Oıý órnek. Oıý elementterimen tanysý
Sabaqtyń taqyryby: «Oıý órnek. Oıý elementterimen tanysý»
Sabaqtyń maqsaty: Oıý - órnek týraly túsinik berý.
Bilimdilik: Qazaq halqynyń oıý - órnek túrlerine sıpattama berý. Oıý - órnektiń túrlerimen tanystyryp, shyǵý tarıhyn týraly túsinik berý.
Damytýshylyq: Oıý - órnektiń tilin túsindirý, syryna mán berý arqyly oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin damytý.
Tárbıelik: Oıý - órnektiń tilin túsindirý, syryna mán berý arqyly oqýshylardyń oı - órisin, bilimin jan - jaqty damytý, halqymyzdyń asyl muralaryn, salt dástúrin, ónerin qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq, toppen jumys.
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Toppen jumys, túsindirý, saramandyq jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: "Á. Qasteevtiń sózi","Oıý - órnekter", "Sergitý sáti", "B Momyshulynyń sózi"
Pánaralyq baılanys: Beıneleý óneri, ádebıet, Qazaqstan tarıhy.
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi.
- Oqýshylarmen amandasyp túgendeý. Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.
İİ. Úı tapsyrmasy boıynsha oqýshylardyń bilimin test arqyly tekserý.
1. Ózine - ózi qyzymet etý túrleri
A) Kıimdi kútý. Á) Túıme qadaý B) jemisterdi saqtaý.
2. Jamaýdyń túrleri.
A) sorlaý Á) syrlaý B) kórkemdeý.
3. Kıimdi jamaýǵa qajet qural - jabdyqtardy ata?
A) oımaq, ıne, jip, qaıshy. Á) kúrek, aıyr. B) balǵa, balta kempiraýyz.
4. Kıim túrleri.
A) aq jaıma Á) japqy b) oramal, aljapqysh
5. Qaı matanyń túrinen bir mamandyqqa baılanysty kıim tigiledi?
A) turmystyq Á) tehnıkalyq B) arnaıy
6. Kıimniń negizgi neshe túri bar?
A) 2 Á) 5 B) 3
7. Kúndelikti kıimder qaı kıimniń túrine jatady?
A) turmystyq Á) formalyq B) óndiristik
8. Túrli oıyn kezinde, sportpen shuǵyldanǵanda qydyryp serýendegende shalbardyń qaı jeri tozady?
A) beldigi Á) tizesi B) balaǵy
9. Jamaý matasy jyrtyqtyń aýmaǵynan neshe santımetr artyq bolýy kerek?
A) 1 - 2sm Á) 5 - 6sm B) 3sm
10. Aljapqysh qaı kıimniń túrine jatady?
A) Formalyq Á) turmystyq B) óndiristik
İİİ. Psıhologıalyq daıyndyq
Sózjumbaq sheshý arqyly kelesi jańa sabaqqa kóshý. Oqýshylar sózjumbaqty sheshe otyryp jańa sabaq qandaı taqyrypta ótetinin anyqtaımyz.
1. Tiginshi quraly (Oımaq)
2. Iyq buıymdarynyń biri. (Kostúm)
3. Ulttyq baskıim (Bórik)
4. Qazaqtyń Ulttyq saz aspaby. ( Dombyra)
5. Erteden búgingi kúngedeıin jetken úı jıHazy. ( Sandyq)
6. Qaldyqtyń baskıimi (Sáýkele)
7. Ulttyq aıaqkıim (Kebis)
O
Iý
Ó
R
N
E
K
İÚ. Jańa sabaq jospary
1. Oıý órnektiń shyǵý tarıhy
2. Oıý - órnektiń toptary
3. Oıý - órnektiń qasıeti
4. Oıýdy, oıý syzbasymen tanystyrý
1. Oıý - órnektiń shyǵý tarıhy. Oıý - órnektiń shyǵý tarıhyna toqtalmas buryn, oıý - órnek degenimiz ne, sony taldap alaıyq. Bederli túsirilgen úlgini oıyp, kesip, qıyp nemese eki zatty oıa kesip, qıýlastyrý oıý dep atalady.
