Otyz úshinshi sóz (Abaı Qunanbaev)
BQO, Kaztalov aýdany,
Qaraózen mektep - lıseıiniń muǵalimi
Tasqalıeva Albına Erbolatqyzy
Qazaq ádebıeti 10 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Otyz úshinshi sóz. (Abaı Qunanbaev)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Abaı qara sózderiniń tárbıelik mánin túsiný, adamgershilik tárbıe berýdegi aqynnyń fılosofıalyq sholýlarynyń mańyzyn túsinýge úıretý, otyz úshinshi qara sóziniń mazmunyn meńgertý.
Damytýshylyq: Oqýshylardy ózinshe oı qorytýǵa, oı túıýge baýlý, shyǵarmashylyq jumysqa jumyldyrý arqyly tanym - túsinikterin damytý.
Tárbıelik: Oqýshy dúnıetanymyn qalyptastyrý, adamgershilik qasıetterdi oqýshy boıyna sińirý, oıshyl kótergen problemalar taǵylymynan úlgi alyp, oqýshynyń azamattyq beınesin qalyptastyrý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa bilimdi meńgertý sabaǵy
Sabaqtyń túri: Dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: STO tehnologıasynyń elementterin qoldaný.
Sabaqtyń kórnekiligi: syzba, sýretti paraqsha, esep
Pánaralyq baılanys: matematıka, qazaq tili, aǵylshyn, orys tili, psıhologıa
Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý kezeńi
• Oqýshylarmen sálemdesý
• Synyp oqýshylarynyń sabaqqa daıyndyǵyn, qatysý deńgeıin tekserý.
Geometrıalyq fıgýralar arqyly 3 topqa bólý, bir - birimen amandasý:
Sheńber – qol alysyp;
Úshburysh – ózge tilde;
Tórtburysh – ymmen.
İİ Úı tapsyrmasyn tekserý, bekitý.
- Abaıdyń qandaı óleńderimen tanystyq?
(«Ǵylym tappaı maqtanba», «Ásempaz bolma árnege», «Qansonarda búrkitshi shyǵady ańǵa», «Jasymda ǵylym bar dep eskermedim», «Jaz», «Kúz», «Qarasha, jeltoqsanmen sol bir eki aı», «Jazǵytury», «Adamnyń keıbir kezderi», «Qulaqtan kirip boıdy alar»t. b.
- Abaıdyń qandaı kúılerin bilesińder?
( «Jeldirme», «Maı túni», «Tory jorǵa»)
- Abaıdyń ánderi? «Kózimniń qarasy», «Jelsiz túnde jaryq aı», «Segiz aıaq», «Aıttym sálem, Qalamqas», «Boıy bulǵań», «Tatánanyń haty», «Qor boldy janym»
Álıhan Bókeıhanov – qoǵam qaıratkeri, ádebıetshi, pýblısıs, ekonomıs, aýdarmashy. Abaıdyń eń alǵashqy óleńder jınaǵynyń basylyp shyǵýyna atsalysqan tulǵa. Abaıdyń ómiri men shyǵarmashylyǵy jóninde alǵash zertteý maqalasyn jazǵan.
1) Qazaqtyń «Bas aqyny» degen ataýdy Abaıǵa berip, maqala jazǵan Ahmet Baıtursynuly.
İİİ Jańa sabaq
Qyzyǵýshylyqty arttyrý.
Amaldy orynda. 7*7 - 18+23 - 21=? (33)
Bul qandaı san esim?
Úsh tilde aıtyp ber.
Morfologıalyq taldaý jasa.
Maǵynany taný
Túsinik berý.
