma? Ár túrli jaǵdaılarda minezdiń kórinýin jiti tekserý úshin uzaq ta júıeli júrgiziletin baqylaý óte qundy bolady.
Minez - qulqynda qıyndyǵy bar oqýshylardy anyqtap, qıyndyqtar ne sebepten paıda bolatynyn myna keste arqyly kórýge bolady.
Bala psıhıkasynyń kórinisteri onyń minezine, temperamentine, jeke daralyq ózgeshelikterine baılanysty:
Oqýshylardyń minez-qulqyndaǵy qıyndyqtardy zertteý ádistemeleri. júkteý
Oqýshylardyń jeke tulǵalyq qasıetterinde jaǵymdy, jaǵymsyz jaqtary bolatyny belgili. Sondyqtan da oqýshylardy tulǵalyq qasıeti turǵysynan zertteýge arnalǵan jumystardyń ádis - tásilderine toqtalaıyq. Oqýshy boıyndaǵy bir kún baıqalmaǵan qasıet ekinshi kúni baıqalyp otyratyndyq - tan oqýshylarǵa arnalǵan kúndelik júrgizý kerek dep oılaımyz. Onda jyl boıy ár bala týraly málimet jazylý kerek. Ol ári qysqa naqty, jazylady. Oqý jyly sońynda «men qandaı oqýshymyn» - degen taqyrypta tárbıe saǵatyn ótkizip, jazylǵan psıhologıalyq kúndelikpen oqýshyny tanystyrýǵa bolady.
Ár oqýshynyń minez-qulqyna taldaý jasap, seniń boıyńda mynandaı jaqsy qasıetter bar, sol úshin seni jurttyń bári unatady, seniń boıyńda mynandaı jaǵymsyz qasıetter bar - dep onyń zıandy ekenin túsindirip otyrý qajet.
Oqýshylardyń minez - qulqyndaǵy qıynshylyqtardy anyqtaý úshin synyp jetekshilerimen, ata - analarmen mektep psıhology tyǵyz qatynasta bolýy kerek. Eń aldymen biz synyp jetekshilerine oqýshylarǵa arnalǵan gıstogrammany usyndyq.
Gıstogrammanyń maqsaty: muǵalimniń baǵalaýy boıynsha oqýshynyń minez - qulqyndaǵy erekshelikterdi anyqtaý.
Jetkinshek jastaǵy balalardyń arasynda sýısıdtik problemanyń týyndaýy, mektep jasyndaǵy oqýshylardyń minez - qulqyndaǵy qıyndyqtardyń paıda bolý sebepterimen baılanystyrady. Kóptegen psıhologtar óz zertteýleri boıynsha jetkinshekterdiń otbasynda durys tárbıe almaýy, ata - anasynyń meıirimin kórmegen, otbasyndaǵy shıelenisken jaǵdaılar saldarynan bolatyndyǵyn anyqtap, olardy birneshe túrge bólip qarastyrady:
- Otbasynyń áleýmettik, ekonomıkalyq jaǵdaıy, jetkinshek jastaǵy
balanyń óz qatarynan kem qalýy;
- Balanyń rýhanı damýyna ata - ananyń nemquraıly qaraýy, balanyń jan dúnıesin túsinbeýi, balanyń ata - ana tarapynan óte qatty qysym kórýi;
- Qaraýsyz bala, qamqorlyqtyń jetkiliksizdigi ana balanyń tek qana materıaldyq jaǵdaıyn qamtamasyz etip, bala óziniń úlkenderge kereksiz ekenin sezinýi.
- Shekten tys qamqorlyq, balanyń ár qylyǵyn qanaǵattandyrý, jetkinshektiń qyńyr bolyp ósýi.
- Jetkinshek jastaǵy balalardyń bir - birine qysym kórsetýi;
Jetkinshek jas synyptarynda kez - kelgen muǵalimniń oqýshylary 30 nemese odan da kóp bolýy múmkin. Olardyń árqaısysyn zerttep bilý óte qıyn. Óziniń jumysyn jeńildetý úshin neǵurlym júıeli jáne belgili tártippen baqylap, oqýshylardyń minez-qulqynan baıqalǵan kórinisterdi qysqasha jazyp júrgen durys bolady. Mundaı baqylaý kúndeligi árbir balanyń ereksheligin dál anyqtaýǵa jáne oǵan minezdeme úshin málimetter jınaýǵa múmkindik beredi.
1. Ózin - ózi ustaı almaıtyn, tez qozǵalatyn, qurbylarymen jıi daý-damaıǵa túsetin oqýshylar.
2. Tez ashýlanatyn balalar, ádette bul balalardyń kóp nársege kóńili tolmaıdy, bireýge renjise kópke deıin esinde saqtaıdy. Bul toptaǵy balalar qarym - qatynasy unatpaıdy.
Oqýshylardyń osy 2 toptyń qaısysyna jatatyndyǵyn anyqtaý úshin olardyń oqý úrdisi kezeńinde, úzilis kezinde, qoǵamdyq jumystar júrgizilip jatqan kezeńderde muqıat baqylaý kerek.
Psıholog N. D. Levıtov usynǵan oqýshynyń minez - qulqynyń bar ereksheligi — shydamdylyqtyń qalaı kórinetinine qysqasha baqylaý josparyn mysal retinde keltiremiz:
1. Úzilisten keıin oqýshy synypqa qalaı kiredi jáne partaǵa qalaı otyrady?
2. Oqýshynyń zeıini sabaqqa bólingen be, ol basqa bir nársemen aınalysyp otyrǵan joq pa?
3. Odan sabaq suraǵanda, taqtaǵa shaqyrǵanda, oqýshy jınaqy qalypta ma?
4. Sátti, sátsiz jaýaptan soń, oqýshy óz emosıasyn qanshalyqty dárejede ustaıdy?
5. Sóılep turǵanda, oqýshy ózin - ózi qalaı ustaıdy? Sóılegende artyq asyǵystyq jasaı ma, shekten tys kóp sóılemeı me, anaıy sózderdi qoldanbaı ma?
6. Keıbir erekshe jaǵdaılarda (mysaly, onyń zeıini bóletin terezeden qyzyq bir nárse kórgende nemese synypta bóten kisi otyrǵanda) shydamdylyǵy qandaı, oqýshy sabaqta ózin qalaı ustaı biledi?
7. Shydamdylyq oqýshynyń daǵdyly, tabıǵı jaǵdaıy ma, joq álde ol odan birshama kúsh jumsaýy qajet etip tur ma? Ár túrli jaǵdaılarda minezdiń kórinýin jiti tekserý úshin uzaq ta júıeli júrgiziletin baqylaý óte qundy bolady.
Minez - qulqynda qıyndyǵy bar oqýshylardy anyqtap, qıyndyqtar ne sebepten paıda bolatynyn myna keste arqyly kórýge bolady.
Bala psıhıkasynyń kórinisteri onyń minezine, temperamentine, jeke daralyq ózgeshelikterine baılanysty:
Oqýshylardyń minez-qulqyndaǵy qıyndyqtardy zertteý ádistemeleri. júkteý
You Might Also Like
-
Úlgerimi nashar oqýshylarǵa arnalǵan gramatıkalyq tapsyrmalar.