Al kıim-keshekke, túskıizge, t. b qolóner buıymdaryna kestelep beınelenetin beder, sol sıaqty toqylatyn alashaǵa, basqurǵa jáne qorjynǵa túsiriletin túrli geometrıalyq bederlerdi órnek deıdi. Qazaqtyń oıý jáne órnek degen qos sózi birge kelip, latynsha ornament degen uǵymdy bildiredi. Sonymen oıý - órnek degenimiz - ádemi yrǵaqqa arnaýly júıemen qurylǵan órnek bólshekteri.
Al shyǵý tarıhyna keler bolsaq, qazaq oıý - órneginiń ózine tán damý joly, tarıhy bar. Tarıhı - ǵylymı derekterge júginsek, qazaq halqynyń oıý - órnek óneri ejelgi zamandardan bastaý alǵan. Akademık Álkeı Marǵulan aǵamyz bul óner týyndysy saq, ǵun, úısin, túrik, qańly, qypshaq sekildi kóne kóshpeli taıpalardyń óneriniń negizinde qalyptasty deıdi. Ata - babalarymyz jazý, syzýdy bilmeı turǵanda taý, tasqa belgi, tańbalaryn salǵan. Ol belgi tańbalar arqyly halyq belgili bir uǵym túsinikterdi ańǵaryp, bilip otyrǵan. Qazaq oıý - órnegi ǵasyrlar boıy damyp, q
azaq halqynyń ómir tirshiliginde aıryqsha oryn alyp, ǵasyrdan ǵasyrǵa, urpaqtan urpaqqa, búgingi kúnderge deıin óz qasıetin joımaı jalǵasa damyp kele jatqan, iri rýhanı mádenıet úlgisi retinde saqtalyp keledi. Mysaly: ár bir qazaqtyń úıindegi sandyq, alasha, kıiz, quraq kórpesheler, apalarymyzdyń zergerlik buıymdary, at ábzelderinde, sonymen qatar memlekettik rámizderden kóre alamyz.
2. Oıý - órnek toptary. Qazirde oıý - órnekterdi kompozısıalyq qurylymyna qaraı bir júıege keltirý úshin ǵalymdar oıý - órnekti 4 topqa bóledi. 1. Zoomorfty 2. Ósimdik pishindes 3. Geometrıalyq 4. Kosmogonıalyq.
Ár oıý - órnektiń astarynda maǵyna bolady. Mysaly: "Qoshqar múıiz" oıýy molshylyqty meńzeıdi, al "aǵash "oıýy yntymaq birlikti, "ırek"oıýy adamnyń ómir joly degendi bildiredi. Jasalý joldaryna qaraı oıý - órnek: qıma oıý, oıma oıý, syzba oıý, sheksizdikke ulastyra oıý bolyp bólinedi..
1. Qaǵaz nemese bylǵarydan, matadan, kartonnan tutas qıyp alynǵan oıý - órnek qıma oıý dep atalady.
2. Qaǵaz nemese matany qaıshymen oıyp, oıý - órnek jasaýdy oıma oıý dep ataıdy.
3. Syzylyp baryp kesilgen oıý úlgilerin syzba oıý dep ataıdy
4. Bir - birine jalǵastyra syzyp, kesilgen oıý sheksizdikke ulastyra oıý dep atalady.
İİİ. Oıý - órnektiń qasıeti. Qazaqtyń oıý - órneginiń birneshe ondaǵan ǵasyrlyq tarıhy bar, atadan balaǵa, urpaqtan urpaqqa mura bolyp kele jatqan óner túri. Oǵan mysal retinde "Syrmaq shertken syr" ańyz áńgimesin aıtyp bereıin.
Ertede bir ádil han bolypty. Onyń jarlyǵymen qol astyndaǵy halyq, úı jıhazdaryn, kıim - keshek, qural - saımandaryn, qarý jaraqtaryn oıý - órnektermen ádemilep ustaıtyn bolǵan. Sondyqtan ony halyq Oıý han atapty. Bir jyldary bóten eldiń hany jaýlap alyp, oıý handy zyndanǵa tastapty. Oıý hannyń ornyna han bolyp, burynǵy salt - dástúrdi, oıý - órnekti joıyp, jańasha qurmaq bolady. Jańa degenderdiń bári tez umyt bola beredi. Oǵan jón aıtqan adamdardyń kózin joıa bergen. Sondyqtan ony joıý han dep atapty. bul kezde Oıý han zyndanda jaǵdaıdyń bárin estip - bilip jatypty.