Qazaq ádebıeti tarıhynda eń alǵash jazba ádebıetiniń negizin qalaǵan Y. Altynsarın bolsa, ony ary qaraı jalǵastyrǵan Abaı bolǵan. Ybyraı Altynsarın kórkem sóz ádebıetiniń atasy bolsa, Abaıdyń qara sózderi ǵaqlıalyq danalyq sózderi bolǵan. Abaı óz qara sózderin 1890 - 1898 jyldar arasynda jazǵan. Qara sózderin jazýdy bastaǵanda Abaı 45 jasta bolǵan. Aqyl - oıy tolysyp, jasy kemeldengen, kórgen - bilgenin oı eleginen ótkizip, saraptar jasqa jetken kezinde qara sózderin jazýdy qolǵa alǵan. Buǵan deıin Shyǵys oıshyldary Ál - Farabı, Fırdoýsı, Babyr, Batys fılosof, ǵalymdary Galıleı, Kopernık, Spenser, Darvın, Núton, Pıfagor eńbektermen tanysyp, úlken daıyndyqtan ótip keledi.
Óziniń qara sózdi jazýdy qolǵa alǵandaǵy maqsatyn Abaı birinshi qara sózinde atap kórsetedi: «Aqyry oıladym: osy oıyma kelgen nárselerdi qaǵazǵa jaza bereıin, aq qaǵaz ben qara sıany ermek qylaıyn, kimde - kim ishinen kerekti sóz tapsa, jazyp alsyn, ıa oqysyn, keregi joq dese, óz sózim ózimdiki dedim de, aqyry osyǵan baıladym, endi munan basqa eshbir jumysym joq».
Abaıdyń qara sózderiniń sany 46. Biraq biz 46 - nshy qazaqtardyń shyǵý tarıhy jaıly jazylǵan «Biraz sóz qazaqtardyń túbi qaıdan shyqqandyǵy týraly» degen qara sózin óz aldyna jeke tarıhı shyǵarma, ocherk retinde qarastyryp júrmiz.
Qara sózderinde Abaı áńgime - suhbat janrynyń ózindik ereksheligin paıdalanady.
Abaı qarasózderi týraly múmkindigine oraı batyl, iri negizdi pikirler aıtqan M. Áýezov edi. «... Abaıdyń osy qarasóz deıtin muralary kórkem prozanyń ózine bólek, bir alýany bolyp qalyptanady. Bular sújetti shyǵarmalar emes. Burynǵy jazýshylar qoldanǵan estelik, memýar da emes. Stıl mazmun jaǵynan alǵanda, osy shyǵarmalar Abaıdyń ózi tapqan, bir alýan kórkem sózdiń túri. Keıde bular synshyldyq, oıshyldyq jáne kóbinshe adamgershilik, moral máselelerine arnalǵan ósıet, tolǵaý tárizdi». (M. Áýezov. 20 - tom).
IV Toppen jumys.
1. Oqyp shyǵady;
2. Toppen túsinedi.
3. Synyppen talqylaıdy: Satylaı keshendi taldaý.
«Otyz úshinshi» qara sózi
Avtory:
Taqyryby:
Ideıasy:
Qolyna az - maz óner bergen qazaqtardyń keselderi:
Talapsyzdyǵy;
Erinshektigi;
Maqtanshaqtyǵy;
Tamyrshyldaý keletini.
V Asyl sózdiń jalǵasyn tap.
1. Jumysy joqtyq
Tamaǵy toqtyq... (Azdyrar adam balasyn)
2. Úsh - aq nárse adamnyń qasıeti... (Ystyq qaırat, nurly aqyl, jyly júrek)
3. Eńbek etseń erinbeı...
4. Balamdy medresege bil dep berdim... (Qyzmet qylsyn, shen alsyn dep bermedim)
5. Talap, eńbek, tereń oı... ( Qanaǵat, rahym, oılap qoı, Bes asyl is, kónseńiz)
6. Saqalyn satqan káriden... (Eńbegin satqan bala artyq)
7. Bıik mansap – bıik jartas...( Erinbeı eńbektep jylan da shyǵady, Ekpindep ushyp qyran da shyǵady)
VI Psıhologıalyq sát.
VII Bekitý.
Bir - birine taqyryp boıynsha suraqtar qoıady. Toptar bir - birin baǵalaıdy.
VIII Úıge tapsyrma.
A. Qunanbaev «Otyz úshinshi qara sóz»
İH Baǵalaý.
