InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Qaıtalaý. Oıyn-oıǵa jeteleıdi.
Sabaqtyń maqsaty: 1. Ótken sabaqtardy eske túsire otyryp, taqyryptardy qaıtalaý, bilimderin tolyqtyrý.
2. Oıyn arqyly oqýshylardyń oılaý, sóıleý, este saqtaý daǵdylaryn damytý. Qaıtalaý suraqtary, syzbalar arqyly oılaý qabiletterin damytý.
3. Oqýshylardyń óz halqynyń tarıhyn oqyp bilýge, salt – dástúrin saqtaýǵa, mádenıettilikke, bir-birine kómektesýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: qaıtalaý.
Sabaqtyń ádisi: suraq-jaýap, oıyn elementteri.
Sabaqtyń kórnekiligi: syzbalar, karta, oqýlyq, túrli tapsyrmalar, ınteraktıvti taqta.

Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi.
İİ. Sabaqty josparlaý, maqsat qoıý.
Kirispe. Qurmetti oqýshylar, búgin bizder ótilgen taqyryptar boıynsha alǵan bilimderimizdi tekserý úshin oıyn arqyly óz bilimderimizdi shyńdaımyz. Aldymen oqýshylardy úsh topqa bólemiz:
İ-top. Saqtar
İİ-top. Ǵundar.
İİİ-top. Túrkiler.
Ár topqa on suraqtan qoıylady. Oqýshylar jeke-jeke jaýap beredi. Ár suraq nemese tapsyrmalar upaımen sanalady. Durys jaýap bes balmen baǵalanady.

«Saqtar» tobyna
İ. Saqtardyń negizgi sharýashylyǵy qandaı? /mal sharýashylyǵy/
2. Saq jerine Kır bastaǵan parsy áskerleriniń basyp kirgen ýaqyty?
/b. z. b 530 j./
3. Saqtardyń qandaı taıpalary tarıhı jazbalarda belgili bolǵan?
/Tıgrahaýda, paradaraıa, haýmavarga/
Ejelgi grek avtorlary saqtardy qalaı atady?/Azıalyq skıfter/
5. Saqtardy zerttegen grek tarıhshysy kim? /Gerodot/
6. Irandyq jazbalarda saqtardy qalaı ataǵan?/Júırik atty týrlar/
7. Altyn adam qaı jerden tabyldy? /Jetisý jerindegi Esik qorǵanynan/
8. Tomırıs patshaıym qaı jyldary ómir súrgen? /b. z. b. 570-520j/
9. Darıdi aldaǵan saq malshysynyń esimi? /Shyraq/
10. Paradaraıa dep kimderdi atady?/Teńizdiń arǵy jaǵyndaǵy saqtar/

«Ǵundar» tobyna
1. Ǵundarda qansha rý boldy? /24/
2. Ǵun derjavasynyń negizin qalaǵan kim? /Móde/
3. Ǵun memleketi qaı jyly ońtústik jáne soltústik bolyp ekige bólingen? /b. z. b. 55j/
4. Ǵundar ósirgen úı maldaryn atańyz?/maldyń barlyq túri/
5. Ǵundarda opasyzdyq jasaǵandarǵa beriletin jazanyń túri?/Ólim jazasy/
6. Rım ımperıasyna ǵundardyń qaı basshysy qaýip tóndiredi?/Edil/Atılla/
7. Memleket basshysyn qalaı ataıdy?/Shanúı/
8. Quldar qandaı jumystarǵa paıdalanyldy?/úı sharýasynda/
9. Atılla operasyn jazǵan ıtalán kompozıtory?/Djýzeppe Verdı/
10. Salyq kimderge salyndy?/Jaýlap alǵan memleketterge/