Bir kúni Joıý hannyń jalǵyz uly ańǵa shyǵady. Joldaǵy ańnyń bárin túgel qyrqyp, oıyna kelgenin istep kele jatyrǵanynda bir úki munyń betine shapshyp, eki kózin oıyp jiberedi. Esh nárse kóre almaı tentirep kele jatyp, jardan qulap batyp óledi.
Joıý han balasyna izdeý salady.
- Kimde kim balamnyń ólimin estirter bolsa, sonyń basyn alamyn dep jarlyq bergen soń eshkimniń batyly barmaıdy. Muny estigen Oıý han balany izdeýge baratynyn habarlaıdy. Joıý han ony zyndannan shyǵaryp, jolǵa salady. Ol dári - dármegin alyp ormandy aralap kele jatsa bir tastyń astynan.
- Joıylsyn, Joıý han!- dep qınalǵan daýysty estıdi. Tasty kóterip qarasa, jambasyna oq tıip, kúıregen sur tyshqandy kóredi. Onyń aıaǵyn tańyp, dári quıyp jónine jiberedi. osylaısha kezdesken ań - qustyń barlyǵyn emdeıdi. eń sońynda qanaty synǵan úkini emdep, " Joıý hannyń balasyn kórdiń be?"- dep suraıdy.
- Qatygez han balasy jolynda kezdesken sur tyshqandy, arqardy, buǵyny, jolbarysty jaralyp, balyqty qurlyqqa tastap, qaıtyp aınalyp kelip, soıyp almaq bolǵanda, men onyń eki kózin shyǵardym. Óıtkeni bul ańdardyń barlyǵy Oıý han ekken ormannyń eń sońǵy ańdary edi. Han balasy qazir kól túbinde ólip jatyr.
Munyń bárin estigen Oıý han úıine kelip, oıýlap, oqıǵanyń jelisin syrmaqtyń betine oıý túrinde túsirip, Joıý hanǵa alyp keledi. Joıý han syrmaqtyń oıýyna qarap otyryp oqıǵany bylaısha tarqatady.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, jaǵdaılardy kórsetý.
- Toqta, myna oıý ne dep tur? Balań ekige bólindi, jany rýhta, táni arýaqqa aınaldy dep tur ma?
- O, jalǵan! Meniń ulym shynymen ólgenime? Óltirem!!!- dep qylyshyn sýyryp Oıý hanǵa tónedi Oıý han saspastan joıý hannyń óz jarlyǵyn esine salady. Hannyń eki aıtqany ólgeni dep, jarlyq boıynsha óz basyn alady. Oıý handy el - jurty qaıta han kóteredi. Ár oıýdyń tili bar degen sóz osydan qalǵan desedi. Bul ańyzdan oıý - órnekterdiń barlyǵyn qorshaǵan ortadan alǵanyn kóremiz.
İÚ Oıýdy oıý syzbasymen tanystyrý. Qazaq oıý - órnegin jasaýdyń ózindik prınsıpteri bar. Olar: Kompozısıa degenimiz - órnekti buıymnyń betine rettep ornalastyrý. Kolorıt degenimiz - oıý - órnektiń boıaý túrleriniń bir - birimen úılesip, jarasym tabýy. Osy jerde ár tústiń neni bildiretinin aıtamyn. Mysaly: Kók tús - aspannyń, qyzyl tús - ottyń, aq tús - aqıqattyń, sary tús - aqyl parasattyń, jasyl tús - jastyqtyń kóktemniń sımvoly.
Sımmetrıa degenimiz - oıý órnekte bir elementtiń qaıtalanyp kelýi.
Rıtm degenimiz - oıý - órnekte bir elementtiń qaıtalanyp kelýi.
Ú. Dáptermen jumys: jańa sózderdi jazdyrý. Kompozısıa, kolorıt, sımmetrıa, rıtm.
Úİ. Teorıalyq bólimdi qorytý.