H Qorytyndylaý.
Qaraózen mektep - lıseıiniń muǵalimi
Tasqalıeva Albına Erbolatqyzy
Qazaq ádebıeti 10 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Otyz úshinshi sóz. (Abaı Qunanbaev)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Abaı qara sózderiniń tárbıelik mánin túsiný, adamgershilik tárbıe berýdegi aqynnyń fılosofıalyq sholýlarynyń mańyzyn túsinýge úıretý, otyz úshinshi qara sóziniń mazmunyn meńgertý.
Damytýshylyq: Oqýshylardy ózinshe oı qorytýǵa, oı túıýge baýlý, shyǵarmashylyq jumysqa jumyldyrý arqyly tanym - túsinikterin damytý.
Tárbıelik: Oqýshy dúnıetanymyn qalyptastyrý, adamgershilik qasıetterdi oqýshy boıyna sińirý, oıshyl kótergen problemalar taǵylymynan úlgi alyp, oqýshynyń azamattyq beınesin qalyptastyrý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa bilimdi meńgertý sabaǵy
Sabaqtyń túri: Dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: STO tehnologıasynyń elementterin qoldaný.
Sabaqtyń kórnekiligi: syzba, sýretti paraqsha, esep
Pánaralyq baılanys: matematıka, qazaq tili, aǵylshyn, orys tili, psıhologıa
Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý kezeńi
• Oqýshylarmen sálemdesý
• Synyp oqýshylarynyń sabaqqa daıyndyǵyn, qatysý deńgeıin tekserý.
Geometrıalyq fıgýralar arqyly 3 topqa bólý, bir - birimen amandasý:
Sheńber – qol alysyp;
Úshburysh – ózge tilde;
Tórtburysh – ymmen.
İİ Úı tapsyrmasyn tekserý, bekitý.
- Abaıdyń qandaı óleńderimen tanystyq?
(«Ǵylym tappaı maqtanba», «Ásempaz bolma árnege», «Qansonarda búrkitshi shyǵady ańǵa», «Jasymda ǵylym bar dep eskermedim», «Jaz», «Kúz», «Qarasha, jeltoqsanmen sol bir eki aı», «Jazǵytury», «Adamnyń keıbir kezderi», «Qulaqtan kirip boıdy alar»t. b.
- Abaıdyń qandaı kúılerin bilesińder?
( «Jeldirme», «Maı túni», «Tory jorǵa»)
- Abaıdyń ánderi? «Kózimniń qarasy», «Jelsiz túnde jaryq aı», «Segiz aıaq», «Aıttym sálem, Qalamqas», «Boıy bulǵań», «Tatánanyń haty», «Qor boldy janym»
Álıhan Bókeıhanov – qoǵam qaıratkeri, ádebıetshi, pýblısıs, ekonomıs, aýdarmashy. Abaıdyń eń alǵashqy óleńder jınaǵynyń basylyp shyǵýyna atsalysqan tulǵa. Abaıdyń ómiri men shyǵarmashylyǵy jóninde alǵash zertteý maqalasyn jazǵan.
1) Qazaqtyń «Bas aqyny» degen ataýdy Abaıǵa berip, maqala jazǵan Ahmet Baıtursynuly.
İİİ Jańa sabaq
Qyzyǵýshylyqty arttyrý.
Amaldy orynda. 7*7 - 18+23 - 21=? (33)
Bul qandaı san esim?
Úsh tilde aıtyp ber.
Morfologıalyq taldaý jasa.
Maǵynany taný
Túsinik berý.
