InfoHub Logo

Ashyq sabaq
Dúnıetaný (3 synyp)

Sabaqtyń taqyryby: Paıdaly qazbalardyń túrleri
Sabaqtyń maqsaty: a) Bilimdiligi: Paıdaly qazbalardyń túrlerimen tanystyrý. Adam ómirindegi mańyzyna, alyný joldaryna toqtalý.
á) Damytýshylyǵy: Óz oılaryn ashyq bildirip, pikirlerin qorǵaı bilýge, ózdiginen izdenýin, shyǵarmashylyǵyn, tanymdyq qabiletin damytý.
b) Tárbıeliligi: Tabıǵatty aıalaı bilýge, súıispenshilikke, únemshildikke tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa sabaqty meńgertý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Suraq – jaýap, túsindirý, áńgimeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Paıdaly qazbalardyń túrleri, keste, sýretter,
ınteraktıvti taqta.

Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý: Oqýshylardyń oqý quraldaryn qadaǵalaý. Nazaryn sabaqqa aýdarý
1 - bólim. Qaıtalaý - bilim anasy
İİ Úı tapsyrmasyn suraý:
«Paıdaly qazbalar jáne olardyń adam ómirindegi mańyzy» mátinin oqyp túsinik aıtý.
«Domıno» oıyny arqyly úı tapsyrmasyn bekitý.
1. Adamdardyń úı salǵanyn baqyladyń ba? Qandaı qurylys materıaldaryn paıdalanǵanyn kórdiń? (qum, saz, tas, ák)
2. Tamaq pisirý, úı jylytý, fabrıka, zaýyt, elektr stansıalary jumys isteý úshin jumsalatyn qandaı otyn túrlerin bilesińder? (tas kómir, munaı, gaz)
3. úı jıhazdary, túrli mashınalar, ushaq, keme, temir jol, kópir salý úshin qandaı paıdaly qazbalar paıdalanylady? (mys, temir, qorǵasyn, alúmını)
4. Osynyń bári qosylyp, paıdaly qazbalardy quraıdy.(Paıdaly qazbalarǵa anyqtama berip ótiledi)
5. Paıdaly qazba degen ne?(Jerden qazyp alyp, adam qajetine jumsalatyn taý jynystaryn paıdaly qazbalar dep ataıdy)

2 - bólim. Bilimge qushtarlyq.

İİİ Jańa sabaq
«Oıly bolsań ozyp kór!»(jumbaq sheshý arqyly jańa taqyrypty ashý)
Túsi qara, suıyq zat
Tereńde jatady.
Qazsań atqylaıdy
Jaqsań janady
Paıdaǵa jaraıdy. (Munaı)
Shahtadan ony qazamyz,
Peshke salyp jaǵamyz.
Úlken úıdi jylytyp,
Rahatqa biz batamyz.
Bul ne?
/Kómir/
Móldir, ári tússiz,
Ózi tabıǵı otyn. /Gaz/
- Balalar, jumbaqtyń sheshýleri ne boldy? Olar nege jatady? /Paıdaly qazbalar/
- Endeshe biz búgin sendermen paıdaly qazbalardyń túrlerimen tanysatyn bolamyz.

1. Kendi paıdaly qazbalarǵa quramynda metal kezdesetin taý jynystary jatady. Olardy óńdeý arqyly temir, mys, qorǵasyn, alúmını, altyn, kúmis, myrysh jáne taǵy basqa metaldar alynady. Kendi paıdaly qazbalar, ásirese, Ortalyq Qazaqstanda kóp shoǵyrlanǵan. Ondaǵy Jezqazǵan jáne Qońyrat mys ken oryndary álemge áıgili.
2. Janǵysh paıdaly qazbalarǵa tas kómir, munaı jáne gaz jatady. Tas kómir - eń kóp óndiriletin qazba. Sen tas kómirdi tek otyn retinde ǵana paıdalanylmaı, odan basqa da kóptegen zattar alynatynyn bilesiń. Ony óńdeý arqyly dári - dármek, mata boıaıtyn boıaý, átir, qoparǵysh zat, tyńaıtqysh, naftalın, plasmassa jáne basqa kóptegen zattar alynady.
Bizdiń elimizde tas kómirdiń qory óte mol. Tas kómirdiń asa iri ken orny - Qaraǵandy. Ekibastuzda ashyq ádispen arzan kómir óndiriledi.
Munaı - óte qyzýly otyn. Ol kúl qaldyrmaı túgel janyp ketedi. Munaıdy aıyrý arqyly benzın, kerosın, mashına maıy jáne basqa kóptegen baǵaly zattar bólip alynady.
Kaspıı mańy oıpaty men Mańǵystaý túbeginde munaı men gazdyń asa baı ken oryndary bar.