Ótkendi eske alyp, oıǵa tolam,
Suryptap tezge salyp, kóp oılanam,
Oı túbine jete almaı tıtyqtasam,
Qolyma qaıshy alyp, oıý oıam - dep B. Momyshuly atamyz aıtqandaı bizde kelesi saramandyq jumys bólimine kóshemiz.
Úİİ. Saramandyq jumys.
Saramandyq jumysty bastamas buryn tehnıkalyq qaýipsizdik erejeni eske túsireıik. Qaıshymen jumys istegende qandaı qaýipsizdik erejeni bilemiz jeke - jeke aıtyramyn. Oıý - órnekke qarap otyryp qaǵazymyzǵa qarandashpen órnek jobasyn salyp qıyp úırenemiz, bul syzylyp baryp qıylǵan oıý syzba oıýy. Ony jelimmen betke japsyramyn.
Úİİİ. Sergitý sáti.
Maqaldyń jalǵasyn tap.
1. Eńbek qylsań erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı.
2. Er qadirin er biler, zer qadirin zerger biler.
3. Jańbyrmen jer kógerer, eńbekpen el kógerer.
4. İstegeniń elińe jaqsy, úırengeniń ózińe jaqsy.
5. Ne ekseń, sony orasyń.
6. Aqyl kópke jetkizer, óner órge jetkizer.
7. Eńbek shıratady, ómir úıretedi.
8. Oıý oıǵannyń, oıy oıǵannyń, oıy ushqyr.
İH. Sabaqty bekitý
Sabaqty suraqtar arqyly bekitemin.
1. Oıý - órnek degenimiz ne?
2. Oıýdyń qandaı toptaryn bilesizder?
3. Sımmetrıa degenimiz ne?
4. Rıtm degenimiz ne?
5. Oıý - órnek degen qos sózi latynsha qandaı uǵym? (ornament)
H. Oqýshylardyń jaýabyn, jumystaryn baǵalaý, saraptaý
Hİ. Úı tapsyrma. Oıý - órnekterden býklet jasap kelý.
Sabaqtyń maqsaty: Oıý - órnek týraly túsinik berý.
Bilimdilik: Qazaq halqynyń oıý - órnek túrlerine sıpattama berý. Oıý - órnektiń túrlerimen tanystyryp, shyǵý tarıhyn týraly túsinik berý.
Damytýshylyq: Oıý - órnektiń tilin túsindirý, syryna mán berý arqyly oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin damytý.
Tárbıelik: Oıý - órnektiń tilin túsindirý, syryna mán berý arqyly oqýshylardyń oı - órisin, bilimin jan - jaqty damytý, halqymyzdyń asyl muralaryn, salt dástúrin, ónerin qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq, toppen jumys.
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Toppen jumys, túsindirý, saramandyq jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: "Á. Qasteevtiń sózi","Oıý - órnekter", "Sergitý sáti", "B Momyshulynyń sózi"
Pánaralyq baılanys: Beıneleý óneri, ádebıet, Qazaqstan tarıhy.
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi.
- Oqýshylarmen amandasyp túgendeý. Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.
İİ. Úı tapsyrmasy boıynsha oqýshylardyń bilimin test arqyly tekserý.
1. Ózine - ózi qyzymet etý túrleri
A) Kıimdi kútý. Á) Túıme qadaý B) jemisterdi saqtaý.
2. Jamaýdyń túrleri.
A) sorlaý Á) syrlaý B) kórkemdeý.
3. Kıimdi jamaýǵa qajet qural - jabdyqtardy ata?
A) oımaq, ıne, jip, qaıshy. Á) kúrek, aıyr. B) balǵa, balta kempiraýyz.