Qazaq ádebıeti tarıhynda eń alǵash jazba ádebıetiniń negizin qalaǵan Y. Altynsarın bolsa, ony ary qaraı jalǵastyrǵan Abaı bolǵan. Ybyraı Altynsarın kórkem sóz ádebıetiniń atasy bolsa, Abaıdyń qara sózderi ǵaqlıalyq danalyq sózderi bolǵan. Abaı óz qara sózderin 1890 - 1898 jyldar arasynda jazǵan. Qara sózderin jazýdy bastaǵanda Abaı 45 jasta bolǵan. Aqyl - oıy tolysyp, jasy kemeldengen, kórgen - bilgenin oı eleginen ótkizip, saraptar jasqa jetken kezinde qara sózderin jazýdy qolǵa alǵan. Buǵan deıin Shyǵys oıshyldary Ál - Farabı, Fırdoýsı, Babyr, Batys fılosof, ǵalymdary Galıleı, Kopernık, Spenser, Darvın, Núton, Pıfagor eńbektermen tanysyp, úlken daıyndyqtan ótip keledi.
Óziniń qara sózdi jazýdy qolǵa alǵandaǵy maqsatyn Abaı birinshi qara sózinde atap kórsetedi: «Aqyry oıladym: osy oıyma kelgen nárselerdi qaǵazǵa jaza bereıin, aq qaǵaz ben qara sıany ermek qylaıyn, kimde - kim ishinen kerekti sóz tapsa, jazyp alsyn, ıa oqysyn, keregi joq dese, óz sózim ózimdiki dedim de, aqyry osyǵan baıladym, endi munan basqa eshbir jumysym joq».
Abaıdyń qara sózderiniń sany 46. Biraq biz 46 - nshy qazaqtardyń shyǵý tarıhy jaıly jazylǵan «Biraz sóz qazaqtardyń túbi qaıdan shyqqandyǵy týraly» degen qara sózin óz aldyna jeke tarıhı shyǵarma, ocherk retinde qarastyryp júrmiz.
Qara sózderinde Abaı áńgime - suhbat janrynyń ózindik ereksheligin paıdalanady.
Abaı qarasózderi týraly múmkindigine oraı batyl, iri negizdi pikirler aıtqan M. Áýezov edi. «... Abaıdyń osy qarasóz deıtin muralary kórkem prozanyń ózine bólek, bir alýany bolyp qalyptanady. Bular sújetti shyǵarmalar emes. Burynǵy jazýshylar qoldanǵan estelik, memýar da emes. Stıl mazmun jaǵynan alǵanda, osy shyǵarmalar Abaıdyń ózi tapqan, bir alýan kórkem sózdiń túri. Keıde bular synshyldyq, oıshyldyq jáne kóbinshe adamgershilik, moral máselelerine arnalǵan ósıet, tolǵaý tárizdi». (M. Áýezov. 20 - tom).
IV Toppen jumys.
1. Oqyp shyǵady;
2. Toppen túsinedi.
3. Synyppen talqylaıdy: Satylaı keshendi taldaý.
«Otyz úshinshi» qara sózi
Avtory:
Taqyryby:
Ideıasy:
Qolyna az - maz óner bergen qazaqtardyń keselderi:
Talapsyzdyǵy;
Erinshektigi;
Maqtanshaqtyǵy;
Tamyrshyldaý keletini.
V Asyl sózdiń jalǵasyn tap.
1. Jumysy joqtyq
Tamaǵy toqtyq... (Azdyrar adam balasyn)
2. Úsh - aq nárse adamnyń qasıeti... (Ystyq qaırat, nurly aqyl, jyly júrek)
3. Eńbek etseń erinbeı...
4. Balamdy medresege bil dep berdim... (Qyzmet qylsyn, shen alsyn dep bermedim)
5. Talap, eńbek, tereń oı... ( Qanaǵat, rahym, oılap qoı, Bes asyl is, kónseńiz)
6. Saqalyn satqan káriden... (Eńbegin satqan bala artyq)
7. Bıik mansap – bıik jartas...( Erinbeı eńbektep jylan da shyǵady, Ekpindep ushyp qyran da shyǵady)
VI Psıhologıalyq sát.
VII Bekitý.
Bir - birine taqyryp boıynsha suraqtar qoıady. Toptar bir - birin baǵalaıdy.
VIII Úıge tapsyrma.
A. Qunanbaev «Otyz úshinshi qara sóz»
İH Baǵalaý.
H Qorytyndylaý.
You Might Also Like