«Túrkiler/ tobyna
1. Bizdiń jerimizde erte orta ǵasyrlarda irge tikken alǵashqy memleketterdiń birin atańyz?/Túrik qaǵanaty/
2.»Ashına» ataýy qandaı maǵynany bildiredi? /qasqyr/
3. Túrik qaǵanaty qaı jyly ekige bólindi?/603 jyly/
4. Túrikter ózderine baǵynyshty soǵdylyqtardy qalaı atady? /tat/
5. «Dıýanı luǵat at túrik» kitabynyń avtory kim?/Mahmýd Qashqarı/
6. Býmyn qaǵannyń muragerin atańyz?/Qaraeske jáne Muqan qaǵan/
9. Túrikter qandaı sharýashylyqpen aınalysqan? Kóshpeli jáne jartylaı kóshpeli mal sharýashylyǵy/
10. Alǵash ret túrik jazýy týraly derekter qaldyrǵan kim?/Vızantıa tarıhshysy Menandr Protektor/

İİ. Poshta oıyny.
Oqýshylar, bizdiń poshta jáshigimizde poshta tasýshy úsh topqa tapsyrmalar tastap ketipti jáne de kóp upaı jınaǵan oqýshyǵa mektebimizde aqpan aıynda ótetin «HHİ-ǵasyr kóshbasshysyna» joldama kelipti. Bul tapsyrmaǵa jaýap bergen oqýshylar 20 upaıdan alady.
İV. Kýbık oıyny
Kýbıkti laqtyrý arqyly taqtadaǵy jasyryn turǵan datalarǵa jaýap beredi. Bul tapsyrmaǵa 20 upaı beriledi.
1. B. z. b. 55 jyl.
2. B.. z. b. 519-518j.
3. 1889 jyl.
4. 451 jyl.
5. 552-603 jyl.
6. B. z. b. 570-520 jyl.

Oı saptaý
Keltirilgen mátin jumbaqtalýy. Mátinniń mánin asha bilý kerek. Ár durys jaýapqa 5 upaı.
1. «Eger sender,... qus tárizdi aspanǵa ushyp ketpeseńder nemese tyshqan sekildi jer astyna túsip ketpeseńder, kólbaqa qusap sýǵa túsip joǵalmasańdar, bizdiń jebemizdiń astynda qalasyńdar».
2. «Aldymen...... ózinen alysta ustamaq bolyp, Iýechji eline amanatqa beredi. Amanat degen sóz ertede kepildikti bildiredi, ıaǵnı eki eldiń arasynda beıbitshiliktiń kepili degen maǵynada. Biraq keıinnen... osy ýádeni buzyp, Iýechji eline shabýyl jasaıdy. Kepildikte júrgen... óziniń janqıarlyǵy arqasynda aman qalady».
3 «.... áýleti kúsheıgen kezinde.... qaǵanyna elshilik jiberip, hanshaıymyn qalyńdyqqa berýdi ótindi. Buǵan.... qaǵany bylaısha jaýap beredi: «Sen-temir balqytýshy qul.
Qalaı mundaı ótinishke aýzyń bardy?».
Vİ. «Oılan tap!»

r/s Qashan? Qaıda? Qandaı oqıǵa boldy?
1 542j Qytaı derekterinde
2 Saq jerine Kır bastaǵan parsy áskerleri basyp kiredi.
3 453j Ǵun bıleýshisi Edil qaıtys boldy
4 B. z. b. İVǵ 30 j. Saq-skıf jerinde
5 Enıseı ańǵary D. Mıssershmıdt pen F. Stralenberg tuńǵysh ret kóne túrki jazý-eskertkishin tapty.
6 300 j Ǵun, Qytaı elderi

Top basshynyń toqtamy

Vİİ. Refleksıa.
- Búgingi sabaq sizderge nesimen unady?
- Kúndelikti sabaqtan aıyrmashylyǵy bar ma?
- Qandaı áser aldyńdar?
Vİİİ. Baǵalaý
Sabaqqa belsene qatysyp otyrǵan oqýshylardy jáne upaıy kóp oqýshylardy baǵalap marapattaý. Eń kóp upaıy bar 3 oqýshyǵa « HHİ-ǵasyr kóshbasshysyna» joldama berý.
İH. Úıge tapsyrma: Sózjumbaq, sóztizbe, krıptogramma, vıktorınalar daıyndap kelý.

OQO, Qarasý aýyly,Saıram aýdany
№83 Ahmet Baıtursynov atyndaǵy jalpy orta mektebiniń
tarıh páni muǵalimi Igenbaeva Dınara Maratqyzy