4. Kıim túrleri.
A) aq jaıma Á) japqy b) oramal, aljapqysh
5. Qaı matanyń túrinen bir mamandyqqa baılanysty kıim tigiledi?
A) turmystyq Á) tehnıkalyq B) arnaıy
6. Kıimniń negizgi neshe túri bar?
A) 2 Á) 5 B) 3
7. Kúndelikti kıimder qaı kıimniń túrine jatady?
A) turmystyq Á) formalyq B) óndiristik
8. Túrli oıyn kezinde, sportpen shuǵyldanǵanda qydyryp serýendegende shalbardyń qaı jeri tozady?
A) beldigi Á) tizesi B) balaǵy
9. Jamaý matasy jyrtyqtyń aýmaǵynan neshe santımetr artyq bolýy kerek?
A) 1 - 2sm Á) 5 - 6sm B) 3sm
10. Aljapqysh qaı kıimniń túrine jatady?
A) Formalyq Á) turmystyq B) óndiristik
İİİ. Psıhologıalyq daıyndyq
Sózjumbaq sheshý arqyly kelesi jańa sabaqqa kóshý. Oqýshylar sózjumbaqty sheshe otyryp jańa sabaq qandaı taqyrypta ótetinin anyqtaımyz.
1. Tiginshi quraly (Oımaq)
2. Iyq buıymdarynyń biri. (Kostúm)
3. Ulttyq baskıim (Bórik)
4. Qazaqtyń Ulttyq saz aspaby. ( Dombyra)
5. Erteden búgingi kúngedeıin jetken úı jıHazy. ( Sandyq)
6. Qaldyqtyń baskıimi (Sáýkele)
7. Ulttyq aıaqkıim (Kebis)
O
Iý
Ó
R
N
E
K
İÚ. Jańa sabaq jospary
1. Oıý órnektiń shyǵý tarıhy
2. Oıý - órnektiń toptary
3. Oıý - órnektiń qasıeti
4. Oıýdy, oıý syzbasymen tanystyrý
1. Oıý - órnektiń shyǵý tarıhy. Oıý - órnektiń shyǵý tarıhyna toqtalmas buryn, oıý - órnek degenimiz ne, sony taldap alaıyq. Bederli túsirilgen úlgini oıyp, kesip, qıyp nemese eki zatty oıa kesip, qıýlastyrý oıý dep atalady.
Al kıim-keshekke, túskıizge, t. b qolóner buıymdaryna kestelep beınelenetin beder, sol sıaqty toqylatyn alashaǵa, basqurǵa jáne qorjynǵa túsiriletin túrli geometrıalyq bederlerdi órnek deıdi. Qazaqtyń oıý jáne órnek degen qos sózi birge kelip, latynsha ornament degen uǵymdy bildiredi. Sonymen oıý - órnek degenimiz - ádemi yrǵaqqa arnaýly júıemen qurylǵan órnek bólshekteri.
Al shyǵý tarıhyna keler bolsaq, qazaq oıý - órneginiń ózine tán damý joly, tarıhy bar. Tarıhı - ǵylymı derekterge júginsek, qazaq halqynyń oıý - órnek óneri ejelgi zamandardan bastaý alǵan. Akademık Álkeı Marǵulan aǵamyz bul óner týyndysy saq, ǵun, úısin, túrik, qańly, qypshaq sekildi kóne kóshpeli taıpalardyń óneriniń negizinde qalyptasty deıdi. Ata - babalarymyz jazý, syzýdy bilmeı turǵanda taý, tasqa belgi, tańbalaryn salǵan. Ol belgi tańbalar arqyly halyq belgili bir uǵym túsinikterdi ańǵaryp, bilip otyrǵan. Qazaq oıý - órnegi ǵasyrlar boıy damyp, q
azaq halqynyń ómir tirshiliginde aıryqsha oryn alyp, ǵasyrdan ǵasyrǵa, urpaqtan urpaqqa, búgingi kúnderge deıin óz qasıetin joımaı jalǵasa damyp kele jatqan, iri rýhanı mádenıet úlgisi retinde saqtalyp keledi. Mysaly: ár bir qazaqtyń úıindegi sandyq, alasha, kıiz, quraq kórpesheler, apalarymyzdyń zergerlik buıymdary, at ábzelderinde, sonymen qatar memlekettik rámizderden kóre alamyz.
2. Oıý - órnek toptary. Qazirde oıý - órnekterdi kompozısıalyq qurylymyna qaraı bir júıege keltirý úshin ǵalymdar oıý - órnekti 4 topqa bóledi. 1. Zoomorfty 2. Ósimdik pishindes 3. Geometrıalyq 4. Kosmogonıalyq.
Ár oıý - órnektiń astarynda maǵyna bolady. Mysaly: "Qoshqar múıiz" oıýy molshylyqty meńzeıdi, al "aǵash "oıýy yntymaq birlikti, "ırek"oıýy adamnyń ómir joly degendi bildiredi. Jasalý joldaryna qaraı oıý - órnek: qıma oıý, oıma oıý, syzba oıý, sheksizdikke ulastyra oıý bolyp bólinedi..
1. Qaǵaz nemese bylǵarydan, matadan, kartonnan tutas qıyp alynǵan oıý - órnek qıma oıý dep atalady.
2. Qaǵaz nemese matany qaıshymen oıyp, oıý - órnek jasaýdy oıma oıý dep ataıdy.
3. Syzylyp baryp kesilgen oıý úlgilerin syzba oıý dep ataıdy
4. Bir - birine jalǵastyra syzyp, kesilgen oıý sheksizdikke ulastyra oıý dep atalady.
İİİ. Oıý - órnektiń qasıeti. Qazaqtyń oıý - órneginiń birneshe ondaǵan ǵasyrlyq tarıhy bar, atadan balaǵa, urpaqtan urpaqqa mura bolyp kele jatqan óner túri. Oǵan mysal retinde "Syrmaq shertken syr" ańyz áńgimesin aıtyp bereıin.
Ertede bir ádil han bolypty. Onyń jarlyǵymen qol astyndaǵy halyq, úı jıhazdaryn, kıim - keshek, qural - saımandaryn, qarý jaraqtaryn oıý - órnektermen ádemilep ustaıtyn bolǵan. Sondyqtan ony halyq Oıý han atapty. Bir jyldary bóten eldiń hany jaýlap alyp, oıý handy zyndanǵa tastapty. Oıý hannyń ornyna han bolyp, burynǵy salt - dástúrdi, oıý - órnekti joıyp, jańasha qurmaq bolady. Jańa degenderdiń bári tez umyt bola beredi. Oǵan jón aıtqan adamdardyń kózin joıa bergen. Sondyqtan ony joıý han dep atapty. bul kezde Oıý han zyndanda jaǵdaıdyń bárin estip - bilip jatypty.
Bir kúni Joıý hannyń jalǵyz uly ańǵa shyǵady. Joldaǵy ańnyń bárin túgel qyrqyp, oıyna kelgenin istep kele jatyrǵanynda bir úki munyń betine shapshyp, eki kózin oıyp jiberedi. Esh nárse kóre almaı tentirep kele jatyp, jardan qulap batyp óledi.
Joıý han balasyna izdeý salady.
- Kimde kim balamnyń ólimin estirter bolsa, sonyń basyn alamyn dep jarlyq bergen soń eshkimniń batyly barmaıdy. Muny estigen Oıý han balany izdeýge baratynyn habarlaıdy. Joıý han ony zyndannan shyǵaryp, jolǵa salady. Ol dári - dármegin alyp ormandy aralap kele jatsa bir tastyń astynan.
- Joıylsyn, Joıý han!- dep qınalǵan daýysty estıdi. Tasty kóterip qarasa, jambasyna oq tıip, kúıregen sur tyshqandy kóredi. Onyń aıaǵyn tańyp, dári quıyp jónine jiberedi. osylaısha kezdesken ań - qustyń barlyǵyn emdeıdi. eń sońynda qanaty synǵan úkini emdep, " Joıý hannyń balasyn kórdiń be?"- dep suraıdy.
- Qatygez han balasy jolynda kezdesken sur tyshqandy, arqardy, buǵyny, jolbarysty jaralyp, balyqty qurlyqqa tastap, qaıtyp aınalyp kelip, soıyp almaq bolǵanda, men onyń eki kózin shyǵardym. Óıtkeni bul ańdardyń barlyǵy Oıý han ekken ormannyń eń sońǵy ańdary edi. Han balasy qazir kól túbinde ólip jatyr.
Munyń bárin estigen Oıý han úıine kelip, oıýlap, oqıǵanyń jelisin syrmaqtyń betine oıý túrinde túsirip, Joıý hanǵa alyp keledi. Joıý han syrmaqtyń oıýyna qarap otyryp oqıǵany bylaısha tarqatady.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, jaǵdaılardy kórsetý.
- Toqta, myna oıý ne dep tur? Balań ekige bólindi, jany rýhta, táni arýaqqa aınaldy dep tur ma?
- O, jalǵan! Meniń ulym shynymen ólgenime? Óltirem!!!- dep qylyshyn sýyryp Oıý hanǵa tónedi Oıý han saspastan joıý hannyń óz jarlyǵyn esine salady. Hannyń eki aıtqany ólgeni dep, jarlyq boıynsha óz basyn alady. Oıý handy el - jurty qaıta han kóteredi. Ár oıýdyń tili bar degen sóz osydan qalǵan desedi. Bul ańyzdan oıý - órnekterdiń barlyǵyn qorshaǵan ortadan alǵanyn kóremiz.
İÚ Oıýdy oıý syzbasymen tanystyrý. Qazaq oıý - órnegin jasaýdyń ózindik prınsıpteri bar. Olar: Kompozısıa degenimiz - órnekti buıymnyń betine rettep ornalastyrý. Kolorıt degenimiz - oıý - órnektiń boıaý túrleriniń bir - birimen úılesip, jarasym tabýy. Osy jerde ár tústiń neni bildiretinin aıtamyn. Mysaly: Kók tús - aspannyń, qyzyl tús - ottyń, aq tús - aqıqattyń, sary tús - aqyl parasattyń, jasyl tús - jastyqtyń kóktemniń sımvoly.
Sımmetrıa degenimiz - oıý órnekte bir elementtiń qaıtalanyp kelýi.
Rıtm degenimiz - oıý - órnekte bir elementtiń qaıtalanyp kelýi.
Ú. Dáptermen jumys: jańa sózderdi jazdyrý. Kompozısıa, kolorıt, sımmetrıa, rıtm.
Úİ. Teorıalyq bólimdi qorytý.
Ótkendi eske alyp, oıǵa tolam,
Suryptap tezge salyp, kóp oılanam,
Oı túbine jete almaı tıtyqtasam,
Qolyma qaıshy alyp, oıý oıam - dep B. Momyshuly atamyz aıtqandaı bizde kelesi saramandyq jumys bólimine kóshemiz.
Úİİ. Saramandyq jumys.
Saramandyq jumysty bastamas buryn tehnıkalyq qaýipsizdik erejeni eske túsireıik. Qaıshymen jumys istegende qandaı qaýipsizdik erejeni bilemiz jeke - jeke aıtyramyn. Oıý - órnekke qarap otyryp qaǵazymyzǵa qarandashpen órnek jobasyn salyp qıyp úırenemiz, bul syzylyp baryp qıylǵan oıý syzba oıýy. Ony jelimmen betke japsyramyn.
Úİİİ. Sergitý sáti.
Maqaldyń jalǵasyn tap.
1. Eńbek qylsań erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı.
2. Er qadirin er biler, zer qadirin zerger biler.
3. Jańbyrmen jer kógerer, eńbekpen el kógerer.
4. İstegeniń elińe jaqsy, úırengeniń ózińe jaqsy.
5. Ne ekseń, sony orasyń.
6. Aqyl kópke jetkizer, óner órge jetkizer.
7. Eńbek shıratady, ómir úıretedi.
8. Oıý oıǵannyń, oıy oıǵannyń, oıy ushqyr.
İH. Sabaqty bekitý
Sabaqty suraqtar arqyly bekitemin.
1. Oıý - órnek degenimiz ne?
2. Oıýdyń qandaı toptaryn bilesizder?
3. Sımmetrıa degenimiz ne?
4. Rıtm degenimiz ne?
5. Oıý - órnek degen qos sózi latynsha qandaı uǵym? (ornament)
H. Oqýshylardyń jaýabyn, jumystaryn baǵalaý, saraptaý
Hİ. Úı tapsyrma. Oıý - órnekterden býklet jasap kelý.
You Might Also Like
-
Úı tapsyrmasyn berýde oqýshylarǵa shamadan artyp ketýdiń aldyn - alý joldary.
-
[Sabaqtyń taqyryby: Esepti teńdeý qurý arqyly shyǵarý
